Katalog

Katarzyna Chmielewska, 2016-02-12
Nidzica

Pedagogika, Artykuły

Stres w pracy nauczyciela.

- n +

Poziom stresu jest istotnym wyznacznikiem zachowania człowieka w pracy. Wyniki badań empirycznych i doświadczenia psychologów klinicznych i psychoterapeutów wskazują, że dla wielu nauczycieli silny stres pojawiający sie w pracy zawodowej jest istotnym problemem. Doświadczenie stresu przez nauczycieli ma poważne następstwa, przyczynia sie do nieprawidłowości w sferze somatycznej i psychicznej, co z kolei może mieć wpływ na obniżenie efektywności pracy dydaktycznej i wychowawczej. Problematyka stresu w zawodzie nauczycielskim stosunkowo niedawno stała się
przedmiotem rozważań teoretycznych i badań empirycznych. Prace jej dotyczące, zapoczątkowane w latach 60. XX wieku, spotkały się z dużo większym zainteresowaniem kilkanaście lat później.

Pojcie stresu nauczycielskiego
Można znaleź wiele prób zdefiniowania stresu nauczycielskiego. Najcześciej stosowana definicja stresu proponowana przez angielskich psychologów z Uniwersytetu w Cambridge, C. Kyriacou i J. Sutcliffe mówi, że stres nauczycielski to wystąpienie syndromu negatywnych emocji (takich jak gniew czy zniechecenie), które są rezultatem wykonywanego zawodu. Koncepcja ta została rozbudowana przez Brennera i Bartella.
W ich ujeciu stres nauczycielski jest współdziałaniem wielu czynników, charakteryzujących nauczyciela i szkołe: - stresów potencjalnych,
- stresów aktualnych,
- stresów wystpujących powszechnie w każdej pracy zawodowej,
- stanu zdrowia jednostki,
- cech osobowości i możliwości zaradczych.
Brenner i Bartell nie zdołali jednak zweryfikowac wyodrebnionych, strukturalnych relacji stresu nauczycieslkiego.

Na stopień nateżenia stresu ma wpływ m.in.:
- poczucie odpowiedzialności,
- presja czasu,
- zła organizacja pracy.
W polskich warunkach dochodzą jeszcze do tego:
- niskie zarobki,
- niepewnośc jutra,
- niedocenianie zawodu nauczyciela,
- ogrom oczekiwań ze strony społeczeństwa.

Źródła stresu:
Zastosowanie przez Borga analizy czynnikowej doprowadziło do wyodrebnienia czterech podstawowych wymiarów stresu w zawodzie nauczyciela:
1. Nieprawidłowe zachowanie uczniów (hałaśliwoś uczniów, trudne klasy, niegrzeczne zachowanie uczniów, ich zuchwałość, duża liczebnośc uczniów w klasie, trudności z dyscypliną, brak dostatniego zainteresowania pracą szkolną ze strony uczniów).
2. Presja czasu jako źródło trudności (brak czasu na indywidualną prace z dziećmi, źle opracowane podręczniki, zbyt liczne klasy, brak odpowiedniego sprzetu).
3. Potrzeba satysfakcji zawodowej (dostrzeganie małych szans na zrobienie kariery zawodowej, niedostateczna płaca, brak uznania za dobrze wykonywaną pracę).
4. Niedostateczne relacje koleżeńskie, jako źródło złych stosunków w gronie pedagogicznym, naciski ze strony dyrekcji, rodziców.

Analalizy danych z ostatnich badań wskazują, że podstawowymi predyktorami stresu nauczycielskiego jest przeciążenie pracą i niewłaściwe zachowanie uczniów. Ogromne znaczenie mają również warunki fizyczne - wiele badań dowodzi, że sytuacja, w jakiej pracuje nauczyciel, wywiera na niego ogromny wpływ. Wielu nauczycieli staje w obliczu okoliczności, które według nich powodują niewłaściwe wykonanie pracy.

Lista potencjalnych przyczyn, mających wpływ na złe (pogarszające sie) warunki pracy jest nastepująca:
- brak możliwości zmian mających bezpośredni wpływ na budżet każdej ze szkół,
- stare pomoce naukowe (często uczniowie dysponują lepszym sprzętem w domu),
- ubogie warunki materialne (zbyt wielka liczba osób uczęszczających do danej szkoły),
- złe warunki pracy,
- nieodpowiednie zaplecze sal lekcyjnych,
- niedostateczne wyposażenie szkoły (brak pokoju śniadaniowego, pomieszczenia do odrabiania lekcji, pokoju rekreacyjnego),
- problem transportu i komunikacji do i ze szkoły.

Dowiedziono, że nauczyciele pracujący w placówkach cieszących się gorszą opinią, wykazywali wicej depresyjnych symptomów, co wiecej syptomy te można było łatwiej i szybciej wykryć. Inne badania, które przeprowadził French, dowiodły, że im mniejsza jest liczba uczniów, tym lepsze są stosunki nauczyciel - uczeń i tym mniejsze prawdopodobieństwo stosowania nieefektywnych, źle widzianych metod nauczania.

Opracowała mgr Katarzyna Chmielewska
Wyświetleń: 17


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.