Zdaniem M. Kutschera, T. Attwooda, R. R.Wolffa zaburzenia opozycyjno-buntownicze to << zespół objawów, który zapewne może być zdiagnozowany samodzielnie; jednak zazwyczaj pojawia się on w ramach innej diagnozy, np. wspólnie z ADHD, depresją dwubiegunową, depresją czy zaburzeniami lękowymi>> ( zob. M. Kutscher, T. Attwood, R. R.Wolff, 2007, s. 207)
Podstawowym przejawem zaburzeń opozycyjno-buntowniczych (ODD) jest utrwalony wzorzec zachowań występujący stale i wielokrotnie w przeciągu kilku miesięcy, które w sposób znaczny przekraczają normy dla danego wieku oraz norm kulturowych. Mogą to być następujące wzorce zachowań:
a) negatywistyczne,
b) wrogie,
c) buntownicze,
d) prowokacyjne,
e) niszczycielskie;
W przypadku zaburzeń opozycyjno-buntowniczych konieczne jest stwierdzenie przynajmniej czterech kryteriów z listy, aby dokonać rozpoznania.
Według Amerykańskiej Klasyfikacji zaburzeń Psychicznych( DSM-IV) główne kryteria diagnostyczne zaburzeń opozycyjno-buntowniczych ( ODD) to:
A) Występuje powtarzający się trwale antywzorzec :
1. Częste wybuchy złości,
2. Częste spory i kłótnie z dorosłymi,
3. Częste sprzeciwianie się normom i zasadom,
4. Obwinianie innych za swoje błędy,
5. umyślne sprawianie przykrości innym,
6. Nadwrażliwość na swoim punkcie i szybkie obrażanie się,
7.Złośliwość lub mściwość wobec innych;
B) Zaburzenie zachowania powoduje trudności w życiu społecznym, relacjach interpersonalnych, trudności edukacyjne lub zawodowe;
C) Wymienione zachowania wyłącznie w przebiegu zaburzeń psychotycznych lub zaburzeń nastroju;
D) jeśli jest w wieku 18 lat i nie spełnia kryteriów antyspołecznych zaburzeń osobowości;
Dzieci i młodzież ze zdiagnozowanymi zaburzeniami opozycyjno-buntowniczymi mają tendencję do aktywnego przeciwstawiania się prośbom i normom dorosłych, celowego dręczenia słownego innych ludzi, wykazują skłonność do złości, maja niski próg tolerancji na frustrację, a także łatwo tracą panowanie nad sobą.
W tego typu zaburzeniach nie występują poważne naruszenia praw innych osób, niszczenia ich własności, okrucieństwa, zachowania dzieci mają charakter prowokacyjny i zaczepny.
Zaburzenia opozycyjno-buntownicze można rozpoznać u około 5% dzieci, częściej u chłopców aniżeli u dziewczynek, obserwowane są w wieku poniżej 10 roku życia.
Istnieje kilka form pomocy psychologicznej, które mogą być wykorzystywane przez rodziców, nauczycieli i terapeutów w celu łagodzenia objawów zaburzeń opozycyjno-buntowniczych:
a)terapia zaburzeń współwystępujących ( ADHD, depresja, trudności w nauce),
b) rodzinna terapia psychologiczna ( usprawnianie komunikacji, badanie poziomu przemocy w rodzinie),
c) terapia poznawczo-behawioralna ( rozwiązywanie problemów),
d) socjoterapia ( trening umiejętności społecznych, trening radzenia sobie ze stresem, trening pewności siebie),
e) warsztaty i szkolenia;
W pracy z dzieckiem z zaburzeniami opozycyjno-buntowniczymi należy stosować następujące zasady:
1.Bądź spokojny,
2.Nie okazuj negatywnych emocji,
3. Decyduj, w jaki sposób zareagujesz na problemy, jeszcze zanim się
pojawią,
4. Wybieraj rozsądne kary,
5. Znajdź coś pozytywnego;

Przydatna literatura:
Borecka- Biernat, D. ( red. nauk.). ( 2011). Zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży w kontekście trudnych sytuacji szkolnych i pozaszkolnych. Kraków. Impuls.
Deptuła, M. ( red.). ( 2005). Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej. Bydgoszcz. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Kołakowski, A. ( red. nauk.). (2014). Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka. Sopot. GWP.
Kołakowski, A., Pisula, A. (2011). Sposób na trudne dziecko. Sopot. GWP.
Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M., Bryńska, A. (2007).
Kutschner, M.L., Attwood, T., Wolff, R.R. ( 2007). Dzieci z zaburzeniami łączonymi. ADHD, trudności w nauce, zespół Aspergera, zespół Touretta, depresja dwubiegunowa i inne zaburzenia. Warszawa. Liber.
Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa. Wydawnictwo APS.
Sawicka, K. (2007). Terapia w resocjalizacji. W: B. Urban, J. Stanik (red.), Resocjalizacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wyświetleń: 371