Katalog

Renata Jaśkiewicz, 2014-07-07
Władysławów

Lekcja wychowawcza, Program nauczania

"Uwierz w siebie" - własny program podnoszący poczucie własnej wartości dla dzieci z rodzin alkoholowych

- n +

Opracowała:
Renata Jaśkiewicz,
nauczyciel w Gimnazjum Społecznym w Wyszynie


Własny program podnoszący poczucie własnej wartości dla dzieci z rodzin alkoholowych „Uwierz w siebie”



1. KONCEPCJA PROGRAMU

Problem alkoholizmu jest problemem dotykającym wiele rodzin w Polsce, niezależnie od statusu majątkowego, pochodzenia, czy miejsca zamieszkania.
W wielu szkołach znajdują się uczniowie pochodzący z rodzin alkoholowych. Dzieci te borykają się z szeregiem różnorodnych problemów, są zwykle zagubione, nieśmiałe, zamknięte w sobie, nie radzą sobie z codziennymi sytuacjami, z nauką, stresem
i własnymi emocjami, mają zaniżoną samoocenę, co utrudnia im prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Dzieje się tak, ponieważ dramat alkoholizmu
zaznacza się najbardziej w uczuciach dzieci, przejawia się on w postaci tłumionej złości,
w poczuciu krzywdy i winy, wstydu, rozczarowaniu i smutku.
Szkoła powinna otoczyć dzieci z rodzin alkoholowych szczególną opieką, powinna pomóc zrozumieć im ich własną sytuację życiową, uwolnić je od poczucia winy za alkoholizm ich rodziców. Szczególnie ważne jest, by dziecko odbudowało wiarę we własne siły i możliwości, odzyskało kontrolę nad własnym życiem. Młody człowiek musi nauczyć się radzić sobie w trudnych momentach, odzyskać poczucie własnej wartości
i zaakceptować siebie, bo tylko w ten sposób poradzi sobie w dorosłym życiu.
Jedną z form pomocy adresowanych do dzieci z rodzin alkoholowych są zajęcia socjoterapeutyczne. „Socjoterapię zaliczamy do procesów psychokorekcyjnch, leczniczych, ukierunkowanych na eliminowanie lub na zmniejszenie poziomu zaburzeń zachowania
u dzieci i młodzieży. Socjoterapia jest więc formą pomocy adresowaną do dzieci i młodych ludzi w okresie dorastania, borykających się z problemami osobistymi
i trudnościami życiowymi.” (K. Sawicka, Socjoterapia, Warszawa 1999, s.10).
W obszarze oddziaływań socjoterapeutycznych pozostają dzieci z zaburzeniami zachowania, nadpobudliwością, agresją, zahamowaniem, niską samooceną, nieśmiałe, dzieci mające problemy szkolne wynikające z parcjalnych deficytów bądź z zaniedbania środowiska.
Program „Uwierz w siebie” jest przygotowany dla uczniów gimnazjum, pochodzących z rodzin alkoholowych, o zaniżonej samoocenie, i może on znaleźć zastosowanie
w placówkach takich jak szkoły, ogniska wychowawcze, świetlice socjoterapeutyczne.



2. CELE PROGRAMU:

Cele główny:
Celem głównym programu „Uwierz w siebie” jest wzmocnienie poczucia własnej wartości przez dzieci z rodzin alkoholowych, poprzez realizację celów rozwojowych, edukacyjnych
i terapeutycznych.

Cele szczegółowe:
Cele szczegółowe realizowane będą w trzech obszarach.

Cele rozwojowe dotyczą głównie:
 rozwijania samoświadomości u młodzieży, poznania samego siebie,
 poznania swoich mocnych i słabych stron,
 budowania poczucia własnej wartości,
 kształtowania inteligencji emocjonalnej (rozpoznawanie, nazywanie emocji i uczuć),
 doskonalenie informacji zwrotnych.

Cele edukacyjne dotyczą głównie:
 przełamywania nieśmiałości,
 uczenia radzenia sobie w sytuacjach stresowych,
 poznania języka uczuć,
 umiejętności radzenia sobie z uczuciami,
 uczenia tolerancji i akceptacji drugiego człowieka,
 uczenia współpracy i współdziałania.

Cele terapeutyczne dotyczą głównie:
 odreagowania emocji,
 rozwiązywania problemów, trudnych sytuacji,
 otrzymywania wsparcia od grupy,
 przyjmowania i dawania informacji zwrotnych,
 poznania i nazywania własnych emocji.

3. TREŚCI
 Poznajemy się. Komunikacja
 Moje uczucia. Uczucia – uczucia negatywne i pozytywne
 Wiem, kim jestem. Samoświadomość- moje mocne i słabe strony.
 Jestem OK! Samoakceptacja.
 Dam sobie radę! Grupa. Role społeczne.
 Fajnie, że mogłem Was poznać. Poczucie własnej wartości. Akceptacja siebie i innych.

4. ADRESACI PROGRAMU
Program skierowany jest do młodzieży w okresie dojrzewania (gimnazjalnej) z niską samooceną. Niska samoocena utrudnia kontakty społeczne i jest przyczyną niepowodzeń szkolnych.

5. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Program będzie realizowany na godzinach wychowawczych.
Zastosowane zostaną ćwiczenia: „Wykrzykiwanie imion”, „Imiona i piłka”, „Wizytówka”, „Podobieństwa i różnice”, „Żywe cyferki”, „Serce dzwonu”, „Siad grupowy”, „Burza mózgów”, „Moje uczucia”, „Tabela”, „Pokazywanie uczuć”, „Uzupełnij zdania”, dokończanie zdań, wspólny okrzyk, rozmowa o tym, jak się dzisiaj czuję, „Randka”, „Rekin”, „Ściskanie rąk”, „Namaluj swoją złość”, „Malowanie uczuć”, „Mapa życia”, „Herby”, „Jestem dumny z …”, „Dar czterech wróżek”, „Negatywne, nie zawsze wykluczające…”, „Magiczna ręka”, „Ogłoszenie”, „Jaki jesteś fajny”, „Mocne strony”, „Nie ma beznadziejnych sytuacji, są tylko trudne”, „Powiedz, co o mnie myślisz”, „Gwiazda”, „Sposób na stres i tremę”, „Mam coś do powiedzenia”, „Maszyna przyszłości - likwidator stresu”, „Wywiad”, „Nasza historia”, „Podziękowanie za wstrętny prezent”, „Prąd”, „Zdania niedokończone”, „Moje ulubione ćwiczenie”, „Tabela”, „Pozytywne informacje zwrotne”, „Pożegnanie”

6. STRUKTURA PROGRAMU I CZAS REALIZACJI
Program podzielony jest na sześć modułów tematyczno-problemowych. Przeznaczone są one do realizacji w ciągu trzech lat – od klasy pierwszej do trzeciej gimnazjum.

Moduł I: Poznajemy się.
Cel główny: Integracja grupy.
Cel szczegółowy:
 zapoznanie się uczestników grupy,
 zapamiętanie imion przez członków grupy,
 stworzenie miłej i przyjaznej atmosfery sprzyjającej aktywnej pracy,
 zachęcenie uczestników do udziału w zajęciach,
 obniżenie poziomu nieśmiałości i napięcia w grupie.
Czas trwania: 3godziny

Moduł II: Moje uczucia.
Cel główny: Rozwijanie samoświadomości u młodzieży.
Cele szczegółowe
Uczeń:
 rozpoznaje i nazywa uczucia swoje i innych,
 potrafi konstruktywnie wyrazić uczucia,
 odkrywa siebie,
 zna język uczuć,
 wie, jak poradzić sobie ze złością i gniewem,
 wie, że uczucia mogą się zmieniać.
Czas trwania – 3 godziny

Moduł III: Wiem, kim jestem.
Cel główny: Rozwijanie samoświadomości u młodzieży.
Cele szczegółowe
Uczeń:
 ma świadomość swoich sukcesów,
 zna swoje mocne i słabe strony charakteru,
 wie jakie posiada talenty i zdolności,
 umacnia swoje pozytywne cechy charakteru.
Czas trwania – 3 godziny

Moduł IV: Jestem OK!
Cel główny: Rozwijanie samoakceptacji u siebie.
Cel szczegółowy:
Uczeń:
 buduje umiejętności odnajdywania w sobie zalet,
 kształtuje pozytywną ocenę o sobie,
 kształtuje pozytywną postawę wobec siebie i świata,
 potrafi radzić sobie z niepowodzeniami.
Czas trwania: 3 godziny

Moduł V: Dam sobie radę!
Cel ogólny: kształtowanie i umacnianie pewności siebie.
Cel szczegółowy:
Uczeń:
 umacnia pozytywne postrzeganie własnej osoby w sytuacjach społecznych,
 potrafi zapanować nad lękiem i tremą podczas wystąpień publicznych,
 potrafi swobodnie wypowiadać się,
 rozwija umiejętność wyrażania własnych poglądów i myśli.
Czas trwania: 4 godziny

Moduł VI: Fajnie, że mogłem Was poznać.
Cel główny: podsumowanie nabytych umiejętności.
Cele szczegółowe
Uczeń:
 wzmacnia poczucie własnej wartości,
 wzmacnia pozytywną samoocenę innych,
 serdecznie rozstaje się z grupą,
 planuje wykorzystanie nabytych umiejętności.
Czas trwania: 2 godziny


7. EWALUACJA PROGRAMU
Trudno zdiagnozować, ocenić postępy uczniów w doskonaleniu podnoszenia poczucia własnej wartości. Ewaluacja programu – stopnia osiągnięcia zamierzonych celów – będzie dokonywana przez:
 obserwację zachowania się uczniów w szkole i poza jej terenem (wychowawca obserwuje uczniów; ich wzajemne relacje),
 analizę wyników ucznia w nauce,
 analizę frekwencji ucznia w szkole,
 rozmowy z rodzicami na temat zachowania dziecka,
 stopień zaangażowania uczniów w inscenizacjach i apelach dla społeczności szkolnej – pokaże na ile uczniowie potrafią pokonać brak wiary we własne siły, czy potrafią przełamać nieśmiałość, brak poczucia własnej wartości.




SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Moduł I: Poznajemy się.

Wspólne ustalenie i spisanie kontraktu z grupą na dużej kartce. Zwieszenie kontraktu na ścianie, np.:

 Mówimy do siebie po imieniu.
 Możemy odmówić wykonania któregoś z ćwiczeń.
 Nie oceniamy siebie nawzajem.
 Szanujemy siebie i własne poglądy.
 Każdy mówi w swoim imieniu.
 Zachowujemy się zgodnie z zadaniami dobrego wychowania, np. Nie przerywamy sobie, wyłączamy telefony, nie śmiejemy się z drugiej osoby, nie spóźniamy się na zajęcia.
 Ustalenie okrzyku kończącego zajęcia, np. Było super!

Ćwiczenie 1. „Wykrzykiwanie imion”
Cel: Zapoznanie się uczestników grupy, wzajemne zapamiętanie imion uczestników.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Uczestnicy kolejno wykrzykują swoje imię.

Ćwiczenie 2. „Imiona i piłka”
Cel: Zapoznanie się uczestników grupy, wzajemne zapamiętanie imion uczestników integracja grupy.
Pomoce: piłka
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i rzucają do siebie piłkę.
2. Każdy, kto ją złapie, mówi swoje imię i imię osoby, od której ją dostał. Mam na imię... dostałem piłkę od... .


Ćwiczenie 3. „Wizytówka ”
Cel: Zapoznanie się uczestników grupy, wzajemne zapamiętanie imion uczestników, integracja grupy.
Pomoce: kartki papieru A4, mazaki, kredki
Przebieg:
1. Uczestnicy przygotowują swoją wizytówkę.
2. Na wizytówce oprócz imienia ma się znaleźć kwiat, zwierzę lub przedmiot, które najbardziej charakteryzują uczestnika lub są mu szczególnie bliskie.
3. Uczestnicy kolejno omawiają swoje wizytówki, wyjaśniają dlaczego w dany sposób je przyozdobili.
4. Przyklejenie kartek do tablicy.

Ćwiczenie 4. „Podobieństwa i różnice ”
Cel: Zapoznanie się uczestników grupy, odszukanie w sobie podobieństw i różnic, integracja grupy.
Pomoce: kartki, mazaki
Przebieg:
1. Uczestnicy tworzą pięć przypadkowych grup.
2. W ciągu 10 minut, każda grupa stara się znaleźć jak najwięcej podobieństw
i różnic pomiędzy poszczególnymi członkami. Zapisują to na papierze.
3. Grupy kolejno prezentują swoje plansze na forum klasy.
4. Wspólne omówienie ćwiczenia w kręgu: Czy spotkałeś osoby o podobnych zainteresowaniach? Czy możecie coś wspólnie zrobić? Co wzbudziło twoją ciekawość? itp.

Ćwiczenie 5. „Żywe cyferki”
Cel: Zmniejszeni dystansu między uczestnikami, integracja grupy.
Pomoce: kartki z cyframi
Przebieg:
1. Uczestnicy łączą się w pary.
2. Następnie losują kartkę z cyfrą.
3. Uczestnicy w ciągu 10 minut mają w parch przygotować figury z własnych ciał, które prezentują wylosowaną przez nich liczbę.
4. Grupa odgaduje wylosowaną cyfrę.

Ćwiczenie 6. „Serce dzwonu”
Cel: Zmniejszeni dystansu między uczestnikami, rozwinięcie otwartości, obniżenie poziomu nieśmiałości i napięcia w grupie.
Przebieg:
1. Uczestnicy łączą się w 3-4 osobowe grupy przez odliczanie.
2. Uczestnicy tworzą ciasny krąg.
3. W środku kręgu znajduje się jedna osoba, a uczestnicy huśtają ją jak serce dzwonu.
4. Po kilku minutach następuje zmiana osoby huśtanej.

Ćwiczenie 7. „Siad grupowy”
Cel: Zmniejszeni dystansu między uczestnikami, aktywizacja uczestników.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kole, jeden za drugim, dość blisko siebie, prawie dotykając się.
2. Uczestnicy obejmują partnera w talii (kolana i stopy powinny być razem).
3. Na dany znak wszyscy powoli siadają opierając się o kolana osoby z tyłu. Wszyscy wstają i siadają w tym samym czasie.
4. Zmiana kierunku koła.

Ćwiczenie 8. - kończące zajęcia
Cel: Podsumowanie zajęć, rozwijanie otwartości między członkami grupy.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i trzymają się za ręce.
2. Uczestnicy kolejno mają dokończyć zdanie: Na zajęciach podobało mi się to, że…, następnie lekko ściskają rękę kolejnej osoby, i tym gestem proszą ją o dokończenie zdania.
3. Wspólny okrzyk: Było super! (Uczestnicy trzymają się za ręce.)






Moduł II: Moje uczucia.

Ćwiczenie 1. – rozpoczynające zajęcia:
Cel: Aktywizacja uczniów, rozwijanie umiejętności rozpoznawanie swoich uczuć.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i mają za zdanie dokończyć zdanie: Najmilsza rzecz, jaka mi się ostatnio przydarzyła to…

Ćwiczenie 2. „Burza mózgów”
Cel: Zapoznanie uczestników z językiem uczuć.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i mają odpowiedzieć napytanie Co rozumiesz pod pojęciem emocje? Wymień je.
2. Prowadzący zapisuje podawane określenia, oraz wyjaśnia, które zwroty dotyczą emocji, a które nie.

Ćwiczenie 3. „Moje uczucia”
Cel: Zapoznanie uczestników z językiem uczuć. Ćwiczenie umiejętności rozpoznawania
i nazywania uczuć.
Pomoce: kartki, długopisy
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i mają za zadanie odpowiedzieć na pytanie, co określają uczucia.
2. Następnie wymienić te uczucia, których doznają najczęściej, oraz te, które chcieliby odczuwać. Uczniowie po prawej stronie kartek, nazywają uczucia, które najczęściej doznają, a po lewej te, które chcieliby doznawać.
3. Po zakończeniu porównujemy prace.
4. Następnie każda osoba wybiera po jednym z uczuć z każdej strony i wyjaśnia
w jakich okolicznościach najczęściej doznaje danego uczucia.



Ćwiczenie 4. „Tabela”
Cel: Zapoznanie uczestników z językiem uczuć. Ćwiczenie umiejętności rozpoznawania
i nazywania uczuć.
Pomoce: kartki z tabelą, długopisy
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i mają za zadanie uzupełnić tabelę.
a) Uczucia, które lubię przeżywać – przyjemne
b) Uczucia, których nie lubię przeżywać – nieprzyjemne.

2. Po zakończeniu porównujemy prace.

Ćwiczenie 5. „Pokazywanie uczuć”
Cel: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć.
Pomoce: kartki z nazwami uczuć
Przebieg:
1. Uczestnicy kolejno losują kartkę z nazwą uczucia, a następnie prezentują mimiką twarzy oraz postawą ciała daną emocję.
2. Pozostali uczestnicy odgadują uczucie.

Ćwiczenie 6. „Uzupełnij zdania”
Cel: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć.
Przebieg:
1. Uczniowie siadają w kręgu.
2. Uczestnicy kolejno kończą zdania:
 Czuję złość, gdy...
 Czuję radość, gdy...
 Czuję wstyd, gdy...
 Lubię, gdy...
 Czuję smutek, gdy...
 Boję się, gdy...
 Czuję zadowolenie, gdy...


Ćwiczenie 7. „Randka”
Cel: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć.
Pomoce: kartki papieru, długopisy
Przebieg:
1. Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel prosi uczniów, aby wyobrazili sobie następującą sytuację: Udało ci się zaprosić na dyskotekę bardzo ładną dziewczynę /chłopca/, długo o to zabiegałeś i wreszcie się udało. Idąc z nią /nim/ na zabawę cały czas towarzyszy ci jednak myśl, iż twoja sympatia stwierdzi, że kiepsko tańczysz i wyśmieje cię. Określ, jakie ci w związku z tym towarzyszą uczucia.
2. Zapisanie odpowiedzi na kartkach.
3. Na zakończenie porównanie prac. Prowadzący wyjaśnia, że w takich sytuacjach zamiast radości, pojawia się wstyd, strach i zakłopotanie.

Ćwiczenie 8. „Rekin”
Cel: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć. Uświadomienie, że uczucia mogą się zmieniać.
Pomoce: koc
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają płasko na podłodze w kręgu i trzymają mocno koc na wysokości brody.
2. Jedna osób – „rekin” wchodzi pod naprężoną tkaninę i próbuje wciągnąć wybraną przez siebie osobę pod koc.
3. Podsumowanie, uczciwe wypowiadają się na temat, co czuli, gdy byli w roli rekina i co czuli w roli ofiary.

Ćwiczenie 9. „Ściskanie rąk”
Cel: Uwolnienie napięcia i negatywnych uczuć, ćwiczenie pomagające w stanach wzburzenia, złości i gniewu.
Przebieg:
1. Uczestnicy stoją, siadają lub klękają. Kręgosłup ma być wyprostowany a ciało rozluźnione. Składają ręce równolegle, jak do modlitwy.
2. Uczniowie starają się mocno, jak najsilniej naciskać jedną ręką na drugą. (Trzeba to robić z maksymalnym zaangażowaniem, w tę przepychankę włączając zdecydowanie obydwie połowy ciała.) Należy naciskać tak dwie, trzy minuty.

Ćwiczenie 10. „Namaluj swoją złość”
Cel: Pogłębienie samoświadomości na temat własnych emocji i uczuć, odreagowanie, ekspresja negatywnych emocji.
Pomoce: duże kartki brystolu, farby
Przebieg:
1. Uczestnicy mają w dowolny sposób narysować złość (za pomocą barw, symboli, bądź rysując siebie w sytuacji przeżywania złości). Nie sugerujemy niczego.
2. Na koniec omówienie wszystkich prac, najpierw robi to autor, później grupa dzieli się wrażeniami i skojarzeniami na temat danej pracy

Ćwiczenie 11. - kończące zajęcia
Cel: Podsumowanie zajęć, rozwijanie otwartości między członkami grupy.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i mają za zadanie dokończyć zdanie: Zajęcia kończę… (określają uczucie).
2. Wspólny okrzyk: Było super! (Uczestnicy trzymają się za ręce.)



Moduł III: Wiem, kim jestem.

Ćwiczenie 1. – rozpoczynające zajęcia: „Malowanie uczuć”
Cel: Aktywizacja uczniów, rozwijanie umiejętności rozpoznawanie swoich uczuć.
Pomoce: karki, kredki
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu i malują kartkę kolorem, który najbardziej im się kojarzy z aktualnie przez nich odczuwanym nastrojem.
2. Uczestnicy kolejno pokazują kartki i opowiadają o swoim nastroju.

Ćwiczenie 2. „Mapa życia”
Cel: Odkrywanie siebie, rozwijanie otwartości między członkami grupy odkrywanie siebie.
Pomoce: duże arkusze papieru dla każdego, mazaki
Przebieg:
1. Każda osoba ma za zadnie narysować mapę „drogową” swojego dotychczasowego życia, począwszy od narodzin, aż do dnia obecnego.
2. Na mapie powinny być widoczne dobre miejsca, a także drogi „otwarte”, postoje
z pięknym widoki itp. Powinny tam być także złe miejsca – wyboje, dziury, szpitale, roboty drogowe. Także przeszkody, objazdy, przebudowy oraz główny kierunek dzisiejszej trasy.
3. Uczniowie mają za zadanie porównać „trasę” swojego dotychczasowego życia
z wyobrażoną trasą w przyszłości, z celami, jakie sobie stawiają, a także odpowiedzieć na pytanie, jak można je osiągnąć.

Ćwiczenie 3. „Herby”
Cel: Zachęcanie do wypowiadania się na temat własnych uczuć, rozwijanie umiejętności rozpoznawanie swoich uczuć, odkrywanie siebie, przezwyciężenie nieśmiałości.
Pomoce: kartki papieru z narysowanym schematem herbu, mazaki
Przebieg:
1. Każdy z uczestników dostaje kartkę papieru z narysowanym schematycznie herbem i pisaki.
2. Każdy uczestnik dzieli herb na cztery części; w pierwszej części przedstawia to
w czym jest dobry, w drugiej to w czym chce być lepszy, w trzeciej coś, co najbardziej podoba mu się u innych, w czwartej wpisuje cztery słowa, które chciałby usłyszeć od innych o sobie.
3. Powieszenie herbów w widocznym miejscu, aby wszyscy mogli je obejrzeć.
4. Po zakończeniu w kręgu dzielimy się doświadczeniami z ćwiczenia.
Uwagi: Prowadzący przypomina grupie, że nie należy komentować pracy danej osoby.

Ćwiczenie 4. „Jestem dumny z…”
Cel: Uzmysłowienie sobie swoich sukcesów.
Pomoce: karki, mazaki
Przebieg:
1. Prowadzący prosi o zgłoszenie się ochotnika.
2. Ochotnik rysuje na planszy papieru słońce, ale bez promieni.
3. Uczestnicy kolejno podchodzą do planszy, rysują na niej promień podpisując go swoim osiągnięciem i krótko o nim opowiadają (kiedy to było, w jakich okolicznościach, dlaczego był to dla ciebie sukces).
4. Powstały rysunek zostaje umieszczony w widocznym miejscu, by każdy mógł przypominać sobie o swoim sukcesie.
Uwagi: Prowadzący przypomina grupie, że nie należy komentować sukcesów danej osoby, ponieważ dla każdego sukcesem może być coś innego.

Ćwiczenie 5. „Dary czterech wróżek”
Cel: Uzmysłowienie sobie swoich zalet.
Pomoce: karki, kredki
Przebieg:
1. Prowadzący przypomina bajkę o śpiącej królewnie, która w chwili narodzin otrzymała dary od dobrych wróżek.
2. Każdy uczestnik zastanawia się jakie dary dostał od losu (np. zdrowie, inteligencję, wzrost itd.)
3. Uczestnicy w dowolnej formie plastycznej przedstawiają „dary czterech wróżek”.
4. Podsumowaniem ćwiczenia jest wystawa prac i ich omówienie.



Ćwiczenie 6. „Negatywne, nie zawsze wykluczające…”
Cel: Uzmysłowienie sobie swoich wad, pogodzenie się z nimi.
Pomoce: karki, pisaki, pojemnik na karteczki
Przebieg:
1. Uczestnicy piszą anonimowo na oddzielnych kartkach dwie swoje słabe strony (wady), a następnie wrzucają kartki do pojemnika.
2. Prowadzący losuje kolejno kartki, a uczestnicy mają za zadanie znaleźć pozytywną stronę tej cechy, podać neutralne wyjaśnienie prezentowanego zachowania lub podać, w jaki sposób można ją zwalczyć.
3. Ćwiczenie trwa do momentu odczytania ostatniej kartki.
Uwagi: Ćwiczenie to ma na celu pokazanie, że dana cecha charakteru, postrzegana przez uczestnika za negatywną, może być oceniana przez innych jako neutralna, bądź nieszkodliwa, lub też grupa może pomóc uczniowi się zmienić.


Ćwiczenie 7. - kończące zajęcia
Cel: Podsumowanie zajęć, rozwijanie otwartości między członkami grupy.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Uczestnicy kolejno wypowiadają się na temat, czego nowego dowiedzieli się
o kolegach podczas zajęć.
3. Wspólny okrzyk: Było super! (Uczestnicy trzymają się za ręce.)




Moduł IV: Jestem OK!

Ćwiczenie 1. – rozpoczynające zajęcia
Cel: Aktywizacja uczniów, kształtowanie pozytywnej samooceny.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Wszyscy uczniowie po kolei kończą zdanie: Jestem z siebie dumny gdy...

Ćwiczenie 2. „Magiczna ręka”
Cel: Kształtowanie pozytywnej samooceny
Pomoce: karki, pisaki, nożyczki
Przebieg:
1. Prowadzący dzieli uczestników na sześcioosobowe grupy.
2. Każdy z uczniów odrysowuje swoją dłoń i wycina ją, następnie po środku ręki wpisuje swoje imię.
3. Każdy z pozostałych członków grupy na jednym palcu wpisuje, to co podoba mu się w danej osobie.
4. Po zakończeniu ćwiczenia wspólnie omawiamy, jak uczniowie czują się po otrzymaniu tych informacji.
5. Przyklejenie prac do tablicy w widocznym miejscu.




Ćwiczenie 3. „Ogłoszenie”
Cel: Kształtowanie pozytywnej samooceny, przezwyciężaniu nieśmiałości.
Pomoce: karki, długopisy, torba
Przebieg:
1. Uczestnicy na kartkach piszą ogłodzenie, w którym reklamują się jako przyjaciel (lub towarzysz wycieczki). Mają użyć do tego ok. 30 słów. Pisząc, mają mieć na uwadze, dlaczego właśnie ich, a nie kogoś innego warto mieć za przyjaciela.
2. Uczniowie wkładają swoje ogłoszenia do torby.
3. Każdy z uczniów kolejno wyciąga jedno ogłoszenie, czyta je na głos i stara się zgadnąć, kto je napisał. Potem objaśnia, co pomogło mu odgadnąć autora.
4. Na zakończenie uczniowie siadają w kręgu i kolejno kończą zdanie, zaczynające się od słowa: Zauważyłem…

Ćwiczenie 4. „Jaki jesteś fajny”
Cel: Kształtowanie pozytywnej postawy wobec siebie i świata.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Każdy z uczestników grupy ma przygotować odpowiedź na pytanie Jestem fajny jak?.... lub Jestem fajny bo?...
3. Uczniowie kolejno prezentują swoje zdania. Osoba zaczynająca grę mówi swoje zdanie, a kolejna osoba powtarza zdanie kolegi i dopowiada swoje np. Ania jest fajna jak wakacje, a ja jestem fajny jak piątka z fizyki….
4. Kolejne osoby prezentują swoje zdanie i wszystkie poprzednie.
5. Ostatnia osoba kończy zabawę.

Ćwiczenie 5. „Mocne strony”
Cel: Kształtowanie pozytywnej samooceny, rozwijanie umiejętności rozpoznawanie swoich uczuć.
Przebieg:
1. Prowadzący dzieli uczestników na trzy- czteroosobowe grupy.
2. Każdy z uczestników przez około 3 min. mówi o tym, co w sobie lubi, akceptuje, co uważa za swoje mocne strony.
3. Następnie grupa mówi o mocnych stronach danej osoby.
4. Powrót do kręgu – dzielenie się własnymi przeżyciami. Udzielenie odpowiedzi na pytania: Czy łatwo im było mówić o sobie ? Jak się czuli, gdy inni mówili o nich dobrze ? Z jakich mocnych stron nie zdawali sobie sprawy ?

Ćwiczenie 6. „Nie ma beznadziejnych sytuacji, są tylko trudne”
Cel: Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i niepowodzeniami, rozwijanie empatii.
Pomoce: karki, pisaki
Przebieg:
1. Prowadzący dzieli uczniów na trzy przypadkowe grupy.
2. Prowadzący opowiada historię o Ani, która bardzo bała się egzaminu gimnazjalnego i mimo czasu jaki poświęciła na naukę, zdobyła bardzo niską ilość punktów. Bardzo przeżywała to niepowodzenie, ponieważ bardzo chciała kontynuować naukę w dobrym liceum. Skutki tego były niepokojące. Ania przestała spotykać się z koleżankami i stała się bardzo zamknięta w sobie.
3. Jeden z uczniów odgrywa rolę Ani.
4. Uczniowie w grupach mają za zadnie pocieszyć Anię, oraz tak przedstawić jej sytuację, aby można było znaleźć pozytywne wyjście.
5. Każda z grup wybiera przedstawiciela, który zagra w scence i będzie pocieszał Anię. Scenka odgrywana jest na środku sali.
6. Pozostali uczestnicy obserwują scenkę.
7. Po jej odegraniu wszyscy wspólnie wyciągają wnioski i wybierają najlepsze rozwiązanie.
Uwagi: To ćwiczenie ma za zadanie pokazać, że z każdej sytuacji jest wyjście.

Ćwiczenie 7. - kończące zajęcia
Cel: Podsumowanie zajęć, rozwijanie otwartości między członkami grupy
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Uczestnicy kolejno mają dokończyć zdanie: Na zajęciach podobało mi się to, że…, Na zajęciach nie podobało mi się że… Na zajęciach czułem się…
3. Wspólny okrzyk: Było super! (Uczestnicy trzymają się za ręce.)



Moduł V: Dam sobie radę!

Ćwiczenie 1. – rozpoczynające zajęcia
Cel: Aktywizacja uczniów, stworzenie miłej atmosfery.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Uczniowie kolejno wypowiadają się: Jak się czuję, Czy coś ważnego zdarzyło się w ostatnim tygodniu, Co dobrego mnie spotkało, Czy z mojej strony spotkało innych coś miłego; itp.

Ćwiczenie 2. „Powiedz, co o mnie myślisz”
Cel: Umacnianie pozytywnego spostrzegania własnej osoby w sytuacjach społecznych.
Pomoce: arkusze papieru, pisaki
Przebieg:
1. Prowadzący prosi, aby jedna osoba wyszła na korytarz.
2. Pozostali uczestnicy spisują na arkuszach papieru, pozytywne cechy osoby, która jest za drzwiami (cechy charakteru i fizyczne).
3. Prowadzący prosi ucznia, który jest za drzwiami, do sali, a następnie czyta na głos wszystkie pozytywne opinie na jego temat. Informuje, że zostały one napisane przez jego kolegów i koleżanki.
4. Następnie na korytarz wychodzi kolejna osoba.
5. Gdy wszystkie osoby otrzymały już pozytywne opinie na swój temat, arkusze papieru zostają zawieszone w widocznym miejscu.
6. Na koniec prowadzący pyta, czy wszyscy zgadzają się z opinią na swój temat.

Ćwiczenie 3. „Gwiazda”
Cel: Aktywizacja uczniów, przełamywanie nieśmiałości, budowanie pewności siebie.
Przebieg:
1. Uczestnicy ustawiają się w szpaler.
2. Prowadzący mówi, że uczniowie mają kolejno wejść w rolę „gwiazdy” filmowej, sportowej czy muzyki, wcielić się w osobę znaną i uwielbianą przez wszystkich. Ich zadaniem jest przejść przez środek szpaleru jak „gwiazda” i stanąć na początku kolumny, owacyjnie witana przez pozostałych członków grupy.
3. Zaczyna uczeń stojący na końcu szpaleru, potem kolejno wszyscy uczniowie.
4. Na zakończenie uczniowie siadają w kręgu i kolejno kończą zdanie: Kiedy muszę wyjść na środek klasy, czuję się …

Ćwiczenie 4. „Sposób na stres i tremę”
Cel: Ukazanie uczestnikom różnorodnych metod radzenia sobie ze stresem i tremą.
Pomoce: arkusze papieru, pisaki
Przebieg:
1. Każdy z uczestników zapisuje na oddzielnych kartkach 5 sposobów radzenia sobie ze stresem i tremą.
2. Uczniowie kolejno prezentują swoje pomysły.
3. Cała grupa wspólnie z prowadzącym grupuje pomysły w zbiory podobnych zachowań.
4. Posumowanie.

Ćwiczenie 5. „Mam coś do powiedzenia”
Cel: Obniżenie lęku przed wystąpieniem publicznym. Rozwijanie umiejętności komunikowania się.
Pomoce: kartki papieru, długopisy, krzesło
Przebieg:
1. Każdy z uczestników ma napisać przemowę na temat samego siebie. Ma w niej zawrzeć swoje imię i nazwisko, informacje na temat miejsca zamieszania, rodziców, rodzeństwa, swoich cech osobowości i charakteru, a także swoich zdolności, ulubionych zajęć. Przewidziany czas to 15 minut.
2. Uczniowie kolejno na środku sali, na krześle, twarzą do pozostałych uczniów, wygłaszają swoje przemówienie.
3. Na zakończenie uczniowie siadają w kręgu, a prowadzący pyta się, co było dla nich najtrudniejsze i czego obawiali się występując przed wszystkimi.
4. „Burza mózgów” – jak można obniżyć lęk przed wystąpieniem publicznym.



Ćwiczenie 6. „Maszyna przyszłości – Likwidator stresu”
Cel: Ukazanie uczestnikom różnorodnych metod radzenia sobie ze stresem.
Przebieg:
1. Prowadzący dzieli uczestników na cztero- pięcioosobowe grupy.
2. Uczestnicy budują z siebie maszynę „likwidator stresu” (z wykorzystaniem ruchu i gestu) i prezentują swoje wynalazki.

Ćwiczenie 7. „Wywiad”
Cel: Rozwijanie umiejętności komunikowania się, przełamywanie nieśmiałości, tremy.
Pomoce: krzesło
Przebieg:
1. Uczestnicy dobierają się parami. Jeden z uczniów wchodzi w rolę dziennikarza,
a drugi w rolę rozmówcy, z którym prowadzi się wywiad (rozmówca wchodzi na krzesło).
2. „Dziennikarz” zadaje pytanie na temat zainteresowań swojego rozmówcy. (np. Co lubisz robić w walnych chwilach? Czego się boisz? Największe marzenie.
3. Po przeprowadzeniu „wywiadu” uczestnicy zamieniają się rolami.
4. Ćwiczenie trwa do momentu, aż zaprezentują się wszystkie pary.

Ćwiczenie 8 . „Nasza historia”
Cel: Rozwijanie swobody wypowiedzi, rozwijanie twórczego i logicznego myślenia, obniżenie lęku przed powiedzeniem własnego pomysłu.
Pomoce: zdjęcia wycięte z gazet, na których znajdują się różne przedmioty, ludzie zwierzęta itp., kartka papieru, długopis
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu, w środku kręgu znajdują się wycięte z gazet fotografie.
2. Prowadzący losuje pierwsze zdjęcie i w oparciu o to, co się na nim znajduje, zaczyna opowiadać historię.
3. Kartki losują kolejno uczestnicy i układają dalszą część historii w oparciu o to, co znajduje się na ich fotografiach (każdy z uczestników dodaje po jednym zdaniu).
4. Prowadzący zapisuje historię, a na końcu czyta ją w całości.



Ćwiczenie 9. „Podziękowanie za wstrętny prezent”
Cel: Rozwijanie swobody wypowiedzi, rozwijanie twórczego myślenia,.
Przebieg:
1. Uczestnicy spacerują po sali.
2. Uczestnicy dziękują spotkanej osobie za otrzymany prezent widząc, że jest on bublem, kiczem, czymś czego ta osoba pozbyła się.

Ćwiczenie 10. - kończące zajęcia – „Prąd”
Cel: Podsumowanie zajęć, rozwijanie otwartości między członkami grupy
Przebieg:
1.Uczestnicy siadają w kręgu i trzymają się za ręce.
2. Uczniowie uściskają sobie kolejno dłoń, tak by nie zobaczyły tego inne osoby. „Prąd” musi dojść do osoby, która go puściła.
3. Wspólny okrzyk: Było super! (Uczestnicy trzymają się za ręce.)





Moduł V: Fajnie, że mogłem Was poznać.

Ćwiczenie 1. – rozpoczynające zajęcia
Cel: Aktywizacja uczniów, stworzenie przyjaznego nastroju, rozpoznawanie uczuć.
Przebieg:
1. Uczniowie siadają w kręgu.
2. Kolejno kończą zdanie: Jestem z siebie dumny gdy....

Ćwiczenie 2. „Zdania niedokończone”
Cel: Podsumowanie pracy grupy, rozpoznawanie uczuć.
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu.
2. Uczestnicy kończą zdania:
 Podobało mi się.
 Było mi trudno…
 Nauczyłem się…
 Zamierzam wykorzystać…
 Myślę, że nasza grupa…
Ćwiczenie 3. „Moje ulubione ćwiczenie”
Cel: Podsumowanie pracy grupy, doskonalenie umiejętności współpracy oraz otwartości.
Przebieg:
1. Prowadzący zapisuje na tablicy wszystkie ćwiczenia, które były wykonywane na zajęciach.
2. Kolejno każdy z uczestników wskazuje swoje ulubione ćwiczenie.
3. Prowadzący tworzy ranking ćwiczeń. Ćwiczenie, które zajęło pierwsze miejsce zostanie powtórzone.

Ćwiczenie 4. „Tabela”
Cel: Podsumowanie zdobytych umiejętności, zaplanowanie ich wykorzystania.
Pomoce: kartki tabelą, długopisy
Przebieg:
1. Uczestnicy siadają w kręgu, a prowadzący rozdaje kartki tabelami. Uczniowie uzupełniają tabelę.
a) Czego się nauczyłem? Co zrozumiałem?
b) Jak zamierzam to wykorzystać?

2. Omówienie tabeli.


Ćwiczenie 5 . Ćwiczenie, które wygrało w rankingu.

Ćwiczenie 6. „Pozytywne informacje zwrotne”
Cel: Podsumowanie pracy grupy, serdeczne rozstanie się z grupą.
Pomoce: kartki, długopisy
Przebieg:
1. Uczniowie przypinają sobie kartki do pleców.
2. Chodzą po sali i piszą po jednym pozytywnym zdaniu o koledze z zajęć na jego kartce. (Uczniowie wpisują się na kartkę każdego uczestnika.)
3. Uczestnicy siadają w kręgu i odczytują treść swojej kartki, w pierwszej osobie, np. Jestem miły. Jestem wesoły.
4. Dzielenie się wrażeniami i uczuciami.

Ćwiczenie 5. „Pożegnanie”
Cel: Serdeczne rozstanie się z grupą.
Przebieg:
1. Uczniowie idą do dowolnie wybranego miejsca w sali i zamykają oczy. Mają sobie wyobrazić, że są sami (ok. 2 min).
2. Następnie uczestnicy tworzą koło trzymając się za ręce.
3. Po kilku minutach prowadzący przerywa koło i spiralą prowadzi grupę ku środkowi koła. Koło zmienia się w coraz ciaśniejszą spirale.
4. Uczestnicy zatrzymują się, gdy są bardzo blisko siebie, próbują odczuć, że są grupą (ok. 2 min).
5. Prowadzący rozwija spiralę i zmienia ją ponownie w koło.
6. Uczniowie patrzą każdy na każdego, opuszczają ręce, odwracają się tyłem do środka koła i odchodzą.




Bibliografia:

1. Gry i ćwiczenia grupowe - prezentacje Młodzieżowego Ośrodka Psychologicznego PTP, „Zeszyty Problemowo- Metodyczne” Warszawa 1989, nr 9.
2. Gry i zabawy z przedszkolakiem i uczniem, Bydgoszcz 2001.
3. Sawicka K., Socjoterapia, Warszawa 1999.
4. Sikora E., „Sztuka życia”. Program profilaktyczno - rozwojowy dla dzieci z rodzin alkoholowych, „Problemy Alkoholizmu” 2006, nr 1.
Wyświetleń: 3816


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.