Katalog Katarzyna Grzyb, 2016-03-17 Radom Pedagogika, Artykuły Praca z dzieckiem niepełnosprawnym- Autyzm i Zespół AspergeraAutyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka. Oznacza to, że u dotkniętych nim dzieci obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się bardzo wcześnie, często już u kilkunastomiesięcznych niemowląt, ale zawsze są widoczne przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia. Choć autyzm można zdiagnozować już u bardzo małych dzieci, to często diagnozuje się go również u nastolatków, a nawet osób dorosłych. Nie leczony może prowadzić do bardzo głębokich zaburzeń funkcjonowania w późniejszym wieku. Warto pamiętać, że zaburzenia autystyczne mają bardzo zróżnicowany charakter, nie tworzą jednolitego obrazu co do symptomatologii i głębokości zaburzeń. Dlatego obecnie w literaturze światowej używa się określenia spektrum zaburzeń autystycznych. Objawy: Zgodnie ze stosowaną w Polsce Międzynarodową Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania ICD-10, autyzm zaliczany jest do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych. Warunkiem postawienia rozpoznania jest pojawienie się nieprawidłowości w relacjach społecznych, komunikowaniu się oraz w rozwoju funkcjonalnej lub symbolicznej zabawy już przed 3 rokiem życia dziecka. Warto podkreślić, że obserwowane u dziecka nieprawidłowości rozwoju mają charakter jakościowy. Co to oznacza wyjaśnię na przykładzie. W autyzmie mówi się o tym, że dziecko nie nawiązuje np. kontaktu wzrokowego z innymi osobami, lub że jest to kontakt bardzo krótkotrwały i ulotny. Dziecko autystyczne nie wykorzystuje kontaktu wzrokowego do regulowania swoich relacji z innymi. Jest to więc różnica jakościowa, a nie ilościowa (tak byłoby wtedy, gdyby dziecko po prostu trochę rzadziej nawiązywało kontakt wzrokowy, ale rzeczywiście wykorzystywało go do regulowania interakcji społecznych). Jako całościowe zaburzenie rozwoju, autyzm ma wpływ na wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Powoduje zaburzenia relacji społecznych oraz kontaktu, trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia. Większość dzieci autystycznych jest niemówiąca, nie komunikuje się gestem, ma trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń. Jeśli dzieci mówią, to są to często echolalie. Nie potrafią one tworzyć dłuższych rozbudowanych wypowiedzi, mają trudności z inicjowaniem i podtrzymywaniem wymiany konwersacyjnej. Cechuje je brak lub ograniczenie rozumienia pojęć abstrakcyjnych. Nawet dobrze funkcjonujący autyści mają problemy z pragmatyką języka. Dodatkowo obserwuje się u nich zaburzenia zachowania – liczne stereotypie i rytuały, koncentrowanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów, skrajne formy zaburzeń koncentracji. U niektórych pojawiają się także zachowania agresywne i autoagresywne. Oczywiście podany powyżej opis funkcjonowania dziecka autystycznego jest bardzo ogólny i niepełny. Każdy, kto zetknął się chociaż z kilkorgiem dzieci chorych na autyzm wie, jak bardzo różny obraz funkcjonowania mogą one prezentować. Nasilenie poszczególnych objawów może być skrajnie silne, lub czasem (niestety znacznie rzadziej) bardzo dyskretne i ledwo zauważalne. Ponadto im starsze dziecko tym więcej można zaobserwować w jego zachowaniu zaburzeń wtórnych, będących konsekwencją autyzmu. U niektórych dzieci autystycznych pojawiają się także zaburzenia dodatkowe takie jak upośledzenie umysłowe, mózgowe porażenie dziecięce, wady wzroku, słuchu itp. Wszystko to sprawia, że wychowywanie dziecka autystycznego jest niezwykle trudnym zadaniem dla rodziców. Często czują się bezradni i pozostawieni samym sobie. To poczucie zagubienia i bezradności wynika również z faktu, że przeważnie rozwój ich dziecka przebiegał przez pewien czas prawidłowo, a niepokojące objawy były bagatelizowane przez otoczenie. Sytuację rodziców pogarsza też niespójność informacji, które otrzymują od lekarzy czy psychologów. Możliwość uzyskania szybkiej i profesjonalnej diagnozy, a następnie terapii, jest w naszym kraju bardzo ograniczona. Przedłużająca się niepewność i poczucie braku kompetencji, pogłębianie się zaburzeń u dziecka powodują, że na autyzm zaczyna chorować cała rodzina – jej skutki dotykają wszystkich członków rodziny. Przyczyny: Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym. Jego przyczyny nie są jeszcze dostatecznie znane. Uznaje się, że objawy autyzmu są spowodowane nieprawidłowym rozwojem funkcjonowania mózgu we wczesnym dzieciństwie. Mogą mieć na to wpływ m.in. czynniki genetyczne, infekcyjne, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych, zaburzenia okresu ciąży i porodu. Naukowcy nie znają dokładnych przyczyn zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD), ale badania sugerują, że zarówno geny, jak i środowisko, odgrywają ważne role. Czynniki genetyczne: U jednojajowych bliźniaków, które dzielą dokładnie ten sam kod genetyczny, jeśli jeden z nich ma autyzm, drugi bliźniak również ma ASD w niemal 9. na 10 przypadków. Jeżeli jedna osoba z rodzeństwa ma autyzm, pozostali bracia i siostry mają 35 razy większe od normalnego ryzyko, że również rozwinie się u nich to schorzenie. Naukowcy zaczynają identyfikować konkretne geny, które mogą zwiększać ryzyko zaburzeń ze spektrum autystycznego. Mimo to, naukowcy osiągnęli do tej pory tylko pewien sukces w znalezieniu dokładnie, które geny są zaangażowane. Jakie inne schorzenia mogą mieć dzieci z autyzmem?, która opisuje zespół łamliwego chromosomu X i stwardnienie guzowate. Większość ludzi, u których rozwijają się zaburzenia ze spektrum autystycznego, nie ma zgłoszonej rodzinnej historii autyzmu, co sugeruje, że przypadkowe, rzadkie i być może mnogie mutacje genów, mogą mieć wpływ na ryzyko danej osoby. Wszelkie zmiany od normalnej informacji genetycznej nazywa się mutacjami. Mutacje bywają dziedziczone, ale niektóre pojawiają się bez powodu. Mutacje mogą być pomocne, szkodliwe lub nie mieć efektów. Posiadanie zwiększonego ryzyka genetycznego nie oznacza, że u dziecka z pewnością rozwinie się autyzm. Wielu badaczy skupia się na tym, jak różne geny oddziałują ze sobą i czynnikami środowiskowymi, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób zwiększają one ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Czynniki środowiskowe: W medycynie "środowisko" odnosi się do czegokolwiek poza organizmem, co może mieć wpływ na zdrowie. Obejmuje to powietrze, którym oddychamy, wodę, którą pijemy i w której kąpiemy się, żywność, którą jemy, leki, które bierzemy, oraz wiele innych rzeczy, z którymi nasz organizm może mieć kontakt. Środowisko obejmuje również nasze otoczenie w łonie, kiedy to zdrowie naszej matki ma bezpośredni wpływ na nasz wzrost i najwcześniejszy rozwój. Naukowcy badają wiele czynników środowiskowych, takich jak dolegliwości występujące rodzinnie, wiek rodziców i inne czynniki demograficzne, ekspozycja na toksyny oraz komplikacje podczas porodu lub ciąży. Tak jak w przypadku genów, jest to prawdopodobne, że więcej niż jeden czynnik środowiskowy jest zaangażowany w zwiększanie ryzyka dla zaburzeń ze spektrum autyzmu. I tak jak geny, dowolny z tych czynników ryzyka zwiększa ryzyko jedynie w niewielkim stopniu. U większości osób, które były narażone na środowiskowe czynniki ryzyka, ASD nie rozwija się. W tym obszarze również prowadzone są badania naukowe. Naukowcy badają, jak określone czynniki środowiskowe mogą wpływać na pewne geny - włączać je lub wyłączać albo zwiększać lub zmniejszać ich normalną aktywność. Proces ten nazywany jest epigenetyką i dostarcza naukowcom wielu nowych sposobów badania tego, jak schorzenia takie jak autyzm rozwijają się oraz potencjalnie zmieniają z czasem. Zaburzenia ze spektrum autyzmu a szczepionki: Eksperci zdrowotni zalecają, żeby dzieci otrzymywały pewną liczbę szczepień we wczesnym okresie życia, w celu ochrony przed niebezpiecznymi, zakaźnymi chorobami, takimi jak odra. Odkąd pediatrzy w Stanach Zjednoczonych zaczęli dawać te szczepionki podczas regularnych badań kontrolnych, liczba zachorowań, niepełnosprawności lub śmierci od tych chorób wśród dzieci, spadła niemal do zera. Dzieci otrzymują kilka szczepionek w ciągu pierwszych 2. lat życia, około tego samego wieku, w którym często pojawiają się lub stają zauważalne symptomy autystyczne. Pewna mniejszość rodziców podejrzewa, że szczepionki są w jakiś sposób związane z zaburzeniem ich dziecka. Niektórzy mogą obawiać się tych szczepionek, ze względu na niesprawdzoną teorię, że zaburzenia ze spektrum autystycznego mogą być powodowane przez Thimerosal. Thimerosal lub Tiomersal jest opartym na rtęci związkiem chemicznym, dodawanym kiedyś do niektórych, ale nie wszystkich szczepionek, by przedłużyć ich trwałość. Jednakże, z wyjątkiem niektórych szczepionek przeciwko grypie, w USA od 2001 roku nie ma szczepionki rutynowo podawanej dzieciom w wieku przedszkolnym, która zawiera Tiomersal. Pomimo tej zmiany, współczynnik dzieci z rozpoznanym ASD nadal rośnie. Inni rodzice wierzą, że choroba ich dziecka może być związana ze szczepionkami, zaprojektowanymi do ochrony przed więcej niż jedną chorobą, takimi jak szczepionka MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce), która nigdy nie zawierała Tiomersalu. Przeprowadzono wiele badań, aby spróbować określić, czy szczepionki są możliwą przyczyną autyzmu. Na rok 2010, żadne z badań nie znalazło powiązań pomiędzy zaburzeniami ze spektrum autystycznego a szczepieniami. Najczęstsze trudności dzieci autystycznych: W pewnym sensie ludzie z autyzmem zachowują się jak małe dzieci. Szczególnie trudno jest im zrozumieć innych ludzi. Dlatego też są egocentrykami lub egoistami. Nie chcą być kierowani przez dorosłych, chyba, że czynność wykonywana jest prosta, znajoma i ważna dla nich. Mogą również używać dorosłych jako przedmiotów aby zdobyć to, czego chcą. Chociaż dzieci z autyzmem mogą demonstrować szczególne przywiązanie do swoich opiekunów, zbyt łatwo nieraz odchodzą. Zagubienie dziecka, które nie ma poczucia niebezpieczeństwa jak również nie potrafi zgłosić problemów może sprawić, iż takie wydarzenia jak np. zakupy staną się koszmarem. Problemy w komunikowaniu biorą się z niezrozumienia celu i znaczenia języka, dlatego większość osób z autyzmem nie posługuje się nim jako narzędziem komunikacji a część z nich w ogóle nie mówi. Ponadto nie kompensują tego braku w żaden pozawerbalny sposób (mimiką, gestem lub znakiem). Często nie potrafią zrozumieć mowy innych ludzi – słów lub ich znaczenia. Mają bardzo ograniczone możliwości zrozumienia tego co je otacza, a to co do nich dociera często jest rozumiane dosłownie. Nie mają szansy na zdobywanie wiedzy i doświadczeń. Bardzo często nie mogą wypowiedzieć swoich emocji ani uczuć. Na najniższym poziomie nie potrafią sygnalizować i zaspokajać swoich potrzeb. Potrzebują pomocy drugiej osoby, która dostrzega ich potrzeby i jest je w stanie zaspokajać, która będzie uczyć/tłumaczyć znaczenie słów, zjawisk, pomoże zdobywać wiedzę o świecie i ją systematyzować. Pomoże wreszcie uczyć się wykorzystywać język albo przynajmniej jego namiastki/zastępniki do porozumiewania (tzw. alternatywne metody komunikacji). Specjaliści sądzą, że główny problem dla dzieci z SPD to sposób w jaki przetwarzają one / odbierają informacje. Dzieci autystyczne mają kłopoty z analizą wydarzenia i wyodrębnieniem jego centralnego elementu i jego znaczenia. Mają tendencje do skupiania się na szczegółach. Problemy w relacjach społecznych wynikają z niezrozumienia uczuć innych ludzi. Ignorują lub źle interpretują gesty lub zachowania innych co prowadzi do nieodpowiednich reakcji. Brak zrozumienia znaczenia kontaktu wzrokowego, mimiki, postawy ciała lub gestów prowadzi do „instrumentalnego”, przedmiotowego traktowania innych osób. Osoba nie jest podmiotem interakcji ale elementem otoczenia, nie jest jednostką intencjonalną ale obiektem. Niezrozumiałe są wszystkie zbudowane na tej kanwie zasady regulujące interakcje międzyludzkie. Zabiera to szansę na nawiązywanie i utrzymywanie jakichkolwiek relacji z innymi ludźmi, które są jednym z najistotniejszych czynników rozwoju. Osoby z autyzmem, ze względu na te problemy, potrzebują pomocy drugiej osoby w dostrzeganiu i rozumieniu ukrytych znaczeń ludzkiego zachowania. Potrzebują osoby, która nauczy ich odpowiednich sposobów reagowania i postępowania w sytuacjach społecznych (tzw. trening umiejętności społecznych). Problemy w zachowaniu wynikają z bardzo wielu przyczyn. Ich podłożem mogą być zaburzenia sensoryczne, które polegają na niedowrażliwości lub nadwrażliwości jakiegoś zmysłu. Skutkują one dziwacznymi ruchami lub zainteresowaniami mającymi na celu dostarczenie sobie lub wyeliminowanie danego rodzaju bodźców. Oprócz piętnującego wyglądu utrudniają lub też całkowicie uniemożliwiają kontakty z otoczeniem. Problemy w zachowaniu mogą wynikać również z braku wyobraźni. Aktywności tych osób często są monotonne, powtarzające się, stereotypowe. Nie prowadzą do żadnej jakościowej zmiany, ograniczając w ten sposób szansę na rozwój. Z wyobraźnią związana jest ściśle samodzielność, zarówno w zakresie podstawowym (samoobsługa) jak i w zakresie zaradności życiowej (niezależność życiowa). Nie potrafią planować czynności, ich sekwencji, mają problemy z rozumieniem następstwa czasu lub zdarzeń, ciągów przyczynowo-skutkowych, mają problemy zarówno z generalizacją jak i z rozkładaniem na czynniki pierwsze. W efekcie brak im podstawowych umiejętności wykonawczych oraz kompetencji w ich wykorzystywaniu. Osoby te są uzależnione od pomocy innych, nie potrafią zaspokajać swoich potrzeb we właściwym stopniu oraz w adekwatny sposób. Nie potrafią celowo, konstruktywnie działać, dlatego często skazane są na infantylizację swojej aktywności. Przyczyna problemów w zachowaniu może być również natury psychicznej i wynikać z poczucia lęku, poczucia zagrożenia wynikającego z niezrozumienia i braku akceptacji zmian. Zachowanie takich osób charakteryzuje się wtedy sztywnością, zamiłowaniem do niezmienności otoczenia i wydarzeń. Skutkuje to obsesyjnym przywiązaniem do niefunkcjonalnych rytuałów, które w poważnym stopniu zakłócają ich życie. Osoby z autyzmem przejawiają często wiele innych, mniej specyficznych dla autyzmu, zachowań niepożądanych, takich jak destrukcja, agresja, autoagresja, nad aktywność, zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, oraz wiele innych. Z powodu takich problemów osoby autystyczne nie są w stanie samodzielnie żyć ani działać. Zawsze skazane są na pomoc drugiej osoby. Potrzebny im jest ktoś, kto zadba o wygaszenie zaburzeń sensorycznych zaspokajając głód doznań lub eliminując z otoczenia nieznośne bodźce. Potrzebny jest ktoś, kto nauczy różnorodnych satysfakcjonujących sposobów spędzania czasu oraz pomoże rozwijać zainteresowania. Osoby z autyzmem potrzebują pomocy w planowaniu i realizacji czynności i ich sekwencji, przedsięwzięć i działań. Potrzebują treningu, ponieważ same nie potrafią uczyć się nowych umiejętności. Potrzebują kogoś, kto zapewni im niezmienne otoczenie, stała strukturę czasu i przestrzeni, która da im poczucie bezpieczeństwa płynące ze znajomości tego co jest i co się wydarzy. W radzeniu sobie z różnymi trudnymi zachowaniami dzieci z autyzmem (np. agresją czy autoagresją, napadami złości, niszczeniem przedmiotów) rodzice zwykle szkoleni są z zakresu metod behawioralnych.Takie metody pozwalają opanować pewne nieakceptowane społecznie lub niebezpieczne zachowania. Zespół Aspergera: Zespół Aspergera znany również pod synonimem syndrom Aspergera jest całościowym zaburzeniem rozwoju, który mieści się w spektrum autyzmu. Najczęściej zespół Aspergera obejmuje problemy z umiejętnościami społecznymi, problemy z akceptacją zmian, brakiem elastyczności w myśleniu przy braku z upośledzeniem umysłowym a także szczególnie pochłaniające, obsesyjne zainteresowania. Zespół Aspergera pozytywniej wpływa na rozwój mowy oraz poznawczy jest zdecydowanie lepszy niż w sytuacji występowania autyzmu dziecięcego. Zespół Aspergera jest często mylony z głębokim autyzmem, a rozróżnia ich od siebie prawidłowy rozwój mowy, poznawczy oraz prawidłowa komunikacja społeczna. Zespół Aspergera jest jedną z chorób która łudząco przypomina autyzm dziecięcy. Podobieństwo zaburzenia jest spowodowane faktem, iż od wczesnego dzieciństwa objawy zaburzeń są takie same jak przy autyzmie dziecięcym. Zespół Aspergera jest zdecydowanie łagodniejszą formą autyzmu dziecięcego. W porównaniu z głębokim autyzmem, zespół Aspergera charakteryzuje się zdecydowanie bardziej prawidłowym rozwojem mowy oraz zdecydowanie lepszą adaptacją społeczną. Chorzy przeważnie są uznawani za ekscentryków niż o ludzi z zaburzoną osobowością. Granice zespołu Aspergera nie należą do najwyraźniejszych, ale są rozpoznawalne. W tym przypadku zaburzeń psychicznych występuje szereg innych zaburzeń, a najpopularniejsze to m.in. autyzm wysoko funkcjonujący. Niestety ale indywidualne przypadki diagnozowania mogą nieść wiele problemów i właśnie z tego powodu nazywane są zespołem Aspergera, czyli relatywnie łagodne zaburzenia rozwoju, gdzie głównym problemem jest nieumiejętne nawiązywanie kontaktów społecznych. Ze względu na fakt, iż nie wszystkie aspekty diagnozowania zespołu Aspergera zostały uwzględnione w klasyfikacji DSM-IV czy ICD-10. Zespół Aspergera – przyczyny, objawy, leczenie: • brak umiejętności lub chęci współpracy w grupach, • zaburzenia języka i mowy, • zawężenie swoich zainteresowań, czasami obsesyjne zainteresowanie jedną dziedziną, • powtarzające się zachowania, • problemy z komunikacją niewerbalną, • niezdarność ruchowa; W całym procesie leczenia zespołu Aspergera najważniejsza jest chęć chorego, gdyż leki czy wszelkiego rodzaju terapie bez chęci chorego mogą nie przynieść zamierzonych celów. W takiej sytuacji najważniejsza jest postawa chorego, czyli rodzina, szkoła itp. Istotnym elementem terapii jest motywacja chorego w chęć pozbycia się uciążliwych objawów, np. poprzez przerywanie podczas rozmowy lub poświęcaniu czasu na bezużyteczne zainteresowania. Zespół Aspergera – przyczyny zaburzenia psychicznego: Defekty neurologiczne mogą być podłożeń wszystkich znanych zaburzeń mimo, że etiologia nikomu tak naprawdę nie jest dokładnie znana. Ze względu na fakt, iż ciężko jest poznać przyczyny to do najpopularniejszych przyczyn należą: • genetyczne – uwarunkowane genem EN2 na chromosomie 7 oraz innymi genami na chromosomach 3, 4, 11, • wiek ojca od 40 roku życia i więcej, zwiększamy ryzyko zachorowania na autyzm, • urazy okołoporodowe, • toksoplazmoza, • uszkodzenia centralnego układu nerwowego, • dziecięce porażenie mózgowe, • poważne infekcje, Ogólnie krąży teoria o tym, że Thiomersal, który występuje w szczepionkach na odrę, świnkę czy różyczkę, może być przyczyną powstawania autyzmu. Brak jakichkolwiek dowodów na potwierdzenie wyżej postawionej tezy. Często rodzice diagnozują pierwsze objawy autyzmu właśnie po przeprowadzonych szczepieniach. Zespół Aspergera – leczenie objawów zespołu Aspergera: Objawy w zespole Aspergera ujawniają się już narodzin dziecka i w perspektywie czasu narastają. Wiek dojrzewania jest wiekiem w którym najczęściej leczenie obiera kierunek leczenia lekami antydepresyjnymi lub neuroleptykami. Leczenie te jest stosowanie przez okres występowania zaburzenia i przeważnie bywa, że leczenie lekami jest na całe życie. W całym procesie leczenia powinna brać udział cała rodzina oraz otoczenia chorego, w szczególnej mierze w procesie socjalizacji. Warto wspomnieć, że w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne nie jest koniecznością. Niestety ale wielu specjalistów sądzi, że rodzina w wielu przypadkach ogradza zażywanie leków, a wszystko przez ich niebiologiczne poglądy na zaburzenia psychiczne. Warto dodać, że im więcej poglądów tym więcej rozwiązań dotyczących stosowania przepisanych leków. Leczenie objawów można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to taka, gdzie objawy są stosunkowo niewielkie oraz grupa z objawami niepozwalającymi normalne funkcjonowanie. Wszystko zależy od otoczenia w jakich chory się wychowywał. Wcześnie podjęta terapia może wykluczyć wszelkiego rodzaju zaburzenia uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie. Osoby z zespołem Aspergera miewają największy problem w procesie leczenia jakim jest deficyt kontaktu z otoczeniem. U takich osób mimo deficytu z kontaktem publicznym istnieją również problemy z komunikacją społeczną, oraz użyciem języka do tego celu. Poziom inteligencji IG w zespole Aspergera nie odbiega od poziomu osoby zdrowej. Osoby z zaburzeniami najczęściej są bardziej inteligentniejsze od swoich rówieśników jeżeli chodzi o zagęszczone zainteresowania. Niejednokrotnie osoby takie miewają zdumiewające osiągnięcia w interesującej specjalizacji. Często ludzie z zespołem Aspergera uznawane są za nierozwinięte umysłowo, a wszystko przez brak komunikacji socjalnej. Ludzie z zespołem Aspergera należą do grupy podwyższonego ryzyka na wszelkiego rodzaju psychozy, mogą występować problemy z zajęciem się samym sobą, organizacją i zaburzeniami związków społecznych, a także partnerskich. Odczuwalny stan odmienności może być traumatyczny dla osoby z zaburzeniami. Skutkiem ubocznym odczuwalnej odmienności może być problem z nawiązywaniem relacji z innymi ludźmi, a powstający w ten skutek stres może przejawiać się nieuwagą, wycofaniem, poleganiem na natręctwach, wzmożoną aktywnością, agresywnym lub przeciwstawiającym się zachowaniem. Często powstrzymujące próby nawiązania kontaktu z innymi ludźmi może być przyczyna depresji. W cały procesie leczenia chorego najważniejsza jest edukacja rodziców. Świadomość rodziców może w lepszy sposób poznać mocne i słabe strony chorego. Wczesna diagnoza jaki leczenie może pozytywnie wpłynąć na leczenie zespołu Aspergera niżeli leczenie miałoby być rozpoczęte w wieku dojrzałym. Przydatna literatura: Bednarz M., Bladowska J., Kluczkowska K., Lubocka W., Ludkiewicz E., Maślaczyk-Trzasko A., Miłosz A., Okoniewska M., Sniezhko O., Sowińska M., Szczepańska L., Żmuda-Trzebiatowska M.: Ja i mój świat. Lekcje dla uczniów z autyzmem i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Etap obrazka. Podręcznik część 2, Wydawnictwo Harmonia , Gdańsk 2014 Charbicka M.: Dziecko z zespołem Aspergera, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2015 Dąbrowska- Kaczorek M., Sundberg M.L., Michael J.: „Okiem lekarza i psychoterapeuty. Korzyści dla dzieci z autyzmem, wynikające z analizy zachowania werbalnego Skindera, Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2015 Dąbrowska- Kaczorek M., Szewczuk-Bogusławska M., Wasilewska E., Gorzelak P., Trzebiatowska I.A.: Jeśli nie Zespół Aspergera, to co?, Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2015 Gray C.: Nowe historyjki społeczne. Ponad 150 historyjek, które uczą umiejętności społecznych dzieci z autyzmem, Zespołem Aspergera i ich rówieśników, Wydawnictwo HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2014 Greenspan S. I., Wieder S.: Dotrzeć do dziecka z autyzmem. Jak pomóc dzieciom nawiązywać relacje, komunikować się i myśleć. Metoda Floortime, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014 Komender J., Jagielska G., Bryńska A., Autyzm i Zespół Aspergera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014 Kossewska J. (red): Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwość aktywnego życia, Wydawnictwo JAK, Kraków 2014 Święcicka J., Uczeń z zespołem Aspergera. Praktyczne wskazówki dla nauczyciela, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 2014 Zawadzka E., Rawa-Kochanowska A.: Magiczny świat baśni i bajek. Metafory i symbole w procesie wspomagania dziecka w rozwoju, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2015 Wyświetleń: 11
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |