WSTĘP



Program zajęć pozalekcyjnych koła „Przyjaciele przyrody” jest adresowany do dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym.
Świat przyrody jest piękny, fascynujący i tajemniczy dla dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Program zajęć pozalekcyjnych koła „Przyjaciele przyrody” ma na celu wyposażenie dzieci w wiedzę umożliwiającą im poznanie otaczającego świata, a także kształtowanie odpowiednich umiejętności i postaw oraz rozbudzanie ciekawości przyrodniczej. Własne przeżycia oraz praca w środowisku przyrodniczym mają trwały wpływ na zachowanie dzieci.
Program ten to jeden ze sposobów na zdrowe środowisko, ale także pomysł atrakcyjnego spędzenia czasu po zajęciach lekcyjnych i uświadomienie dzieciom własnych możliwości. Konkretne działania na rzecz ochrony środowiska uczą tolerancji, łagodzą agresję, rozwijają umiejętności współdziałania z ludźmi i z przyrodą.



ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

Tematyka zajęć została dostosowana do możliwości psychofizycznych uczniów, a zajęcia będą polegały na działalności praktycznej uczniów i w całości będą poświęcone tematyce przyrodniczej. Myślą przewodnią oraz podstawą doboru i układu treści było poznawanie ekologicznych aspektów własnego domu i najbliższego otoczenia, zdobywanie wiedzy przyrodniczej poprzez dokonywanie bezpośrednich obserwacji, zakładanie różnych hodowli (akwarium, uprawa roślin i ziół w doniczkach) i przeprowadzanie prostych eksperymentów (woda, powietrze, śnieg, gleba), a także zajęcia terenowe. Zajęcia w terenie to szczególnie wartościowe lekcje patrzenia, słuchania, mówienia i myślenia. Zbliżają one dzieci do natury, przy czym dzieci poznają praktyczną wiedzę, doświadczają emocji, radości i zaspokajają swą ciekawość.
Zajęcia pozalekcyjne koła „Przyjaciele przyrody” odbywać się będą przez cały rok szkolny jeden raz w tygodniu (czas trwania 60 minut) lub jeden raz co drugi tydzień (czas trwania 120 minut) w zależności od tematyki zajęć. Oprócz zajęć właściwych przewidziane są zabawy i gry o tematyce przyrodniczej oraz każdorazowe podsumowanie spotkania. Tematyka zajęć może się zmieniać w zależności od potrzeb uczniów.

CELE PROGRAMU

Program zajęć pozalekcyjnych koła „Przyjaciele przyrody” został dostosowany do możliwości psychofizycznych dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym.
W trakcie zajęć koła dziecko będzie miało okazję oglądać, szukać, zbierać, porządkować, porównywać, mierzyć, liczyć, obserwować, badać i eksperymentować. Uczestnictwo w zajęciach daje dzieciom możliwość odkrywania tajemnic przyrody na drodze obserwacji, doświadczeń, zabaw badawczych, zajęć w terenie oraz zabaw dydaktycznych.

Cele ogólne programu zajęć pozalekcyjnych koła „Przyjaciele przyrody”:

 Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku przyrodniczym.
 Budzenie wrażliwości na piękno przyrody, potrzeby kontaktu z przyrodą.
 Kształtowanie pojęć przyrodniczych na podstawie bezpośredniej obserwacji.
 Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska naturalnego człowieka.
 Umożliwienie podejmowania działań ekologicznych w najbliższym otoczeniu i we własnym życiu.
 Ukazywanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka.
 Uwrażliwienie na los bezdomnych zwierząt, opieka nad ptakami i zwierzętami.
 Rozwijanie zainteresowania, ciekawości, pobudzanie do samodzielności.




TREŚCI PROGRAMOWE


Wrzesień
1. Założenie akwarium
- Poznanie zasad zakładania akwarium, przydatnych akcesoriów, podłoża i różnych gatunków ryb i całoroczna opieka nad nim
2. Porządkowanie ogródka przyszkolnego
- Zaznajomienie z pracami porządkowymi w ogródku na jesień (usuwanie chwastów, grabienie, sadzenie cebulek kwiatowych)
3. Uprawa roślin jesiennych (wrzosy) w przyszkolnym ogródku
- Poznanie zasad uprawy wrzosów, pielęgnacji roślin
4. Święto Pieczonego Ziemniaka (23 września)
- Poznanie przepisów na potrawy z ziemniaków (wykonanie potrawy z ziemniaków)

Październik
1. Międzynarodowy Dzień Ptaków (4-5 października)
- Przybliżenie życia ptaków, obserwowanie ptaków w pobliskim parku (lesie), oglądanie albumów z ptakami, pogadanka
- Wykonanie sylwetek najbardziej popularnych ptaków z różnych materiałów plastycznych
2. Zwierzę w każdym domu
- Dostrzeganie pozytywnego wpływu zwierząt na człowieka
- Konkurs plastyczny „Moje ulubione zwierzątko”
3. Wycieczka do sklepu zoologicznego
- Zapoznanie z wyglądem, wyposażeniem oraz zwierzątkami tego specyficznego sklepu.
4. Czy ZOO jest ratunkiem dla zwierząt?
- Zapoznanie ze zwierzętami z różnych stron świata, które można zobaczyć w zoo
- Zapoznanie z założeniami placówki jaką jest zoo, wykonanie pracy plastycznej: „Zwierzęta z zoo”

Listopad
1. Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy (park, las – miejscem wypoczynku ludzi)
- Rozwijanie umiejętności obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie jesienią, obserwacja bezpośrednia, pogadanka, zebranie jesiennych skarbów do kącika przyrodniczego.
- Kasztaniaki – zwierzaki - wykonanie zwierząt z zebranych okazów naturalnych (kasztany, żołędzie, kora drzew, liście)
2. Hodowla małego zwierzątka
- Poznanie wyposażenia potrzebnego do hodowli i całoroczna opieka nad zwierzątkiem
- Uświadomienie opieki nad zwierzętami
- Wyrabianie pozytywnego stosunku do zwierząt
3. Karmnik ekologiczny dla ptaków
-Uświadomienie konieczności dokarmiania ptaków., uświadomienie zagrożeń dla ptaków podczas zimy.
- Wykonanie ekologicznego karmnika z plastikowej butelki i dokarmianie ptaków w okresie zimy.


Grudzień
1. Dokarmianie ptaków podczas okresu zimowego
2. Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy i obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie zimą
- Rozwijanie umiejętności obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie zimą, obserwacja bezpośrednia, pogadanka
3. Badanie właściwości śniegu
- Zapoznanie z właściwościami śniegu w ćwiczeniach praktycznych (pokaz, obserwacja, czynności praktyczne)


Styczeń
1. Doświadczenia z wodą
- Eksperymentowanie z wodą i wyciąganie wniosków (pokaz, obserwacja, czynności praktyczne)
2. Dokarmianie ptaków podczas okresu zimowego
3. Lodowe eksperymenty
- Eksperymentowanie z lodem i wyciąganie wniosków
- Zapoznanie z różnymi prostymi doświadczeniami z lodem, obserwacja bezpośrednia, czynności praktyczne


Luty
1. Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy i obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie, pogadanka, obserwacja bezpośrednia
2. Dokarmianie ptaków podczas okresu zimowego
3. Eksperymenty z powietrzem
- Rozwijanie umiejętności obserwacji i wyciągania wniosków
- Zapoznanie z różnymi prostymi doświadczeniami z powietrzem, pogadanka, obserwacja bezpośrednia, czynności praktyczne
4. Badanie tropów zwierząt
- Poznanie tropów różnych zwierząt podczas wycieczki do lasu
- Zapoznanie z zasadami zachowania się obowiązującymi w lesie (w parku)


Marzec
1. Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy i obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie wiosną
- Rozwijanie umiejętności obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie wiosną, obserwacja bezpośrednia, pogadanka
2. Konkurs plastyczny „Barwy przyrody”
- Dostrzeganie piękna przyrody
3. Dzień Wiosny
- Wdrażanie do czynnego udziału w uroczystościach o tematyce przyrodniczej
4. Uprawa warzyw i ziół w doniczkach
- Poznanie procesu hodowli warzyw i ziół ,,Zielony ogródek” w sali szkolnej


Kwiecień
1. Sałatka z pierwszych wiosennych warzyw
- Uświadomienie zalet spożywania warzyw, wykonanie zdrowej sałatki warzywnej
2. Prace porządkowe w przyszkolnym ogródku wiosną
- Zapoznanie z pracami porządkowymi wykonywanymi na wiosnę (przekopywanie, odchwaszczanie, grabienie)
3. Akcja ekologiczna „Dzień Ziemi”
- Umożliwienie podejmowania działań ekologicznych na rzecz przyrody
4. Odpady są wszędzie – czyli parę słów o śmieciach
- Zapoznanie z różnymi rodzajami odpadów, dostrzeganie potrzeby sortowania śmieci , nabywanie umiejętności segregowania śmieci
- Wykonanie pracy plastyczno-technicznej na Międzyszkolny Konkurs Plastyczno-Ekologiczny „Coś z niczego”




Maj
1. Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy i obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie
- Rozwijanie umiejętności obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie ,pogadanka, obserwacja bezpośrednia
2. Wycieczka do pobliskiego parku, lasu – wykonanie zielnika z roślinami leśnymi
- Poznawanie pospolitych gatunków roślin występujących w pobliskim parku, lesie
- Rozpoznawanie pospolitych drzew liściastych
- Zapoznanie z zasadami zachowania obowiązującymi w parku, lesie
3. Rośliny przyprawowe w kuchni
- Zapoznanie z niektórymi przyprawami (ziele angielskie, imbir, cynamon, gałka muszkatołowa, papryka, pieprz czarny, szafran, goździki, liście laurowe itp.)
- Wykonanie pracy plastycznej z użyciem przypraw


Czerwiec
1. Wykonanie makiety lasu z różnych materiałów (Dni Lasu i Zadrzewień 1-7 czerwiec).
2. Zdrowe odżywianie
- Dostrzeganie zalet zdrowego odżywiania
- Wykonanie „zdrowej” kanapki
3. Prace porządkowe w przyszkolnym ogródku (odchwaszczanie, podlewanie)



PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Zajęcia pozalekcyjne koła „Przyjaciele Przyrody” będą przeprowadzane w różnej formie.
Formy zajęć:

 Wycieczki i spacery po najbliższej okolicy.
 Zbiór darów przyrody, wykonanie zielników.
 Dokarmianie ptaków zimą, opieka całoroczna nad akwarium.
 Udział w konkursach o tematyce przyrodniczej.
 Porządkowanie terenów zielonych.
 Uprawa roślin (warzyw i ziół) w doniczkach.
 Zajęcia terenowe.
 Obserwacje przyrodnicze.
 Oglądanie filmów przyrodniczych o tematyce ekologicznej.
 Udział w akcjach i uroczystościach z okazji świąt ekologicznych: Dni Ochrony Przyrody, Dni Lasu i Zadrzewień, Dzień Wiosny, Światowy Dzień Ziemi.
 Współpraca z organizacjami ekologicznymi (klub Gaja – Zbieraj makulaturę – ratuj konie, Reba – zbiórka zużytych baterii).

Realizacja programu opiera się na stosowaniu aktywnych metod poznawania środowiska przyrodniczego. Zadania będą realizowane w grupie lub w zespołach. Jest to bardzo istotne w nabywaniu przez dzieci umiejętności pracy w grupie i komunikowania się. Podczas zajęć wykorzystywane będą różnorodne metody, które pozwalają przyswajać wiedzę, umiejętności, rozwijać ciekawość, wyrażać ekspresję ( w różnych jej formach). Są wśród nich:

 metoda oglądowa: obserwacja (spontaniczna i kierowana), pokaz,
 metoda słowna: pogadanka, opis, opowiadanie,
 metoda praktyczna (badawcza): spacery, wycieczki, zajęcia w terenie, proste eksperymenty, hodowla, praca dla środowiska.

W czasie realizacji programu metody te wzajemnie się przenikają i uzupełniają.





OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA



Program zajęć pozalekcyjnych koła: „Przyjaciele przyrody” zakłada, że uczniowie po zajęciach będą potrafili:

 Określić przeznaczenie sprzętu potrzebnego do hodowli ryb.
 Nazwać przedmioty i substancje potrzebne do założenia uprawy roślin.
 Pielęgnować rośliny doniczkowe.
 Wykonać prostą potrawę z ziemniaków.
 Rozpoznać najbardziej popularne gatunki ptaków.
 Rozpoznać niektóre odgłosy ptaków.
 Wykonać prace plastyczne o tematyce przyrodniczej.
 Wskazać zmiany zachodzące w przyrodzie jesienią, zimą, wiosną.
 Stworzyć kącik przyrodniczy i go aktualizować przez cały rok szkolny.
 Wykonać prostą sałatkę warzywną i „zdrowe kanapki”.
 Zrozumieć jak ważne jest zdrowe odżywianie.
 Zrozumieć, dlaczego należy myć warzywa przed jedzeniem.
 Pomóc ptakom przetrwać okres zimowy.
 Odróżnić sklep zoologiczny od innego sklepu.
 Zrozumieć potrzebę opieki nad zwierzętami.
 Określić cechy śniegu.
 Podać jakie substancje i płyny rozpuszczają się w wodzie.
 Podać jakie przedmioty utrzymują się na wodzie , a co tonie.
 Słuchać różnych odgłosów wody.
 Rozróżnić smak wody z kranu, mineralnej i słonej.
 Określić cechy lodu.
 Określić, w jakich warunkach lód się topi.
 Określić czy lód się topi czy pływa po powierzchni wody.
 Dostrzec, że w nadmuchanym balonie jest powietrze i może wydawać różne dźwięki.
 Poczuć podczas wachlowania powiew powietrza na ciele.
 Wskazać rzeczy, które mogą szybować w powietrzu.
 Wykonać prostą dmuchawę.
 Rozpoznać tropy zwierząt leśnych.
 Określić zasady zachowania obowiązujące w lesie (w parku).
 Aktywnie uczestniczyć w Dniu Wiosny.
 Wyhodować szczypiorek, pietruszkę czy rzeżuchę.
 Dostrzec dobre i złe zachowania człowieka względem przyrody.
 Aktywnie uczestniczyć w akcjach ekologicznych, których celem jest zachowanie czystości środowiska.
 Dbać o ogródek szkolny.
 Rozpoznać pospolite drzewa i ich liście.
 Wykonać zielnik z roślinami i liśćmi leśnymi.



EWALUACJA


Zadaniem ewaluacji jest zbieranie i analiza danych w celu oceny programu pod względem atrakcyjności i skuteczności w zdobywaniu wiedzy przyrodniczej przez uczniów i kształtowaniu ich umiejętności oraz postaw. Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania dzieci podczas zajęć, obserwację i analizę zachowania dzieci podczas zajęć i wycieczek, gromadzenie wytworów prac dzieci, które zostaną zaprezentowane na wystawkach szkolnych. Formami sprawdzania osiągnięć, umiejętności i wiadomości będzie udział w konkursach i akcjach ekologicznych i jego analiza. Prowadząca będzie tworzyła także dokumentację fotograficzną.


BIBLIOGRAFIA

1. Haladyn K.: Ochronę środowiska rozpoczynamy od naszego domu. Wrocław 1992,
2. Patterman R.: Zabawy w naturze na każdą porę roku. Kielce 1999,
3. Poskrobko B.: Poznajemy tajemnice przyrody. Przewodnik spacerowania. Białystok 1999,
4. Soida D. Kotynia T.: Edukacja ekologiczna w terenie - pomysły i pomoce. Kraków 1995,
5. Szymańska M.: Ja i mój świat. Warszawa 1999,
6. 365 eksperymentów na każdy dzień roku, Wydawnictwo Moses Rea, 2005.

Wyświetleń: 772