•Konspekt jest realizowany w ramach innowacji pedagogicznej „Mali naukowcy –ciekawostki i doświadczenia na zajęciach świetlicowych”, której istotą jest popularyzacja wiedzy przyrodniczej wśród uczestników zajęć świetlicowych, budzenie zainteresowań zjawiskami przyrodniczymi i fizyko-chemicznymi (dostrzeganie związków przyczynowo - skutkowych) oraz aktywne uczestnictwo w poznawaniu przyrody poprzez obserwacje, opisywanie porównawcze obiektów, badanie i eksperymentowanie.

•Uczestnikami zajęć są uczniowie 2 klasy edukacji wczesnoszkolnej.

Cele zajęć:

a) W zakresie opanowanych wiadomości
•Uczeń wymienia organizmy mające zdolność do bioluminescencji
•Uczeń wymienia substancje wykazujące fluorescencję
•Uczeń wyjaśnia rolę zjawiska bioluminescencji u organizmów żywych
•Wyjaśnia negatywne i pozytywne właściwości chininy zawartej w toniku


b) W zakresie nabytych umiejętności i postaw
•Uczeń dokonuje obserwacji barwy ekstraktów chlorofilu i karotenoidów z różnokolorowych liści
•Uczeń wykonuje proste doświadczenie prowadzące do obserwacji zjawiska fluorescencji chlorofilu, karotenoidów oraz chininy w świetle UV
•Obserwuje zdjęcia różnych organizmów mających zdolność do bioluminescencji

Metody:
a)Aktywizujące- rozmowa kierowana
b)Praktyczne- pokaz, ćwiczenia laboratoryjne, obserwacja
Formy pracy: Grupowa, indywidualna
Środki dydaktyczne: plansza i rozsypanki ( nazwy organizmów, substancji mających zdolność do bioluminescencji), napój typu tonik, ekstrakty z liści (zielonych, czerwonych, brązowych oraz żółtych) w chloroformie, czarne pudło-ciemnia , lampy UV, prezentacja Power Point ze zdjęciami równych organizmów, filmiki internetowe.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

FAZA WPROWADZAJĄCA
1.Przedstawienie celów zajęć.
Ciekawostki na dziś:
•Poznamy przykłady organizmów mających zdolność „świecenia”.
•Dlaczego możliwa jest obserwacja „świecenia” organizmów żywych?
•Jakie substancje potrafią świecić?
•DOŚWIADCZENIE-oglądamy różne świecące substancje.
•Jak nazywa się zjawisko świecenia różnych substancji?
•Obejrzymy ciekawe filmy.

Na dzisiejszych zajęciach naszego kółka, chciałabym z wami porozmawiać na temat pewnych dziwnych zwierząt. Zwierząt, które potrafią świecić w ciemności. Możliwe, że słyszeliście już o takich organizmach, natomiast dziś dowiecie się, co jest przyczyną ich świecenia oraz spróbujemy zaobserwować takie zjawisko w przygotowanym dla was doświadczeniu.


FAZA REALIZACYJNA
1. Rozmowa kierowana na temat – występującego w przyrodzie zjawiska „świecenia”

a)Przykłady organizmów wykazujących zdolność „świecenia”
Uczniowie spośród proponowanych różnych nazw organizmów wybierają te, które ich zadaniem mają zdolność „świecenia”. Prawidłowo wybrane organizmy są układane na planszy (ryby, ryby głębinowe, glony, bakterie, meduzy, skorpiony, itp.)
b)Dzięki czemu możliwa jest obserwacja zjawiska „świecenia”- rozmowa kierowana
Obserwacja zjawiska „świecenia” jest możliwa dzięki promieniowaniu, jakie emituje Słońce. Promieniowane to nazwa się ultrafioletem- UV i jest niewidzialne dla człowieka. Natomiast niektóre zwierzęta, widzą promieniowanie ultrafioletowe. Również rośliny mają specjalne receptory, które reagują na ultrafiolet.

2. Obserwacja barw ekstraktów z różnokolorowych liści w świetle dziennym.

3. Obserwacja barwy toniku świetle dziennym, analiza etykiety przestawiającej skład napoju.

4. Poznanie różnych substancji mających zdolność świecenia w świetle UV.

Jak sądzicie, co jest powodem tego, że te zwierzęta potrafią świecić pod wpływem ultrafioletu? Niektóre organizmy zawiera substancje, które potrafią świecić pod wpływem światła ultrafioletowego.

Rozsypanka- poznanie substancji świecących z podaniem informacji o ich znaczeniu.

-­Hemoglobina- czerwony barwnik krwi
-­Chlorofil-zielony barwnik liści
-­Karotenoidy- żółto, czerwono pomarańczowe barwniki liści
-­Witamina A
-­Chinina- składnik kory z drzewa chinowego (lek na wysoką gorączkę- malaria)
-­Lucyferyna- barwnik występujący u różnych organizmów
­-Białko zielonej fluorescencji– naturalnie występujące białko wykazujące świecenie.

5. Obserwacja zjawiska fluorescencji chlorofilu, karotenoidów oraz właściwości fluorescencyjnych chininy zawartej w napoju tonik podświetlonych ultrafioletem.

6. Poznanie nazwy obserwowanego zjawiska fluorescencji i bioluminescencji-puzzle

FAZA PODSUMOWUJĄCA
1. Obserwacja zdjęć różnych organizmów, które posiadają zdolność bioluminescencji oraz wyjaśnienie celów, dla których organizmy te wykorzystują to zjawisko:
-skorpiony ze świecącym pancerzem (beta karbolina w pancerzyku)
-meduza Aequorea victoria (białko zielonej fluorescencji)
- glony Noctiluca scintillans (lucyferyna)
- kryle (lucyferyna)
-żebropławy (lucyferyna)
-ryby głębinowe (bakterie luminescencyjne)

2. Ogólnodostępne filmy nt. bioluminescencji:
a)Czy wiesz, że niedawno odkryto świecącego żółwia u wybrzeży Wysp Salomona?
b)Świecę, bo jestem groźny!- jak świeca krocionogi?

Wyświetleń: 93