Program własny rękodzielniczych zajęć świetlicowych
Gimnazjum im. Zbigniewa Herberta we Wronkach



Opracowała: mgr Katarzyna Lutomska

Założenia programowe.

Prezentowany własny program to kurs rękodzieła z elementami wiedzy historycznej oraz położeniem nacisku na doskonalenie czytania ze zrozumieniem w wymiarze 2 godzin w tygodniu.

Cele ogólne programu:

1. Wprowadzenie elementów rękodzieła w teorii i praktyce
2. Poszerzenie wiedzy i słownictwa uczniów o wyrażenia niezbędne do aktywnego
uczestnictwa w zajęciach, możliwość korzystania z hobbystycznych czasopism i książek oraz przygotowanie uczniów do samodzielnego wykorzystywania kursów wykonania konkretnych przedmiotów w danej technice (tzw. tutoriali) zamieszczanych w sieci internetowej
3. Wspomaganie rozwoju uczniów poprzez wyzwalanie aktywności twórczej .
4. Poznanie roli i wartości tradycji, dziedzictwa kultury w życiu.

Cele szczegółowe:

Celem programu rękodzielniczych zajęć świetlicowych jest:

W zakresie punktu 1:
- wprowadzenie takich technik jak:
scrapbooking,
filcowanie na mokro,
filcowanie na sucho,
szycie ręczne,
decoupage,
tworzenie biżuterii,
szydełkowanie
robienie na drutach
- rozbudzanie wśród młodzieży zainteresowania sztuką oraz rękodziełem,

W zakresie punktu 2:
- poszerzenie specjalistycznego słownictwa uczniów o wyrażenia niezbędne do aktywnego uczestnictwa w zajęciach ( nazwy splotów, różnych technik, narzędzi i materiałów)
- zapewnienie uczniom kontaktu z rękodziełem, sztuką w szerokim znaczeniu pojęcia –
wyszukiwanie i czytanie tutoriali w sieci, czytanie ciekawych blogów o tematyce rękodzielniczej, oglądanie filmów instruktażowych, czytanie czasopism, umiejętność korzystania ze schematów graficznych i opisów.

W zakresie punktu 3:
- rozwijanie kreatywnej postawy młodzieży w różnych technikach rękodzielnictwa,
- kształcenie postaw propagujących zasady dobrej, aktywnej współpracy, pomagania sobie w pracy,
- propagowanie postaw dialogu, umiejętności słuchania, gotowości do przezwyciężania
stereotypów.

W zakresie punktu 4:
- poznanie sztuki ludowej różnych regionów Polski:
• haft kaszubski, haft łowicki, haft makowski
• koronki koniakowskie, bobowskie
• pisanki ze śląska opolskiego
• drewniane fajki z Przemyśla
• zabawki gliniane i drewniane
• plecionki kaszubskie( z korzenia sosny)
• wyroby wikliniarskie z Nowego Tomyśla
• ceramika z Bolesławca,Włocławka

1. Warunki realizacji programu

Nieodzownym warunkiem realizacji programu jest możliwość korzystania z materiałów
potrzebnych w wykonywaniu poszczególnych zadań rękodzielniczych, takich jak farby do
decoupage’u, filc, czesanka, igły do filcowania, papier do scrapbookingu i inne. W tym celu
nauczyciel musi po zebraniu grupy zakupić niezbędne materiały zanim rozpoczną się
pierwsze zajęcia lub podać informacje uczniom jakie materiały mają zgromadzić. Niezbędnym elementem jest też możliwość korzystania z technologii
informatycznej – filmy instruktażowe online powinny być wyświetlane na białej tablicy za
pomocą rzutnika.
Program powinien być zatem realizowany w świetlicy lub auli szkolnej.

2. Cele programu

2.1 Cele ogólne

a) w zakresie celów poznawczych:
- wprowadzenie wyżej wymienionych elementów rękodzieła w teorii i praktyce
- bogacenie słownictwa, umiejętność korzystania z symbolicznych zapisów graficznych
- obcowanie ze sztuką w szerokim znaczeniu ( od sztuki ludowej do sztuki dużego formatu)
- poszerzenie wiedzy historycznej o ludowe tradycje poszczególnych regionów Polski
- poznanie najpopularniejszych sztuk ludowych i technik rękodzielniczych pochodzących z innych krajów

b) w zakresie celów kształcących:
- doskonalenie stosowania technik rękodzielniczych,
- wdrażanie do samodzielności w dalszym procesie uczenia się,
- kształtowanie umiejętności poszukiwania żądanej informacji u różnych źródeł,
- przyzwyczajanie do wykorzystywania najnowszej technologii w uczeniu się, w tym
technologii komputerowej

c) w zakresie celów wychowawczych:
- kształtowanie osoby twórczej, poszukującej i ciekawej świata,
- rozwijanie poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości twórcze oraz
manualne,
- rozwijanie wyobraźni,
- rozwijanie zainteresowań sztuką oraz rękodziełem.
- przywiązanie do tradycji


2.2. Cele szczegółowe

Program w sposób szczególny kładzie nacisk na rozwój sprawności umożliwiający posługiwanie się różnymi narzędziami, schematami, opisami, znakami graficznymi . Będzie to na przykład dyskusja na bazie przeczytanej literatury czy obejrzanego
filmu. Sprawności te obejmują:



Mówienie
– uczniowie powinni w prosty sposób posługiwać się pojęciami związanymi z daną techniką rękodzielniczą podczas pracy, a także w prosty sposób opisać znaczenie specjalistyczne słownictwo w procesie tworzenia, zwłaszcza omawiając sposób wykonania zaplanowanej pracy itp.

Słuchanie ze zrozumieniem
– uczniowie powinni być w stanie wykonać zadanie na podstawie obejrzanego filmu
instruktażowego. W tym celu przydatny jest obraz, nie tylko materiał językowy, gdyż
słownictwo używane w takich filmach jest ściśle specjalistyczne.

Czytanie ze zrozumieniem
– uczniowie powinni być w stanie wykonać zadanie na podstawie przeczytanego kursu, opisu. Aby ułatwić zrozumienie specjalistycznych słów w kursie nauczyciel powinien wprowadzić je na początku zajęć.

3. Treści nauczania

3.1 Teoria w zakresie rękodzielnictwa:
scrapbooking – przedstawienie techniki, style w scrapbookingu, rodzaje papieru,
rodzaje klejów, rodzaje ozdób, tuszy, stempli
filcowanie na mokro – przedstawienie techniki, wytłumaczenie na czym polega proces
filcowania, co jest potrzebne i dlaczego
filcowanie na sucho – przedstawienie techniki, wytłumaczenie na czym polega proces
filcowania, co jest potrzebne i dlaczego
szycie ręczne – przedstawienie ściegów szycia ręcznego, różnych rodzajów nici, igieł i
materiałów, szablonów
decoupage – przedstawienie techniki, wytłumaczenie na czym polega decoupage, co
jest potrzebne i dlaczego
tworzenie biżuterii – przedstawienie niezbędnych półproduktów takich jak: bigle,
zapięcia, szpilki, drut, przedstawienie minerałów i koralików drewnianych,
plastikowych, filcowych itp., przedstawienie technik wykonania poszczególnych
przedmiotów, takich jak zakręcanie „loopa”, użycie kulki zaciskowej na żyłce
jubilerskiej itp., przedstawienie niezbędnych akcesoriów takich jak szczypce bociany,
kleszcze, cążki itp.
mixed media art z elementami alterowania przedmiotów codziennego użytku –
przestawienie idei alterowania, połączonej z ideą recyklingu, przedstawienie różnych
technik alterowania oraz potencjalnych mediów, przedstawienie idei prowadzenia
art. żurnala, przedstawienie idei tworzenie Artist Trade Cards (ATC)
 szydełkowanie- przedstawienie techniki, potrzebnych materiałów, pokaz podstawowych ściegów, prezentacja gotowych koronek


3.2 Funkcje i sytuacje w zakresie rękodzieła:

 poznanie sztuki ludowej poszczególnych regionów ( prezentacje)
 prezentacja gotowych wytworów rękodzielniczych ( użytkowych i dekoracyjnych)
porównywanie cech materiałów, preparatów i narzędzi
określenie zainteresowań, hobby, upodobań, preferencji
doskonalenie umiejętności, możliwości, kompetencji
opisywanie procesów np. instrukcja wykonania danego przedmiotu
odczytywanie różnych tekstów użytecznych np. instrukcji użycia farby, opisu wzoru
określanie i porównywanie cech przedmiotów, substancji i pojęć
określanie stosunków ilościowych i jakościowych preparatów.
podstawowe nazwy ściegów
nazwy związane z poszczególnymi technikami ( shabby chic, cardmaking)
nazwy wyrażające przedmioty potrzebne do wykonania określonych technik rękodzielniczych (igła do filcowania, czesanka, papier ścierny, kalka techniczna,
crackle itd.)
Podstawowe czynności związane z poszczególnymi technikami (tapowanie, szlifowanie, wypełnianie, postarzanie, tuszowanie itd.)

3.3 Techniki i zadania w zakresie rękodzielnictwa:

scrapbooking – wykonanie kartki okolicznościowej, karnetu, zakładki do ksiązki,
notesu ze zbindowanym grzbietem, wykonanie layoutu ze zdjęciem według mapki
oraz według koncepcji własnej
filcowanie na mokro – wykonanie podstawki pod kubek oraz etui na telefon
komórkowy / okulary
filcowanie na sucho – wykonanie form płaskich, kulek oraz figur przestrzennych
(zwierzęta, owoce itp.)
szycie ręczne – wykonanie płaskich zawieszek z filcu oraz figur przestrzennych (np.
pierniczki na choinkę), broszek itp.
decoupage – ozdobienie serca drewnianego metodą decoupage, ozdobienie większych
i bardziej skomplikowanych przymiotów drewnianych (np. szkatułka)
tworzenie biżuterii – tworzenie kolczyków, bransoletek, wisiorów z wykorzystaniem
elementów wykonanych własnoręcznie (np. ufilcowanych kulek, zdekupażowanych
elementów drewnianych, koralików wykonanych z papieru) oraz gotowych, kupionych
w sklepie
szydełkowanie – wykonanie zakładki do książki, mała prosta serwetka wg. opisu, serduszko wg. schematu graficznego

4. Materiały do nauczania

a) Materiały potrzebne do realizacji programu:

wydrukowane kursy instruktażowe, powielone dla
każdego uczestnika zajęć / wyświetlone dokumenty za
pomocą rzutnika
filmy instruktażowe online
baza stron blogów prezentujących dane techniki online
karty pracy ułatwiające wprowadzenie słownictwa
wydrukowane materiały z teoretycznymi informacjami o technikach
 książki i czasopisma hobbystyczne z opisami technik, wzorami

b) Materiały potrzebne do wykonania zadań przewidzianych w punkcie 3.3

scrapbooking – papier do scrapbookingu, klej do scrapbookingu, nożyczki,
ołówek, ozdoby, ćwieki, bindownica, grzbiety do bindowania, tusze, stemple,
dziurkacze ozdobne, tekstylne materiały ozdobne, medium do spękań, medium
nabłyszczające, elementy z kartonu do samodzielnego ozdabiania itp
filcowanie na mokro – czesanka, folia bąbelkowa, środek ułatwiający
filcowanie, butelki z odpowiednim otworem do polewania czesanki, mata
bambusowa
filcowanie na sucho – czesanka, igły do filcowania, gąbka
szycie ręczne – nici, igły, kordonek, igła do kordonka, tkaniny, filc w arkuszu
grubości 1mm, wstążki, drobne koraliki, bezpieczne agrafki do broszek itp.
decoupage – drewniane elementy w kształcie serca (jeden dla każdego
uczestnika zajęć), farba akrylowa jasna, papier lub serwetki do decoupage’u,
akryl bezbarwny, pędzle, papier ścierny, farba akrylowa w dowolnym kolorze,
gąbka, medui do spękań, klej do decoupage’u itp.
tworzenie biżuterii – półprodukty: drut, rzemień, zapięcia, bigle, szpilki, żyłka
jubilerska, kulki zaciskowe, przekładki, koraliki z minerałów, filcu, drewna,
zdekupażowanego drewna, z masy fimo; akcesoria: szczypce bociany,
kleszcze, cążki itp.
mixed media art z elementami alterowania przedmiotów codziennego użytku –
pudełka tekturowe, plastikowe, puszki blaszane, słoiczki, stare książki,
terminarze, papier ozdobny, kolorowe magazyny, guziki, papier do
scrapbookingu, ścinki tkanin, wstążki, guziki, koronka, gaza, stemple, tusze,
farby, medium do spękań, preparat glosy accents, klej, nożyczki, bezbarwny
akryl, pisaki, wykałaczki, styropian itp.
 szydełkowanie – szydełka, nici, schematy

5. Formy pracy z uczniem

Program zakłada zajęcia warsztatowe, a więc na początku każdych zajęć uczestnicy spotykają
się z częścią wprowadzającą słownictwo specjalistyczne, z instruktażem (w formie pisanej lub filmowej) a następnie przystępują do wykonania zadania.
Część rękodzielniczą uczniowie wykonują już indywidualnie, ale prowadzący powinien kłaść nacisk na takie
umiejętności uczniów jak: radzenie się innych uczestników zajęć, chęć skorzystania z czyjejś
pomocy, chęć pomocy kolegom / koleżankom.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że instruktaż może być odebrany dosłownie, ale może
również być inspiracją do wykonania innej rzeczy – wszystko zależy od wyobraźni naszych
uczniów i ich możliwości manualnych, od swobody, z jaką uczestniczą w zajęciach i od
stopnia akceptacji ich osoby oraz pomysłów przez prowadzącego.

6. Zalecenia metodyczne

6.1 Nauczanie technik rękodzielnictwa.
Należy zwrócić uwagę, iż nauczyciel prowadzący zajęcia nie może stykać się z daną techniką
po raz pierwszy podczas zajęć. Musi on mieć opanowane przynajmniej podstawy danej
techniki, aby być dobrym mentorem i autorytetem w danej dziedzinie. Uczniowie zadają
dziesiątki pytań, na które, jeśli nie będzie umiał odpowiedzieć, powinien umieć znaleźć
odpowiedź w odpowiedniej literaturze fachowej lub w Internecie.

6.2 Kształcenie czytania ze zrozumieniem
Czytanie ze zrozumieniem jest umiejętnością niezbędną przy wykonywaniu prac wg. opisu. Umiejętność zastosowania w praktyce treści z opisu, bezbłędne wykonywanie poleceń,
Doskonałe w kształceniu czytania ze zrozumieniem będą właśnie teksty traktujące o rękodziele, kursy instruktażowe.
Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem jest jednym z priorytetowych wniosków, po analizie egzaminów sprawdzających, do pracy na wszystkich zajęciach

6.3 Kształcenie słuchania ze zrozumieniem
Rozwijanie umiejętności słuchania ze zrozumieniem pomoże uczniom korzystać z innych
filmów instruktażowych we własnym zakresie, a także okaże się przydatne na innych zajęciach.

6.4 Nauka z wykorzystaniem technik multimedialnych
Internet stwarza sposobność wykorzystania znajomości języka do osiągania własnych
celów, stąd jest istotnym elementem motywującym do nauki. Przez Internet uczeń może
kontaktować się z zagranicznym rówieśnikiem, prowadzić z nim korespondencję oraz
wyszukiwać wskazanych materiałów czytelniczych / instruktażowych. Jak już wspomniano,
wyposażenie sali w sprzęt multimedialny jest w tym przypadku nieodzowne.

7. Zakładane osiągnięcia uczniów
Zajęcia mają przede wszystkim na celu rozwijanie kreatywności
wśród uczniów, nie zaś samo uczenie techniki.
Uczniowie rozwiną swoje zdolności manualne, poszerzą wiedzę praktyczną, historyczną.
Zakłada się, że uczniowie poszerzą swoje słownictwo, nabędą umiejętności czytania
instruktażu ze zrozumieniem, naucza się komunikować ze sobą w prosty sposób oraz że ich
zrozumienie tekstu czytanego i mówionego będzie na tyle szerokie, że pozwoli im zrozumieć inne instruktaże poza pracownią.
.
8. Ewaluacja programu
Co najmniej raz wciągu półrocza przeprowadzona zostanie ankieta skierowana do uczniów określająca które zagadnienia oaz metody pracy były: łatwe, trudne, interesujące, oraz jaki był przyrost wiedzy uczniów. Informacja zwrotna w formie ustnej następować będzie na bieżąco na każdych zajęciach.

Wyświetleń: 353