Scenariusz lekcji chemii w gimnazjum
Data: 21.11.2013 r.
Klasa III a
( 1 godz.)
Temat: Estry – pachnąca chemia.

Cele operacyjne:
Uczeń:
• wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji, (PP 9.6)
• zapisuje równania reakcji pomiędzy prostymi kwasami karboksylowymi i alkoholami jednowodorotlenowymi,
(PP 9.6)
• planuje doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie, (PP 9.6)
• opisuje właściwości estrów(PP 9.7)

Metody:
• słowna: pogadanka,
• praktyczna: ćwiczenia uczniowskie (karty pracy),
• ilustracyjna: pokaz nauczyciela.

Środki dydaktyczne:

• podręcznik, karta pracy,
• odczynniki: alkohol etylowy, kwas octowy, kwas siarkowy(VI),
przykładowe estry,
• sprzęt: probówki, zlewki, czajnik z gorącą wodą.

Tok lekcji:

I. Część wprowadzająca

• Przypomnienie poznanych wzorów węglowodorów i ich pochodnych, przypomnienie grup charakterystycznych (R – OH alkohole;
R - COOH kwasy karboksylowe), produktów spalania.


II. Część właściwa

Wprowadzenie pojęcia REAKCJI ESTRYFIKACJI

1. Reakcja estryfikacji – to reakcja zachodząca między kwasem organicznym i alkoholem, a jej produktami są ester i woda.


estryfikacja
kwas karboksylowy + alkohol ester + woda

hydroliza


2. Doświadczenie – reakcja etanolu z kwasem octowym.

(Do probówki nalać po 1 cm3 kwasu octowego i alkoholu etylowego. Dodać kilka kropel stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI).
Roztwór wymieszać szklanym pręcikiem. Probówkę umieść w zlewce z gorącą wodą i ostrożnie ogrzewać. Następnie przelać ciecz z probówki do zlewki z zimną wodą. Sprawdzić jej zapach.
Obserwacje i wnioski zanotować w zeszycie.








Obserwacje:
Otrzymany produkt nie rozpuszcza się w wodzie, tworzy „tłustą kroplę” na jej powierzchni.
Intensywny zapach przypomina zmywacz do paznokci.
Wniosek:
Otrzymaliśmy ester w reakcji estryfikacji



H2SO4
CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O

kwas octowy etanol octan etylu


3. Wzór ogólny estrów ma postać:



R - alkil (reszta z kwasu karboksylowego)
R’- alkil (reszta z alkoholu)

- COO – grupa estrowa

4. Ćwiczenia w pisaniu reakcji otrzymywania estrów:
• mrówczan metylu,
• octan metylu,
• maślan etylu

5. Estry kwasów organicznych (niższych) są bezbarwnymi cieczami, słabo rozpuszczalnymi w wodzie, o przyjemnym zapachu kwiatów i owoców.



Estry kwasów organicznych o długich łańcuchach (wyższe kwasy) występują w postaci półpłynnych substancji, które wyglądem przypominają tłuszcz lub wosk (np. wosk pszczeli)

6. Dzięki swoim właściwościom estry i ich mieszaniny stosuje się do produkcji perfum, wód kwiatowych, rozpuszczalników, olejków aromatycznych do ciast.


III. Część podsumowująca: (karta pracy)
• W jakiej reakcji powstają estry?
• Jakie są substraty reakcji estryfikacji?
• Jakie są produkty reakcji estryfikacji?
• Jakie są właściwości estrów?



Karta samooceny ucznia

Zagadnienie Tak Nie
Wiem na czym polega reakcja estryfikacji.
Potrafię pisać proste równania reakcji estryfikacji.
Znam właściwości estrów.
Znam zastosowania estrów.

Zgłoś błąd    Wyświetleń: 1372