WSTĘP


Termin dydaktyka wywodzi się z języka greckiego, w którym didaktikos znaczy pouczający, a didasko – uczę i jak w definicji tego słowa, którą podaje Franciszek Bereźnicki w swojej „Dydaktyce kształcenia ogólnego”, jest nauką o kształceniu
i samokształceniu . Wiele źródeł metodycznych podkreśla, iż w procesie nauczania niezwykle ważna jest różnorodność technik przekazywania informacji. Wśród metod podawczych stosowanych przez nauczycieli czy wykładowców najczęściej spotykanymi są wykład lub jego elementy oraz tablica. Tymczasem wraz z rozwojem nowych technologii i szerszym do nich dostępem, powyższe coraz częściej
są zamieniane lub uzupełniane o nowe środki jak filmy, nagrania audio, grafiki
i animacje. Wynika to z faktu, iż połączenie ze sobą tych elementów sprzyja pełniejszemu procesowi uczenia się, gdyż sam przekaz akustyczny pozwala człowiekowi na przyswojenie tylko 30% informacji, natomiast połączenie przekazu słownego i wizualnego zwiększa tę liczbę do 80% . Dodatkowo wg badań na temat efektywności procesu uczenia przy użyciu technik multimedialnych przeprowadzonych w USA wynika, że wśród słuchaczy udaje utrzymać się koncentrację uwagi do 54 minut zamiast dotychczasowych 21 w nauczaniu konwencjonalnym .
Nasuwa się jednak pytanie: czy możliwe jest połączenie w/w elementów
w trakcie jednej lekcji lub wykładu i w jakim zakresie? Jeżeli sala lekcyjna wyposażona jest w komputer i rzutnik – zdecydowanie tak. Oczywiście posiadanie odpowiedniego sprzętu jest niewystarczające, potrzebne jeszcze jest oprogramowanie. Tutaj z pomocą przychodzi założona w 1975 roku w mieście Albuquerque (stan Nowy Meksyk, USA) przez Billa Gatesa oraz Paula Allena firma Microsoft , a konkretnie jeden z jej najpopularniejszych produktów – pakiet Office. Początki pakietu sięgają roku 1989
i dzięki swojej uniwersalności, a co za tym idzie popularności, był na przestrzeni lat udoskonalany i uzupełniany o kolejne aplikacje. W najnowszej odsłonie programu
– wersji Office 2016, do jej prawidłowego działania potrzebny jest komputer
z określonymi wymaganiami sprzętowymi – co najmniej 1 Ghz procesorem, systemem operacyjnym Windows 7, 1 GB pamięci RAM dla wersji 32-bit’owej i 2 GB RAM’em przy wersji 64-bit’owej, 3 gigabajtami wolnej przestrzeni dysku twardego i kartą graficzną z obsługą bibliotek DirectX 10 .
Większość z aplikacji dostępnych w ramach pakietu (np. edytor tekstu Word, arkusz kalkulacyjny Excel, osobisty menadżer Outlook, Access do tworzenia baz danych) może być wykorzystywanych nie tylko podczas zajęć komputerowych. Jeżeli jednak chcemy, aby informacja docierała do słuchacza wielokanałowo poprzez połączenie przekazu słownego i wizualnego to najlepszym wyborem wydaje się być program służący do tworzenia prezentacji – PowerPoint. O popularności tej aplikacji
w nauczaniu świadczyć mogą wyniki ankiety (patrz aneks) przeprowadzonej wśród nauczycieli klas I – VI Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Polskich Olimpijczyków w Opolu, którzy wskazali w skali 92%, że korzystają w różnym stopniu z programu PowerPoint podczas zajęć.

W dalszej części pracy wykazane będzie, w jaki sposób nauczyciele wykorzystują aplikację PowerPoint, o które jej elementy można byłoby uzupełnić swój warsztat oraz jakie są wady i zalety programu. Mowa będzie także o alternatywnych sposobach prezentacji informacji przy jednoczesnym zachowaniu aspektów autorsko-prawnych.


I. POWERPOINT W DYDAKTYCE


1.1. Zastosowanie podstawowe programu

Podczas prezentacji istotą rzeczy niewątpliwie jest pokazanie zjawisk naturalnych i ich źródeł. Jednakże w środowisku szkolnym bądź akademickim staje się to często bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. I właśnie tutaj wspomniany we wstępie program PowerPoint wydaje się nieodzowny. Nie można przy tym zapominać, że aby prezentacja spełniła swoją funkcję, należy przy jej tworzeniu zachować pewne kryteria. Do tych najważniejszych zaliczyć trzeba: organizację treści w taki sposób, by można było dokładnie obejrzeć pokaz, umożliwienie uczniom postrzegania przedmiotów różnymi zmysłami, wywarcie możliwie jak największego wrażenia na widzach oraz umożliwienie poznania rzeczy i zjawisk w ich rozwoju i działaniu .
Rozpoczynając pracę z programem PowerPoint, począwszy od wersji pakietu Office 2013, mamy możliwość zastosowania stworzonych przez firmę Microsoft szablonów dostępnych offline i dodatkowych, wyszukiwanych online. Są one podzielone na kategorie, w których znajdziemy m.in. szablony specjalnie opracowane dla celów edukacyjnych – na moment tworzenia niniejszej pracy, tj. grudzień 2016 roku, znaleźć ich można ponad 200. Gdy dokonany zostanie wybór konkretnego szablonu elementy takie jak: strona tytułowa, rodzaj, rozmiar i kolor czcionek, przejścia między slajdami, przykładowe wykresy, tabele, animacje i grafiki są już predefiniowane,
co sprawia, że całość zachowa spójność wizualną. Możliwe jest oczywiście zaaplikowanie szablonu już po wprowadzaniu treści („Projektowanie” na karcie wstążki), jednakże takie rozwiązanie wiąże się z tym, iż wizualnie prezentacja będzie odbiegała od oczekiwanego efektu (np. niespójność kolorów, czcionek czy wysunięcie treści poza obszar slajdu).
W swoim podstawowym zastosowaniu, przez co rozumie się tworzenie prezentacji w oparciu jedynie o treść, program PowerPoint działa na zasadzie wstawiania pól tekstowych, jakie znane są m.in. z Word’a. Taki sposób przedstawiania informacji przez nauczycieli korzystających z PowerPoint’a zadeklarowało 60% ankietowanych osób. Wydaje się to mniej komfortowe, jeżeli prezentujemy informacje jedynie w formie tekstu. W takim zastosowaniu sprawniej pracować można w Word’zie. Jeśli jednak prezentacja ma być uzupełniona o obrazy, użycie pól tekstowych staje się bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyż formatowanie całości jest mniej kłopotliwe i łatwiejsze, niż we wspomnianym edytorze tekstu. 92% nauczycieli uzupełnia swoje prezentacje o grafiki, co wskazuje na to, że zastosowanie pól tekstowych jest dobrym
i intuicyjnym rozwiązaniem w programie.

1.2. Dynamiczne metody przedstawiania treści

PowerPoint jest programem, który pozwala być twórczym. Jednym z jego niepodważalnych atrybutów jest możliwość przedstawiania statycznych treści w sposób dynamiczny. Zastosowanie dynamicznych przejść między slajdami, animacje, filmy wideo, nagrania audio wpływa aktywizująco na uczniów, rozwija ich wyobraźnię oraz pobudza zainteresowanie tematem. Potwierdziło to 84% ankietowanych nauczycieli.

W tym miejscu umiejętność obsługi programu wymaga od użytkownika zapoznania się z jego bardziej zaawansowanymi opcjami. Koniecznością jest poznanie głównych funkcji znajdujących się kartach wstążki:
„Przejścia” – umożliwiają nadanie ruchu slajdom podczas ich zmiany. Znajduje się tutaj blisko 50 predefiniowanych przejść (w wersji Office 2016), ponadto większość posiada jeszcze dodatkowe opcje, dzięki którym można nadać niepowtarzalny dla zmiany slajdu efekt. Poza tym każdy efekt można określić czasowo i urozmaić dźwiękiem dostępnym w programie lub zapisanym na naszym komputerze poprzez wybór: dźwięk→ inny dźwięk…→ plik dźwiękowy w formacie .wav. Istnieje możliwość, aby dźwięk, który ma być użyty przy konkretnym przejściu zastosować
do wszystkich zmian slajdów w pokazie lub odtwarzać go nawet
po dokonaniu się przejścia. W karcie „Przejścia” znaleźć również można opcję, aby slajdy przełączały się automatycznie (po wcześniej określonej liczbie sekund) lub po kliknięciu myszą.

„Animacje” – koordynują ruch elementów na slajdzie. Wszystkie elementy takie jak: pola tekstowe, kształty, tabele, wykresy czy obrazy mogą zostać wprawione w ruch. Przykładowe ścieżki ruchu są tutaj przedstawione
w galerii i podzielone na grupy, dzięki którym określane są sposoby pojawiania się elementów, ich zanikania bądź wyróżniania. Podobnie jak
w przypadku przejść dostępne są dodatkowe opcje (prawa strony galerii) umożliwiające podstawową edycję wybranych animacji (np. kierunek, sekwencja). Jeżeli liczba animacji dostępnych w galerii jest niewystarczająca dla użytkownika, wybierając opcje „więcej animacji” można uzyskać dostęp do dodatkowych (wraz z podglądem). Można również wybrać „więcej ścieżek ruchu” i manualnie je edytować. Dobrym pomysłem wydaje się zastosowanie wcześniej już animowanych obrazów (.gif), które w połączniu z opcjami animacji w programie nadadzą profesjonalny wygląd pokazu.
W przypadku większej liczby zaanimowanych obiektów na ekranie należy zapoznać się z „Okienkiem animacji”, gdzie ustawia się kolejność występowania efektów, opóźnienie, czas trwania, powtarzalność, dźwięk im towarzyszący (z opcjami jak wspomniane wyżej w przypadku przejść)
oraz wyzwalacze umożliwiające rozpoczęcie animacji po wskazaniu konkretnego obiektu.

„Wstawianie” – jak sama nazwa wskazuje, dodaje do prezentacji obiekty różnego typu, w znacznej większości podobnie jak w Word’zie (tabele, kształty, wykresy, WordArt’y, nagłówki i stopki, równania, komentarze, itp.) Średniozaawansowany użytkownik w/w edytora tekstu z całą pewnością nie będzie miał problemu w odnalezieniu się przy wstawianiu tego rodzaju obiektów. Warto w tym miejscu skupić się jednak na trzech elementach karty – wstawianiu wideo, dźwięku oraz hiperłącza. Dzięki nim tworzona prezentacja może uzyskać swój niepowtarzalny charakter i przykuć uwagę słuchacza.
Inaczej, niż we wczesnych odsłonach programu, wstawiane wideo bezpośrednio z komputera nie wymaga zachowania go w folderze, w którym utworzono pokaz – jest ono zapisywane w prezentacji, co może znacznie zwiększyć jej rozmiar na dysku twardym. Dodatkowo, podobnie jak
w przypadku wstawianych obrazów lub kształtów, istnieje możliwość wizualnego dostosowania wyglądu odtwarzanego materiału pod względem obramowania, skosu, obrotu, jasności lub kontrastu – wszystkie opcje uzyskamy w dodatkowych kartach wstążki uaktywnionych po dwukrotnym wskazaniu myszą obiektu. Znajdują się tu również możliwości
do przycinania, zapętlania, płynnego przejścia w czerń lub biel, a także zmiany głośności materiału, bez konieczności używania specjalnych programów do edycji wideo. Zastosowanie dużych plików .mp4 prawdopodobnie jednak będzie rzutowało na płynność prezentacji – wówczas możliwe jest wstawienie wideo online, aczkolwiek ryzykownym staje się opieranie pokazu tylko na możliwości dostępu do sieci.
Podczas wstawiania dźwięków lub muzyki nie istnieją takie obostrzenia pod względem formatu, jak w przypadku przejść. Można wstawiać popularne pliki dźwiękowe (.mp3, .mp4 audio, .wav, .wma, .flac, .midi) bez konieczności konwersji, albo nagrać swój własny dźwięk przy użyciu aktywnego mikrofonu. Ikona wstawionego dźwięku co prawda może być formatowana w aspekcie wizualnym, aczkolwiek autorom prezentacji
ze względu na estetykę raczej powinno zależeć na jej ukryciu (po wskazaniu: „narzędzia audio”→ „odtwarzanie”→ „ukryj podczas pokazu”). Dźwięk odtwarzany będzie na konkretnym slajdzie lub po wyborze chronometrażu na ich większej ilości, a także powtarzany. Edycji podlega również głośność, długość, czas trwania stopniowej zmiany oraz sposób włączania się ścieżki dźwiękowej – wszystkie opcje znajdują się w aktywowanej podczas pracy
z dźwiękiem karcie.
Hiperłącza / hiperlinki będą aktywowane podczas wybrania obiektu, po wskazaniu którego program odeśle nas w inne miejsce danej prezentacji, otworzy odrębny plik lub właściwą stronę internetową. Taki sposób szybkiego przechodzenia do wskazanych przez autora prezentacji miejsc jest znany ze stosowanych na stronach www odniesień.
Przy dużej ilości wstawionych elementów warto zapoznać się z „okienkiem zaznaczenia”, który po aktywacji pokaże wszystkie obiekty lub grupy znajdujące się na ekranie i umożliwi szybki do nich dostęp, jak również przesunięcie do przodu lub do tyłu względem pozostałych.

Korzystając z powyżej przedstawionych opcji należy jednak pamiętać,
aby mnogość efektów nie przytłoczyła widza, a była jedynie przemyślanym
i usystematyzowanym urozmaiceniem. Jest to ważne w szczególności, gdy prezentacja tworzona jest w nowszej wersji programu, a odtwarzana na starszej, która wszystkich elementów nie zawiera.

1.3. Pokazy konkursowe i projektowe

Można oczywiście jeszcze opisać tryb prezentera pokazujący dodatkowe elementy prezentacji jedynie na ekranie komputera, a bez ujawniana ich treści
na rzutniku; próby tempa dla czasowego zarejestrowania pokazu, makra dla deweloperów lub bezpośrednie zapisywanie w chmurze OneDrive. Niewątpliwie opcje te są interesujące i pomocne, jednak zamierzeniem tej pracy nie jest opisanie każdej funkcji programu PowerPoint z osobna. Przedstawione funkcje w podrozdziale „1.2. Dynamiczne metody przedstawiania treści” z całą pewnością wystarczą do utworzenia wyjątkowej prezentacji, która łączy ze sobą różne media i zaprasza słuchaczy
do interakcji.
Uprzednio wymienione opcje programu, poza prezentacją treści, z powodzeniem można wykorzystać do tworzenia quizów czy konkursów – szczególnie przy zastosowaniu wspomnianych hiperłączy, które przy dobrej organizacji i utworzeniu prostego algorytmu odwołują się do opcjonalnych odpowiedzi uczniów. Może to stworzyć element pozytywnej rywalizacji czyli „gamifikacji”, który jest doskonałym stymulantem w szczególności przy powtarzaniu materiału. Efekt może być nawet spotęgowany przy połączeniu z tablicą multimedialną.

Należy również zapraszać uczniów do tworzenia własnych prezentacji
w programie PowerPoint lub symilarnym. Przynosi to wiele korzyści, wśród których wymienić należy: dostosowanie treści do możliwości uczniów, bezstresową samokontrolę, aktywację i zwiększenie motywacji, rozwijanie kreatywności, samodzielność w zgłębianiu tematyki problemu, gdyż umożliwia to elastyczność przekazu oferowaną przez programy tego typu. W konsekwencji podnosi to poziom posiadanych wiadomości. Wieloletnie doświadczenie w nauczaniu dowodzi,
iż uczniowie przy zadaniach projektowych chętniej i częściej sięgają do formy prezentacji multimedialnej, niż klasycznej formy przy tablicy z papierowymi pomocami. Oczywiście stworzone przez nich pokazy powinny być zaprezentowane
na forum klasy i omówione przez nauczyciela po ich zakończeniu. Aktywuje to nie tylko prowadzącego, ale i słuchaczy, dla których element lekcji prowadzony przez kolegę czy koleżankę może być ciekawym urozmaiceniem zajęć. Zgromadzone na przestrzeni lat uczniowskie, tematyczne prace projektowe można znaleźć w dołączonym do pracy aneksie. Pokazują one, iż opracowujące je dzieci z dużą swobodą poruszają się w programie i wykorzystują opcje opisane w tej pracy jako podstawowe, ale również
te bardziej zaawansowane. Udowadniają także, że dostęp do multimediów wśród uczniów jest powszechny i nie stanowi większego problemu.


II. NIE TYLKO POWERPOINT


2.1. Alternatywne programy do tworzenia prezentacji

O popularności programu PowerPoint wśród nauczycieli świadczy fakt, iż większość ankietowanych osób, bo aż 92%, stosuje go w swojej pracy. Skłania to do zadania pytania czy spowszednienie tego narzędzia spełnia jeszcze swoją rolę jako aktywizatora uczniów, czy być może staje się kolejnym rutynowym elementem lekcji? Z odpowiedzią na szczęście przychodzą alternatywne programy umożliwiające tworzenie prezentacji, gdyż każde nowe, wcześniej nieznane medium zawsze wzbudza wśród uczniów zainteresowanie tematem.
Pierwszym alternatywnym programem dla PowerPoint’a jest, wciąż zyskujący na popularności, Prezi. Odwiedzając stronę www.prezi.com wystarczy się zalogować, aby uzyskać dostęp do milionów prezentacji stworzonych przez innych użytkowników i tworzyć własne. Oczywiście korzystając z bezpłatnego pakietu uzyskujemy dostęp jedynie do podstawowych funkcji programu i niestety wymagana jest konieczność podłączenia do sieci. Jeżeli użytkownik zdecyduje się na zakup wersji stacjonarnej (która jest trzykrotnie droższa od pakietu Office 2016 na rynku polskim) największa wada tego programu – czyli tryb online, znika. Pierwszy kontakt z Prezi przełamuje stereotyp prezentacji znanej z PowerPoint’a w poruszaniu się od slajdu do slajdu. Użyty tu został pomysł dużej „tablicy”, gdzie wszystkie slajdy są połączone ze sobą
jak diagram przypominający mapę myśli.

Dzięki użyciu flash’a program powiększa, oddala, obraca lub zmienia wybrane strefy diagramu od jednego do drugiego, co stwarza u odbiorcy większą stymulację wizualną i dostrzegalny jest wyraźniejszy związek między slajdami. Zapewnia to również łatwiejszą możliwość nawigowania i powiększania dokładnie tych elementów, które
w trakcie prezentacji wymagają podkreślenia. Podczas aranżowania pokazu istnieje możliwość skorzystania z gotowych szablonów, których znaczna większość stwarza wrażenie przeglądania artykułów w prawdziwej gazecie bądź magazynie. Szablony
te jednak nie mogą być edytowane w takim stopniu jak oferuje to PowerPoint. Jako stosunkowo nowy program (od kwietnia 2009 ), Prezi nie jest jeszcze szeroko wykorzystywany w szkołach – żaden ankietowany nauczyciel nie wykazał go w swoim warsztacie pracy, choć na całym świecie może pochwalić się wynikami: 60 milionów użytkowników, 190 milionów upublicznionych prezentacji, a ich liczba wyświetleń przekroczyła miliard (w stanie na 2015 rok) . Jego znikome użycie w szkole prawdopodobnie wynika z faktu, iż wymaga on od użytkownika przyzwyczajenia się do interfejsu i wcześniejszej nauki programu bądź szkolenia w tym zakresie. Z całą pewnością jednak poświęcenie mu odpowiedniej ilości czasu może wyzwolić nowe pokłady efektywności powodując, że prezentacje okażą się ciekawsze, a co za tym idzie ich rezultaty będą trwalsze.
Jeżeli użytkownikowi zależy na efektowności jaką oferuje Prezi, ale z jakiegoś powodu z tej aplikacji nie chce korzystać, pozostaje wypróbowanie darmowego projektu impress.js. Wydaje się on dobrym rozwiązaniem z technologicznego punktu widzenia, gdyż twórcy Prezi opierając swój produkt na technologii flash nie przewidzieli kierunku zmian w stronę standardu html5. Impress.js w całości oparty jest na html5, a co za tym idzie może być odtwarzany na systemach takich jak Android lub Chrome OS, które wypierają flash’a na rzecz wspomnianego html5. Niestety projekt ten wymaga podstawowej wiedzy w kodowaniu html.

Kolejną alternatywą dla tworzenia prezentacji jest Emaze. Program
ten zbudowany jest na bazie podobnego formatu i narzędzi jak PowerPoint
więc migracja w jego kierunku nie powinna być problemowa. Otrzymujemy tu około 40 gotowych szablonów do dyspozycji, które jednak nastawione są na klienta biznesowego.

Istnieje możliwość pobrania dodatkowych, aczkolwiek są one dostępne po dodatkowej opłacie. Szablony pozwalają na prezentację treści w wyjątkowy sposób w oparciu
o elementy trójwymiarowe. Slajdy są wysoce interaktywne. Pozwalają na wstawianie wideo z serwisu youtube.com, obiektów flash, map google, zdjęć, dźwięków, kodów html, a nawet bezpośrednio dokumentów PowerPoint. Emaze jest dużo bardziej zaawansowanym graficznie programem, niż PowerPoint, a przy tym intuicyjnym na podobnym poziomie. Niestety wymaga on dostępu do sieci. Za wersję stacjonarną przyjdzie użytkownikowi dodatkowo zapłacić. Podobnie jak w przypadku Prezi i impress.js do obsługi konieczna jest znajomość języka angielskiego.
Podsumowując, za wszystkie wspomniane programy (włączając
w to PowerPoint’a) przyjdzie uiścić odpowiednią opłatę, jeżeli dostęp do sieci jest problemem. Jednakże dokonując zakupu PowerPoint’a w pakiecie otrzymuje się również dodatkowo m.in. edytor tekstu Word, arkusz kalkulacyjny Excel czy Access do tworzenia baz danych – wszystkie jakże przydatne w pracy nauczyciela czy wykładowcy. Mimo wszystko, w dzisiejszych czasach, dostęp do Internetu nie powinien być decydującą kwestią, a jak pokazują wyniki sprzedaży Office 365 (wersja online pakietu): „Sprzedaż wersji kupowanej na własność na początku 2015 roku w porównaniu z końcówką roku 2014 spadła prawie o połowę, po pakiet sięga aż o 41 procent użytkowników prywatnych mniej. Natomiast wersję Office 365 zasubskrybowało już 12,4 miliona użytkowników, co daje wzrost na poziomie 35 procent” . W takim przypadku najrozsądniejszym wyjściem wydaje się skorzystanie
z programu Emaze, który oferuje intuicyjne i łatwe przejście z jakże popularnego PowerPoint’a, a przy tym proponuje oryginalne rozwiązania absorbujące widza.
Co za tym idzie podczas lekcji może być elementem, który wysoce aktywizuje ucznia. Jego biznesowe nastawienie wymagać będzie jednak od nauczyciela kreatywności
w celu wizualnego dostosowania do prezentowanych treści. Jeśli płatne rozwiązania mimo wszystko nie są możliwe do zrealizowania, pozostaje skorzystanie z darmowego Acrobat Reader, który po wyeksportowaniu treści prezentacji do pliku .pdf wyświetli zawartość, lecz bez dynamicznych efektów.
III. AUTORSKO-PRAWNE ASPEKTY KORZYSTANIA Z PREZENTACJI

3.1. Pokazy multimedialne a prawo

68% ankietowanych nauczycieli zadeklarowało, iż korzysta z prezentacji pobranych z Internetu lub stworzonych przez innych nauczycieli.

W przypadku sięgania po cudzą własność, należy poruszać się w granicach określonych przez prawo autorskie, gdyż w myśl Art. 1.1 ustawy o prawie autorskim
i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r.: „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)” . Wynika z tego, że przedmiotem prawa autorskiego jest sam utwór,
a nie korzystanie z niego. Ta sama ustawa w Art. 34. normalizuje jednak granice dozwolonego wykorzystania cudzego utworu: „Można korzystać z utworów
w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba, że ustawa stanowi inaczej” . Oznacza to zatem, iż nauczyciele mogą korzystać z cudzych utworów w granicach dozwolonego użytku jeśli podane będzie źródło w formie przypisu i bibliografii. Jeśli zidentyfikowanie twórcy jest niemożliwe należy podać adres strony internetowej, z której dany utwór został pobrany. Dotyczy to również uczniów tworzących prezentacje. Ustawa zezwala „na przytaczanie, w utworach stanowiących samoistną całość, urywków rozpowszechnionych utworów lub drobnych utworów w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, analizą krytyczną, nauczaniem
lub prawami gatunku twórczości” , także wykorzystanie cudzej prezentacji w kontekście nauczania spełnia jedno z tych kryteriów i znajduje swoje uzasadnienie.
Należy pamiętać o tym, iż ubarwiając prezentację o obrazy lub dźwięki pobrane z Internetu, niezależnie czy korzystamy z oprogramowania Microsoft’u czy z alternatywnego, obowiązuje prawo w/w cytatu. Co więcej, istnieją specjalne wyszukiwarki plików w oparciu o licencje Creative Commons, czyli takie licencje, które umożliwiają wykorzystanie materiałów bez konieczności uzyskania zgody autora. Dla uzyskania obrazów w oparciu o CC jednym z większych serwisów jest pixabay.com. Również najpopularniejsza wyszukiwarka google oferuje możliwość wyszukania obrazów do ponownego użycia (obrazy→ narzędzia→ prawa
do użytkowania→ oznaczone do ponownego wykorzystania z modyfikacją).
Prezentacja jako jedno z narzędzi pracy nauczyciela musi być atrakcyjna, aby spełniała swoją funkcję. Sięga się zatem często po czyjąś twórczość. Powinno to odbywać się jednak z poszanowaniem określonym przez prawo zapisów, aby nie była to po prostu zwykła kradzież.


ZAKOŃCZENIE


Poszukując materiałów ułatwiających pracę z programem PowerPoint nie należy jednak kierować się tą pracą. Jej zadaniem nie jest opisanie wszystkich funkcji programu – dla tego celu stworzonych jest wiele poradników dostępnych w Internecie, choćby na stronie producenta: www.office.com. Dodatkowo, nowa wersja Office 2016 wprowadza na kartach wstążki opcję: „Powiedz mi, co chcesz zrobić”, która bezpośrednio odsyła do potrzebnej użytkownikowi funkcji. Bariera językowa również nie powinna stanowić żadnego problemu ze względu na fakt, iż dostępne na rynku wersje są w pełni spolszczone i oferują wyjaśnienie przy każdorazowym wskazaniu myszą. Zadaniem tej pracy jest udowodnienie, iż przy wykorzystaniu jedynie niektórych z dostępnych w programie opcji, jest to doskonała pomoc przy prowadzeniu lekcji bądź wykładów, a korzyści z tego płynące są mierzalne. Jak podaje Gregory Adams w swoim „Why Interactive?” opublikowanym w „Multimedia and Videodisc Monitor” wykorzystanie multimediów, a co za tym idzie PowerPoint’a lub podobnych programów w edukacji przynosi następujące korzyści:
skuteczność nauczania większą o 56%,
zrozumienie tematu wyższe o 56% do 60%,
nieporozumienie przy przekazywaniu informacji o 20% do 40% rzadsze,
oszczędność czasu większa o 38% do nawet 70%,
tempo uczenia się o 60% szybsze,
zakres wiedzy przyswojonej o 25% do 50% większy .
Należy przy tym pamiętać, że używając multimedialnych środków przekazu wiadomości w postaci prezentacji powinno się dostosować umiejętności słuchaczy i ich możliwości wizualnego odbioru oraz potencjał w przyswajaniu informacji. Jeżeli dołączone zostaną do pokazu elementy „gamifikacji”, jakże często obserwowane w procesie edukacji, sprzyjać to będzie podniesieniu uczniowskiego poczucia własnej wartości. Natomiast włączając uczniów w sam proces tworzenia prezentacji aktywujemy ich i wdrażamy do samodzielnego i twórczego myślenia. Zwracana przy tym powinna być uwaga na prawa autorskie.
Prowadzone lekcje powinny charakteryzować się różnorodnością, a program PowerPoint daje ku temu całą gamę możliwości i jak wskazują ankiety jest często wykorzystywanym narzędziem wspomagającym proces dydaktyczny wśród nauczycieli. Nie powinien on jednak być stosowany jako jedyne urozmaicenie, a być jedną z pomocy w szerokim wachlarzu instrumentów nauczycielskich.

Wyświetleń: 0