Katalog

Dorota Popiołek, 2013-10-14
Koszalin

Awans zawodowy, Plany rozwoju zawodowego

rola pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole muzycznej

- n +

Dorota Popiołek Koszalin 09.10.2013

Rola pomocy psychologiczno - pedagogicznej w szkole muzycznej

Bardzo ogólnie - rola i zadania dotyczące pracy psychologa i pedagoga, wynikają z :
- wiedzy z psychologii muzyki, z zakresu uzdolnień,
- tradycji szkoły,
- struktury personalnej,
- atmosfery szkolnej,
- aktualnych zadań i planów rozwoju

Włączenie psychologa i pedagoga w życie szkoły pozwala na: - wielopłaszczyznowość kontaktu (rodzice, uczniowie, nauczyciele), - podejmowanie akcji profilaktycznych - kontakt z uczniami w warunkach szkolnych - bezpośrednim sterowaniu procesem korekcyjnym - bieżące rozwiązywanie problemów
Stosowanie poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego na terenie szkoły dotyczy spraw: diagnozy, porady i reedukacji, spotkań z młodzieżą na terenie klasy (badania socjometryczne, częsty kontakt z klasą, opieka nad klasą, śledzenie na bieżąco rozwoju uczniów) pomocy w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyborów zawodu poradnictwa psycho-wychowawczego dla uczniów, rodziców, nauczycieli
Przyczyny zaburzeń uczniów szkół muzycznych: . 1. Wyższe aspiracje dzieci (czasem ich rodziców), aniżeli możliwości ( skutki to blokady emocjonalne, zwolnione tempo pracy, brak organizacji, brak energii, brak dysproporcji – wkład a zysk), 2. Nasilenie objawów neurotycznych na skutek niewłaściwych wyborów (lęk, poczucie zagrożenia), 3. Przemęczenie (okres koncertów) 4. Sytuacje konfliktowe (napięcie) , 5. Nadwrażliwość (nerwowość, niski próg frustracji) 6. Ostre dysproporcje pomiędzy zdolnościami a osiągnięciami
Współczesne kierunki działań poradnictwa psychologicznego w szkole muzycznej dotyczą: problemów motywacyjnych, problemów tożsamości (również nauczycieli i rodziców)
Talent muzyczny nie jest talentem z przypowieści biblijnej, czymś stałym, co jak monetę antyczną można dostać raz na zawsze, zakopać go lub pomnażać jego wartość szlifując go jak diament w procesie edukacji (s.59)
SAM CZŁOWIEK, BEZ POMOCY INNYM, ZBYT WIELE NIE ZDZIAŁA
Kryzys utalentowanego ucznia jest czymś normalnym w jego rozwoju i dlatego bardzo ważne jest to, aby udzielać mu wsparcia. Należy respektować przy tym specyfikę poszczególnych faz rozwojowych muzyka i kolejność zadań rozwojowych w tych fazach. 1. Dziecko na początku swej muzycznej drogi powinno zachwycić się muzyką. 2. Powinno lubić nauczyciela. 3. Lekcja muzyki w pierwszym okresie musi być przyjemnością dla dziecka.
W szkołach muzycznych, nauczyciel musi wystawiać ucznia na przesłuchania bez względu na to, czy jest on do tego przygotowany czy nie. Dlatego też dzieciom towarzyszy wysoki stopień lęku i wielu zdolnych uczniów odpada psychicznie. Nie rozmiłowano ich w muzyce a każe im się ciężko pracować.
Laura Sośniak przedstawia koncepcję pracy w szkole muzycznej w dwóch fazach takich jak: faza romansu z muzyką ( zaangażowanie w muzykę, podanie uczniom arcydzieł światowych) i faza mistrza (szkoły cierpią z powodu braku mistrzów)
Obserwowalny w społeczeństwach zanik więzi międzyludzkich, ma wpływ na rozwój psychiczny osób zdolnych i utalentowanych. Rozwój osób utalentowanych może być zahamowany poprzez negatywne działania środowiskowe. Do największych przeciążeń osób utalentowanych należy: przemęczenie związane z codziennymi żmudnymi ćwiczeniami na instrumentach; niepokoje związane z publicznymi wystąpieniami; związane z oceną ekspertów lub słuchaczy; brak wsparcia rodziców, nauczycieli, kolegów; rywalizacja z kolegami muzykami.
Bardzo właściwym w szkołach muzycznych jest stosowanie bezpośredniej i pośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Według niektórych znawców (Stankiewicz, Rosemann), trudności psychologicznych w szkolnictwie muzycznym należy dopatrywać się w: - zaburzeniach emocjonalnych wynikających z tremy, silnych napięć i stresów, występów, konfliktów z otoczeniem, - trudnościach wynikających z niekorzystnych cech osobowościowych, wysokiej lub niskiej inteligencji (brak dysproporcji rozwojowych) , - rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń szkolnych (analiza, diagnoza), - przeciążeniu ( wytężona praca i duża ilość obowiązków)
W związku z tym da się zauważyć trzy zasadnicze kategorie trudności. Po pierwsze : specyficzne trudności z nauką muzyki, które dotyczą 1 trudności manualnych i technicznych, 2 kłopotów z zapamiętaniem utworu na pamięć i jego wykonaniem, 3 kłopotów w utrzymaniu pełnej koncentracji 4 nieumiejętności opanowania teorii, 5 przemęczenia obowiązkami. Po drugie : Problemy związane z funkcjonowaniem rodziny np. rozwody, migracje, typ rodzinny. Po trzecie: Nieprawidłowości rozwojowe takie jak: dysleksja, dyskalkulia, ADHD, symptomy autyzmu.
Biorąc pod uwagę wszystkie przytoczone trudności, do najważniejszych zadań psychologa w szkole należy podejmowanie działań według rozporządzenia MEN Dz 11 z 2003 nr 11 poz 114 oraz: - diagnozowanie środowiska ucznia, - rozpoznawanie jego możliwości indywidualnych, - rozpoznawanie przyczyn trudności, - wspieranie ucznia wybitnie zdolnego, - podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych, - edukacja uczeń, nauczyciel , rodzic, - wspieranie: uczeń, nauczyciel, rodzic.
Barbara Rosemann do zadań psychologa w szkole muzycznej zalicza też: - opiekowanie się zdrowiem psychicznym uczniów, - łączenie teorii psychologicznych z praktyką, - właściwe wykorzystywanie metod diagnostycznych, - popularyzowanie zasad higieny psychicznej(treningi)
EMOCJONALNE FUNKCJONOWANIE UCZNIÓW SZKÓŁ MUZYCZNYCH
Emocje pozytywne nastawiają ucznia optymistycznie a emocje pozytywne pesymistycznie.
Emocje ucznia szkoły muzycznej maja oczywisty wpływ na jakość jego funkcjonowania i osiągany poziom artystyczny. Sfera emocjonalna określa bowiem stosunek człowieka do otaczającego go świata. Rozwój i powodzenie w nauce muzyki są w dużym stopniu rezultatem interakcji ucznia z nauczycielami i rodzicami. Jednak głównym kreatorem relacji podmiotowych i artystycznych jest nauczyciel przedmiotu głównego. To od jego kompetencji zawodowych , dydaktycznych, specjalistycznych psychologicznych – zależy jaką drogą uczeń pójdzie.
UCZENIE SIĘ MUZYKI JEST PROCESEM SPECYFICZNYM ponieważ łączy się tu cały system sprawności warsztatowych jak np.: łączenie akustycznego charakteru muzyki z symbolami dźwiękowymi i muzycznymi znaczeniami ; powiazanie struktur dźwiękowych z reakcjami emocjonalnymi ( Miklaszewski) Uczenie się muzyki według Miklaszewskiego, odbywa się w trzech obszarach: audiacji, wiedzy muzycznej, wykonawstwa muzycznego. Audiacja (słyszę), oznacza wewnętrzną reprezentację struktur brzmieniowych. Ponieważ emocje wiążą się z motywacją to nauka jest najbardziej efektywna , gdy sprawia radość. Niestety w wielu szkołach nie przykłada się wagi do stanu emocjonalnego uczniów.
UCZEŃ Z DYSLEKSJĄ W SZKOLE MUZYCZNEJ
Ogólnie czym jest dysleksja wszyscy nauczyciele wiedzieć powinni. W szkole muzycznej wiąże się ona z : 1. Błędnym odczytywaniem nut, błędnym kojarzeniem wysokości dźwięku z jego położeniem na linii, nieprawidłowe określanie linii melodycznych, błędne odpisywanie wzoru melodii, rytmu z tablicy. Mylenie grup szesnastkowych z innymi grupami i inne. 2. Kłopotami w skojarzeniu zapisu nutowego z tonacją, trudności w odczytywaniu tekstu nutowego, trudności z określeniem materiałów i inne . 3. Kłopotami z prowadzeniem głosów polifonicznych na fortepianie, mylenie rąk w grze w ruchu rozbieżnym niedotrzymanie kropki przy nucie. Prowadzenie kierunku smyczka niezgodnie z kierunkiem linii melodyjnych w zapisie nutowym. 4.Kłopotami w nauce innych przedmiotów ogólnych , zaburzeń sfery emocjonalnej, sfery motorycznej i osobowościowych warunków uczenia się.
PRZYCZYNY TRUDNOŚCI NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH W SZKOŁACH MUZYCZNYCH PIERWSZEGO STOPNIA
7 kategorii trudności: 1. Braki i dysproporcje w zakresie rozwoju niektórych zdolności specyficznie muzycznych. 2. Przyczyny wynikające ze specyfiki poszczególnych faz rozwoju biopsychicznego. 3. Zbyt niski lub zbyt wysoki poziom inteligencji. 4. Niekorzystny układ cech osobowościowych. 5. Błędy pedagogiczne rodziców również nauczycieli. 6. Niekorzystne środowisko domowe i lokalne. 7. Stan zdrowia lub zaburzenia rozwoju psychicznego.
Z. Statkiewicz przyznaje, że nauka w szkole muzycznej przestaje być przedmiotem marzeń a staje się przykrym obowiązkiem. Okazuje się bowiem ze uczęszczanie do szkół muzycznych jest nie tylko przywilejem, ale równocześnie bardzo ciężkim obowiązkiem, zarówno dla ucznia jak i jego rodziców.
Manturzewska, twierdzi ze w szkole muzycznej, bardzo często uczeń ma alternatywę: albo doprowadzi do perfekcji utwór pod względem technicznym i interpretacyjnym albo ocena dobra sugeruje na egzaminie, że uczeń nie rokuje nadziei na przyszłość. Co jest oczywiście bzdurą.

PROBLEM TREMY
TREMA w szkole muzycznej to dynamiczny proces psychiczny, związany z publicznym wykonaniem utworów muzycznych , gdy wykonawca spodziewa się oceny ze strony słuchaczy. Towarzyszą temu częste emocje takie jak: strach, lęk, wstyd, poczucie winy.
1. Trema przedkoncertowa – przygotowanie się muzyka do publicznego występu.
2. Trema koncertowa- w trakcie trwania koncertu.
3. Trema pokoncertowa – retrospekcja wykonanego utworu ocena własnego wykonawstwa , interpretacja fachowców.
Według Wrońskiego, trema dla muzyków, może być ucieczką, samousprawiedliwieniem nieudanego występu. Taki mechanizm „ samoutrudniania” uruchamia się podczas konfrontacji z zadaniem, którego według Kiełbińskiej, wykonanie ma poważne znaczenie dla własnego „ Ja”


ZNACZENIE PEDAGOGA W POCZĄTKOWEJ FAZIE NAUKI UCZNIA
1. Zwrócenie uwagi na pozytywną motywację ucznia i okazywanie mu wsparcia psychicznego w momencie wystąpień publicznych.
2. Jak najwcześniejsze wykształtowanie u ucznia przekonania, że występy i egzaminy nie są czymś niezwykłym, lecz konsekwencją podjęcia gry na instrumencie muzycznym.
3. Nauczenie radzenia sobie dziecka z tremą, już po występie.
Należy wyróżnić dzieci w starszym i młodszym wieku szkolnym.

Odnośnie samego procesu pedagogizacji należy pamiętać ze szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej.
Podstawą oddziaływań są: tolerancja, otwarcie na problemy współczesnego świata, eliminacja postaw agresywnych, walka z uzależnieniami, promowanie zdrowego trybu życia, pedagogizacja rodziców.


Dorota Popiołek




Literatura :
M. Manturzewska; Kotarska H: Zdolności muzyczne, ich rozwój i związek z działalnością muzyczną. Warszawa 1990.
K. Statkiewicz : Działalność warszawskich poradni psychologicznych dla szkół muzycznych. W : Zeszyty Naukowe PWSM nr 5 , cz.II. Warszawa: PWSM 1977
T. Wroński : Zdolni i niezdolni .PWN, Warszawa 1979
K. Miklaszewski: Uczenie się muzyki. W: Manturzewska M, Kotarska H( red) „ Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki” Warszawa 1990
B. Rosemann : Model pracy psychologa w szkolnictwie muzycznej W: Psychologia muzyki.Problemy-Zadania-Perspektywy. Warszawa 1991


Wyświetleń: 951


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.