Działania w zakresie podnoszenie poziomu czytelnictwa w szkole podstawowej

Najważniejszymi działaniami w zakresie podniesienia poziomu czytelnictwa w szkole podstawowej są: kształtowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem oraz rozbudzanie zamiłowań czytelniczych.
Czytanie jest umiejętnością wieloaspektową.
Główne aspekty składające się na poziom czytania to: rozumienie, technika i szybkość.
Technika to opanowanie nawyku właściwego spostrzegania i
rozpoznawania znaków, które mają ułatwić rozumienie. Jest ona
kształtowana w nauczaniu zintegrowanym jako podstawowa
umiejętność decydująca o powodzeniu uczniów w dalszej nauce.
Szybkość czytania pozwala lepiej wniknąć w treść, czyli lepiej rozumieć. Rozumienie jest jedyną możliwością poznania sensu tekstu, pozwala na swobodne myślowe operowanie wykraczające poza rzeczywistość ukazaną w tekście.
Wzajemne powiązanie tych aspektów na pierwszy plan wysuwa rozumienie czytanego tekstu, które decyduje o poziomie umiejętności czytania, wpływa na jego szybkość, oraz reguluje poprawność.
Kształcenie zdolności rozumienia oznacza, że należy kłaść nacisk na taką umiejętność czytania, która umożliwia zdobycie wiedzy o świecie (rozumienie), a nie tylko na samą umiejętność czytania (technikę, szybkość), gdyż wysoka jakość techniczna i doskonałe tempo nie przynoszą korzyści w zdobywaniu wiedzy.
Czytaniu zawsze powinno towarzyszyć rozumienie, gdyż inaczej jest to czynność pozbawiona sensu, zwłaszcza w toku nauczania.
Zmierzając do wykształcenia umiejętności czytania ze zrozumieniem można stosować szereg ćwiczeń:
- rozpoznawanie wyrazów i sylab,
- odszukiwanie odpowiednich zdań w tekście,
- wyszukiwanie odpowiednich luk w tekście,
- dobieranie podpisów do obrazków,
- dobieranie zdań do obrazków,
- łączenie ze sobą pytań i odpowiedzi,
- wybieranie spośród kilku zdań właściwej odpowiedzi na pytanie,
- wykonywanie poleceń według pisemnej instrukcji,
- porządkowanie zdań zgodnie z przebiegiem wydarzeń na podstawie tekstu,
- ilustrowanie treści, wypowiadanie się na podstawie tekstu.
Opanowanie przez ucznia umiejętności czytania ze zrozumieniem umożliwia mu naukę języka polskiego i innych przedmiotów szkolnych, wpływa dodatnio na rozwój jego systemu mowy, podnosi jego wiedzę, bogaci życie uczuciowe, pozwala na samokształcenie, ułatwia udział w życiu kulturalnym i społecznym. Czytanie książek rozwija umiejętność koncentracji uwagi i zdolności dokonywania analizy wzrokowej. Bardzo ważne jest w nauczaniu bezbłędnego pisania. Poza tym wyrabia w dzieciach dążenia do zainteresowania się światem zewnętrznym, pobudza wyobraźnię, fantazję i kreatywność, przyczynia się do wszechstronnego rozwoju ucznia.
Kolejnym działaniem związanym z podniesieniem poziomu czytania jest kształtowanie zamiłowań czytelniczych, na które zdecydowany wpływ mają rodzice, nauczyciele oraz biblioteka szkolna i jej zbiory.
Rodzice są ważnym elementem szczególnie w nauczaniu wczesnoszkolnym, ponieważ wystarczy dziennie 20 minut głośnego czytania dziecku lub z dzieckiem aby rozbudzić w nim zapał do książek i pokazać możliwości jakimi dysponują.
Nauczyciele oddziaływują poprzez:
- zaznajamianie uczniów z różnego rodzaju lekturą,
- dobieranie lektury i odpowiedniego sposobu jej omawiania,
- organizowanie nie skrępowanego odbioru tekstu tzw. czytania dla przeżycia,
- wyrabianie przeświadczenia, że czytanie to rzecz potrzebna, konieczna, dająca wiedzę, zadowolenie, przyjemność oraz dobry humor.
Spore możliwości promocji i podnoszenia poziomu czytelnictwa ma biblioteka szkolna poprzez:
- organizowania różnych imprez czytelniczych takich jak: pasowanie na czytelnika, głośne czytanie bajek z dziećmi ze świetlicy szkolnej, wystawki okolicznościowe, prezentacje nowości,
- organizowanie spotkań z ciekawymi ludźmi,
- pokazywanie dzieciom w czytelni i wykorzystywanie różnych źródeł informacji,
- prezentacje książek szczególnie działów: Ob, Prz, H, F,
- pobudzanie zainteresowań nie tylko lekturami, ale zachęcanie do czytania książek z wybranych serii,
- organizowanie lekcji bibliotecznych,
- organizowanie klasowych wystawek lektur i sporządzenie listy lektur dla poszczególnych klas,
- ogłaszanie konkursów czytelniczych.

Nauka czytania ze zrozumieniem oraz rozwijanie zamiłowań czytelniczych uczniów będzie w pełni możliwa przy wzajemnej współpracy: rodzice - nauczyciel, nauczyciel - biblioteka szkolna, biblioteka szkolna - rodzice, w związku z czym nasuwa się stwierdzenie, że najważniejszym elementem w podnoszeniu poziomu czytelnictwa jest współdziałanie osób odpowiedzialnych za edukację i dbanie o wszechstronny rozwój młodego pokolenia.

Literatura
U. Pliśnik, Jak przygotowuję uczniów do życia poza szkołą, "Życie Szkoły" 2002 nr 2.
R. Suchorzewska, "Czytanie i rozumienie tekstu", "Życie Szkoły" 2002 nr 6.
E. Szefler, Wystawy książek jako forma przygotowania ucznia klas niższych do roli czytelnika, "Życie Szkoły"2001 nr 2.

Opracowanie: Natalia Osowicka
nauczyciel bibliotekarz

Wyświetleń: 1279