Uczeń z dysleksją na lekcjach języka obcego.

W Polsce uczniowie z dysleksją stanowią 15 % populacji szkolnej, w tym 3-4 % to przypadki głębokich zaburzeń o charakterze dysleksji rozwojowej – jak wynika z badań M. Bogdanowicz, H. Jaklewicz i W. Loebl przeprowadzonych w latach 1968-1982 ( Brągiel 2004). Opierając się na tych badaniach można powiedzieć ,że statystycznie w trzydziestoosobowym oddziale klasowym może znaleźć się pięcioro uczniów z dysleksją, w tym jedno z głębokimi deficytami.
Nauczyciel języków obcych, który uczy dzieci z dysleksją rozwojową powinien przede wszystkim posiadać wiedzę na temat istoty specyficznych trudności w uczeniu się, rozpoznawania symptomów dysleksji i sposobów pracy z „dzieckiem dyslektycznym” na lekcjach języka obcego. Wymaga to ciągłego doskonalenia nie tylko warsztatu pracy jako nauczyciela języków obcych ,ale też poszerzania wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii. W 1996 roku na Uniwersytecie Gdańskim przeprowadzono badania wśród kilkunastu grup zawodowych dotyczące znajomości tematu dysleksji. Najmniejszą wiedzą w tym zakresie legitymowała się grupa nauczycieli języków obcych. Kolejne badanie przeprowadzone osiem lat później ukazały zupełnie inny stan wiedzy na temat dysleksji wśród nauczycieli „językowców”. Jak zauważa prof. M. Bogdanowicz pod kierunkiem której przeprowadzono te badania (2004: 6) „ Z badań przeprowadzonych w 2004 roku wynika, ze nauczyciele języków obcych mają taką samą wiedzę na temat dysleksji jak poloniści. Niekiedy są tymi nauczycielami, którzy pierwsi zwracają uwagę na konieczność skierowania uczniów na badania diagnostyczne w poradniach psychologiczno-pedagogicznych”. Tak więc propagowanie wiedzy na temat dysleksji poprzez różne formy szkolenia i samodoskonalenia nauczycieli różnych przedmiotów odnosi pozytywny skutek co powinno też mieć przełożenie na charakter pracy z uczniami z trudnościami w nauce.
Do niedawna nie dostrzegano bądź nie rozumiano szkolnych niepowodzeń „dzieci dyslektycznych”. Dotyczyło to zarówno nauczycieli jak i rodziców tych uczniów. Ich problemy z nauką tłumaczono niskim poziomem intelektualnym ucznia albo brakiem pracy z ich strony. Nierzadko ich prace pisemne mimo, że dobre pod względem merytorycznym oceniane były nisko ze względu na np. błędy ortograficzne.
Obecnie w Polsce sytuacja dzieci z trudnościami w nauce uległa zmianie. Często ich problemy zostają zauważone już w okresie przedszkolnym i od tego okresu mogą one zostać objęte opieką terapeutyczną. W Polsce na etapie przedszkolnym i szkolnym funkcjonuje pięciostopniowy system pomocy terapeutycznej dla dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Obejmuje one takie formy jak:
„ 1) Pomoc rodziców pod kierunkiem nauczyciela.
2) Zespoły korekcyjno- kompensacyjne w przedszkolu i szkole – terapia
pedagogiczna w grupie, prowadzona przez specjalistę nauczyciela-terapeutę.
3) Terapia indywidualna w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
4) Klasy terapeutyczne i integracyjne w szkołach masowych.
5) Stacjonarne oddziały terapeutyczne dla dzieci z głęboką dysleksją rozwojową i wtórnymi zaburzeniami.” (Brągiel 2004).

Sytuację prawną uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych regulują odpowiednie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej .I tak w przypadku ucznia z głęboką dysleksją rozwojową dyrektor szkoły ma prawo zwolnić go za zgodą rodziców i na podstawie opinii bądź orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej z nauki drugiego języka obcego. Również w przypadku egzaminów ( np. po szóstej klasie i gimnazjum) uczniowie z dysleksją mogą korzystać z dostosowanych dla nich rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Każda szkoła powinna też w swoim statucie zamieścić zapisy dotyczące dostosowania wymagań w stosunku do uczniów z dysleksją. W okresie szkolnym uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się może skorzystać z badań w poradni psychologiczno- pedagogicznej. Jeżeli jego trudności w nauce zostaną potwierdzone opinią poradni psychologiczno- pedagogicznej wtedy nauczyciel np. języka obcego powinien dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka.
W opinii wydanej przez poradnię a dotyczącą ucznia z dysleksją rozwojową znajdują się zalecenia do pracy z uczniem, z których korzystają również nauczyciele języków obcych. Jak czytamy u Bogdanowicz i Adryjanek, ( 2004): „Dostosowywanie wymagań to zastosowanie do sformułowanych wymagań edukacyjnych, takich kryteriów, które uwzględniają możliwości i ograniczenia, a więc dysfunkcje oraz mocne strony rozwoju i funkcjonowania dziecka”.
W zindywidualizowanym podejściu do ucznia dyslektycznego, nauczyciel języka obcego nie tylko dostosowuje wymagania, ale też sposób oceniania do możliwości tego ucznia.
W procesie pomagania w przezwyciężaniu trudności w nauce danego ucznia ważna jest współpraca jak i zaangażowanie zarówno rodziców bądź opiekunów dziecka, nauczycieli , terapeuty jaki i samego ucznia. Jak radzi Bogdanowicz ( 2004:94) w przypadku dziecka z dysleksją lub zagrożeniem dysleksji po dostarczeniu opinii z poradni powinno dojść do spotkania nauczyciela, rodziców i dziecka celem uzgodnienia obowiązków każdej ze stron by móc zrealizować zalecenia zawarte w opinii. Jak mówi dalej ( ibid.):
Chodzi tu o zawarcie swoistego kontraktu, który spowoduje, że nauczyciel będzie traktował dziecko odpowiednio do jego możliwości (zmniejszając lub podnosząc wymagania w odniesieniu do różnych zadań),uczeń będzie uczęszczał na zajęcia terapeutyczne, zaś rodzice będą pracowali z dzieckiem w domu według zaleceń nauczyciela i specjalistów prowadzących z nim dodatkowe zajęcia. Zarówno dziecko ryzyka dysleksji, jaki i uczeń z dysleksją powinni codziennie, przy pomocy rodziców, pracować nad swoim problemem, tak jak muszą to robić uczniowie szkół muzycznych czy sportowcy.

Skuteczność oddziaływań terapeutycznych w przypadku dziecka z dysleksją zależy od wielu czynników. Niewątpliwie ważna jest systematyczna i codzienna praca. Poza tym wiek dziecka, rodzaj, głębokość , obszar zaburzeń, możliwość kompensacji przez dobrze rozwijające się funkcje i brak dodatkowych zaburzeń będą miały wpływ na postępy w nauce szkolnej ( ibid.).
Zdarzyć się może też sytuacja, że nauczyciel języka obcego zauważy, że trudności w nauce danego ucznia mogą wynikać z dysleksji a uczeń ten nie posiada opinii z poradni o dostosowaniu wymagań i nie przechodził stosownych badań. Nauczyciel powinien wtedy podzielić się ze swoimi spostrzeżeniami z wychowawcą ucznia, rodzicami i szkolnym pedagogiem celem podjęcia stosownych działań.


BIBLIOGRAFIA
Bogdanowicz, M. i Adryjanek, 2004. Uczeń z dysleksją w szkole. Gdynia: Operon.
Bogdanowicz, M. i Smoleń M. 2004. Dysleksja w kontekście nauczania języków obcych. Gdańsk: Harmonia.
Brągiel, E.2004. „Praca z uczniem dyslektycznym w szkole na lekcjach języka obcego”. Języki obce w szkole 1.19-25.

Wyświetleń: 0