Katalog

Agnieszka Kogut, 2016-05-18
Kraków

Edukacja czytelnicza, Recenzje

„Teoretyczny i praktyczny wymiar biblioterapii. Rola terapii czytelniczej w usprawnianiu osób niepełnosprawnych.” Słowo komentarza artykułu Mariusza Grabowskiego

- n +


We współczesnym "społeczeństwie informacyjnym XXI w". trudno uciec od nadmiaru informacji, często chaotycznych, fragmentarycznych, niesprawdzonych. Na co dzień towarzyszy mam duży stres, pośpiech, ciągle rosnące wymagania w pracy zawodowej i brak czasu dla własnej rodziny. Stąd - wydaje się, pochodzi ciągle wzrastające zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju terapie - psychoterapię, kulturoterapię, w tym biblioterapię. Właśnie biblioterapia może okazać się chociaż częściowym lekiem na "trudne czasy" w jakich przyszło nam egzystować.
Autor w tym artykule dokonuje analizy tego tematu począwszy od ujęcia historycznego, teoretycznego i praktycznego .Bardzo ciekawym faktem historycznym ,który przytacza M.Grabowski, iż „terapeutyczne znaczenie książki w życiu człowieka doceniono już w czasach starożytnych. Za czasów Ramzesa II nad głównym wejściem do biblioteki umieszczono napis „Lecznica duszy”. Nasuwa się wniosek ,że starożytni ludzie wiedzieli w książkach funkcję uzdrawiającą a współcześni (niektórzy) muszą dopiero tę prawdę odkryć. Dopiero w XX wieku naszej ery nastąpił rozwój bibliotek przyszpitalnych, w których znajdowały się książki mające na celu odwrócić uwagę chorego od jego dolegliwości.
W teoretycznej części podana zostaje definicja bibioterapii, jako czynnika stymulujacego rozwój myślenia i rozumienia pojęć ,uczuć. Autor podaje jej typy wskazuje na jej cele ,które mają doprowadzić do zmian w zachowaniach i postawach człowieka i przyczynić się do lepszego funkcjonowania jednostki w społeczeństwie. Omawia również funkcje biblioterapii z czego funkcja kompensacyjna i profilaktyczna ściśle odnosi sie do pedagogiki specjalnej. W ujęciu praktycznym zwraca sie uwagę do kogo skierowana jest biblioterapia i jakie korzyści z niej płyną. Od czytelnictwa rożni się ona systematycznym i zorganizowanym planem, organizacją specjalnych spotkań, prowadzeniem dyskusji zmierzającej do określonego celu. Spotkania muszą być cykliczne. Program terapeutyczny powinien być dobrany dla każdego uczestnika, gdyż każdy wymaga indywidualnego podejścia do swoich problemów. Należy też indywidualnie dobrać lekturę. Na dobór programu ma wpływ fizyczna i psychiczna kondycja chorych i niepełnosprawnych, od ich postaw wobec choroby i niepełnosprawności oraz od sytuacji i problemów w jakiej się znajdują. Osoby dotknięte wskutek choroby czy wypadków często nie przyjmują do wiadomości utraty zdrowia, są w stanie silnego stresu, często popadają w depresję, reagują apatią, agresją. Z wieloma problemami nie tylko natury fizycznej ale i psychicznej borykają się osoby, które utraciły wzrok czy słuch lub mają go mocno osłabiony. Każdy człowiek niewidomy, niesłyszący czy o ograniczonym rozwoju umysłowym ma maksymalnie kompensować swoje braki, dążyć do zadowolenia osobistego oraz uczestniczyć w życiu społecznym. Istotnym celem jest również eliminowanie stanu frustracji i sytuacji stresowej a szczególnie do zaakceptowania własnej osoby, takiej jaką ona jest oraz wskazanie im innych możliwości. Jest to zadanie bardzo trudne, gdyż osoby te mają świadomość ograniczenia swoich perspektyw życiowych, społecznych i zawodowych. Często towarzyszy im osamotnienie. osoby niewidome czy niesłyszące cechuje mniejsza odporność na stres, mniejsze zrównoważenie emocjonalne i niemożność sprostania oczekiwaniom środowiska. Osoby niewidzące są pozbawione wizualnego poznania świata, doznań estetycznych. Warto do tej grupy dołączyć osoby starsze, które często czują się osamotnione i wykluczone z życia społecznego a z racji wieku często borykają się z fizycznymi dolegliwościami.
Metoda ta stosowana jest również w resocjalizacji i ma na celu wygaszenie szkodliwie społecznych odruchów warunkowych, eliminowanie zachowań agresywnych. Wytworzenie w ich miejsce nowych społecznie akceptowanych zachowań. Odpowiednio dobrana książka wskazuje sposoby radzenia sobie z problemami nurtującymi młodzież. Wskazuje pozytywne wzorce do naśladowania, pozwala na identyfikowanie się z bohaterem. Zajęcia dobrze jest prowadzić w ramach zespołów zainteresowań. Można je wzbogacić o elementy dramy. Pracę z książką prowadzi się też wśród osób upośledzonych umysłowo. Osoby te w większości są bezradne wobec sytuacji społecznych i socjalnych. Program rehabilitacji osób upośledzonych umysłowo zależy od stopnia ich upośledzenia. Im wyższy poziom frustracji, tym większa możliwość zachwiania równowagi psychosomatycznej i zaburzeń psychicznych. Im lepsze zaspokojenie potrzeb, tym lepsze funkcjonowanie jednostki. Dlatego właśnie w szkołach specjalnych tak dużą uwagę przywiązuje się do biblioterapii.
Znaczenie tej metody w pedagogice specjalnej jest ogromne. Jako najważniejsze należy wymienić: kształtowanie właściwych postaw u osób niepełnosprawnych, pomoc w akceptacji swojej osoby, eliminowanie postawy roszczeniowej wobec otoczenia, eliminowanie zachowań agresywnych, odkrycie siebie i obdarowywanie otoczenia własnymi bardzo często wielkimi wartościami, oddziaływanie na postawy społeczne względem osób niepełnosprawnych. Ponadto biblioterapia rozwija osobowość twórczą poprzez prezentowanie literackich wzorców osobowych godnych naśladowania. Wzbogaca wiedzę, język, zdolność rozumienia pojęć moralnych i rozwój uczuć.
Powyżej zostały przedstawione walory terapeutyczne dla poszczególnych grup obejmowanych jej zakresem terapeutycznym .Konkludując chcę na koniec postawić pytanie: Czy wobec tego biblioterapia tylko może służyć wyłącznie pedagogice specjalnej czy być „kołem ratunkowym” dla zestresowanych ,sfrustrowanych ludzi XXI wieku?
Agnieszka Kogut
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.