Pojęcie „metoda projekcyjna" zostało wprowadzone przez L. Franka (1939r.) a następnie upowszechnione przez R. Horowitz i L. Murphy. „Przez metodę projekcyjną L. Frank rozumiał zespół celowo skonstruowanych bodźców, których zastosowanie ma na celu uzyskanie wglądu w osobistą prywatną i idiosynkratyczną opinię badanego. Powinien on zareagować odpowiedzią zgodną z jego pojmowaniem ich znaczeń i to w sposób jemu tylko właściwy, tak żeby zachowanie się jego było demonstracją własnej osobowości" .
Nowak pisze, że „Projekcyjna metoda badania osobowości polega na przedstawieniu badanemu sytuacji, nie mającej dlań znaczenia arbitralnie ustalonego przez eksperymentatora, ale zarazem takiej, która będzie mogła nabrać znaczenia przez to iż osobowość badanego narzuci jej swoje indywidualne znaczenie i organizację" .
A zatem jest to wprowadzenie między badającego a badanego czynnika celowo dobranego, co do którego można żywić nadzieję, że wywoła w badanym określone reakcje i postawy emocjonalne. Charakter tych relacji, ich siła, natężenie, trwanie stanowią właśnie przedmiot zainteresowania badacza.
W badaniu metodą projekcyjną nikogo bezpośrednio o nic nie pytamy, lecz stwarzamy sytuację i oczekujemy, że osoba badana ujawni swe cechy, które nas interesują.
Techniki projekcyjne pozwalają uchwycić określoną strukturę „zdarzeń" psychicznych. Jeśli struktura ta poddaje się łatwo i szybko badaniu, umożliwia to ujawnienie się dużej liczby reakcji danej osoby. Ponadto traktują zaobserwowane zachowania osoby badanej jako zorganizowaną całość, co powoduje, że analiza ilościowa staje się trudna do przeprowadzenia.
Stosowanie technik projekcyjnych nie jest łatwe, ale mają one tę przewagę nad innymi sposobami badań, że tworzą stosunkowo łatwo warunki do obserwacji osób badanych i rejestrację ich spontanicznych relacji, pozwalając przy tym na systematyzację bądź punktację uzyskanego w badaniach materiału, pochodzącego wprost z „wnętrza" osoby. Materiał ten jest porównywalny z wynikiem badania innych osób. I wreszcie zaletą tej metody jest to, że cel badania i uzyskane wyniki są badanej osobie nieznane.
Z uwagi na wielkość i różnorodność technik projekcyjnych potrzebna staje się ich klasyfikacja. Spośród wielu różnych dotychczas powstałych podziałów przedstawiam podział technik projekcyjnych zaproponowany przez francuskiego psychologa M. Porata. Zaproponowany przez tegoż autora podział oparty jest na specyfice reakcji na bodziec. Jest to podział praktyczny, jasny, obejmujący większość technik projekcyjnych nastawionych na badanie dzieci i młodzieży. Autor wyodrębnił:
- techniki wizualne,
- techniki werbalne,
- techniki graficzne,
- techniki zabawowe.
Techniki wizualne - w ich skład wchodzą testy obrazkowe w formie zdjęć fotograficznych lub schematycznych rysunków, przedstawiających różne sytuacje dzieci i dorosłych. Obrazki stanowią bodziec do układania opowiadania lub historyjki. Należą tu np.:
- Test czterech obrazków
- Test Apercepcji Tematycznej dla dzieci
- Technika rysunkowa z Psem
Techniki werbalne - to narzędzia operujące bodźcami słownymi, takimi jak różnego rodzaju rozpoczęte a nie dokończone zdania, opowiadania, bajki, historyjki. Pozwalają one zorientować się w sferze pragnień, aspiracji osób badanych oraz uchwycić stosunki interpersonalne.
Techniki graficzne (rysunkowe) - są to bodźce wymagające od badanego przedstawienia za pomocą ołówka, kredki, mazaka jego przeżyć, doświadczeń, życzeń, pragnień w postaci rysunku, wykresu. Stanowią dla dziecka łatwiejszą niż w innych rodzajach technik projekcyjnych formę ekspresji, ujawniająca jego bogaty świat wewnętrzny. Wśród tych technik wyróżnić można „Projekcyjny Test Postaci Ludzkiej", lub inny rysunek na określony czy dowolny temat.
Techniki zaliczane do grupy technik zabawowych dostarczają reakcji spontanicznych. Można tu wyróżnić modelowanie, zabawę lalkami i innymi akcesoriami oraz psychodrame.
Techniki projekcyjne nigdy nie dublują tego, co przynoszą inne procedury badawcze. Umieszczają one dziecko (dorosłego) w warunkach zbliżonych swoim charakterem do zabawy (lub pracy), są w stanie sprowokować takie zachowanie ekspresyjne, które mogą potwierdzić przypuszczenie nie znajdujące uzasadnienia w wynikach uzyskanych przez stosowanie innych doświadczalnych procedur. Ponadto techniki te stwarzają możliwości formułowania hipotez, które mogą być poddane weryfikacji za pomocą innych metod diagnostycznych.

Wyświetleń: 682