 |
|
Katalog Krystyna Gawron Różne, Artykuły Geneza zaburzeń zachowania człowieka
 Geneza zaburzeń zachowania człowiekaW literaturze psychiatrycznej i psychologicznej można spotkać wiele prób definicji normy i patologii psychicznej. Żadna z nich nie jest zadawalająca. Żeby taką definicję stworzyć, trzeba by mieć gotową koncepcję człowieka: jego konstrukcji, sensu i celu życia. Zaburzenia psychiczne mogą wystąpić przejściowo u każdego człowieka. Nie ma człowieka, który by nie odczuwał panicznego lęku, skrajnego przygnębienia, czy stanu radosnego podniecenia, który by nie miał nigdy nastawień urojeniowych, zawsze myślał i mówił logicznie, nigdy nie ulegał zaburzeniom percepcji. O zdrowiu czy chorobie psychicznej decydują tak samo ukrywane myśli, uczucia, marzenia, jak i widoczne dla każdego zachowanie się. Wyczulenie na patologię zachowania się jest większe u dzieci niż u dorosłych. Dzieci z łatwością wychwytują dziwactwa swych rodziców i nauczycieli, które dla dorosłych są często niedostrzegalne. Z wiekiem tolerancja na patologię zachowania się wzrasta. Jednak same formy zachowania się nie są patologiczne, gdyż wolno każdemu myśleć, mówić i pisać bez sensu, śmiać się i płakać, chodzić ubranym jak mu się podoba i robić najdziwniejsze miny. Stają się one patologią dopiero na tle otoczenia, które spodziewa się adekwatnej reakcji emocjonalnej i sensownej wypowiedzi. Ludzie stają się nienormalni wskutek tego, że nie spełniają oczekiwań otoczenia, bo ich formy zachowania się są zaskakujące i dziwne, przez to, że mało prawdopodobne. Każdy psychiatra musi być psychopatologiem, gdyż musi obserwować, opisywać zauważone przez siebie zjawiska-zachowania, a także próbować je porządkować i tłumaczyć. Nie może jednak zapominać o tym, jak mało wciąż wiemy o człowieku, jego potrzebach, przeżyciach i że jego wszelkie próby klasyfikacji i wyjaśniania są tylko hipotetyczne. W genezie zaburzeń dużą rolę odgrywają zarówno sytuacje zewnętrzne jak i osobowość człowieka. Stany stresowe powodują dezorganizację zachowania. Silne pobudzenie kory mózgowej zaburza orientację w otoczeniu i a tym samym samokontrolę i panowanie nad sobą. Zachowania stają się nieprzemyślane, impulsywne, przymusowe. Pojawiają i uruchamiają się wtedy w nieświadomości mechanizmy obronne. Jest ich kilkanaście, a każdy człowiek zaczyna się nimi posługiwać już od wczesnego dzieciństwa. Przez używanie utrwalają się i mogą utrzymać się do końca życia. Gdy czynnik stresujący trwa długo lub powtarza się to jednostka wypracowuje sobie sposób radzenia ze stresem, może on być jednak niewłaściwy. Spojrzenie na świat staje się mniej obiektywne i rozwijają się patologiczne formy zachowania (agresja, wulgaryzmy, ucieczki, sięganie po różne substancje psychoaktywne itp.). W ten sposób dochodzi do nerwicy, której objawami są wadliwe i nadmiernie zgeneralizowane nawyki przystosowawcze. Zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży określa się mianem trudności wychowawczych. Dzieci trudne to dzieci albo agresywne i złośliwe lub nieśmiałe, przewrażliwione i lękliwe. Często charakteryzuje je: egoizm, szukanie przygód, potwierdzanie własnej odwagi, imponowanie lub walka z zagrożeniem. Zazwyczaj ci młodzi ludzie mają nierealne poglądy i zasady moralne. Istotną rolę w genezie zaburzeń zachowania pełnią zakłócenia procesów pobudzania i hamowania w ośrodkowym układzie nerwowym odpowiedzialnym za właściwą samoregulację. Gdy wrodzoną skłonność do trudności wychowawczych nie skompensuje wychowanie, wówczas zachowanie może ulec zaburzeniu. Wpływ rodziców jest najważniejszy i najsilniejszy, a przez to najgłębszy i najtrwalszy. Stąd wypaczenia wytworzone na terenie rodziny, ułatwiają przyswajanie ujemnych wpływów środowiska. Na dziecko wpływa przy tym świadome i nieświadome zachowanie rodziców (nieopanowanie, uczuciowy stosunek do dziecka). Dziecko wytwarza wypaczony system dążeń, krzywy obraz rzeczywistości narażający je na wiele konfliktów. Utrwalającą rolę odgrywa tu przyzwyczajenie. Szczególnie patologizujące jest błędne wychowanie w rodzinie, która jest nieprzychylna dziecku, obojętna, rozpieszczająca i niekonsekwentna.Omawiając genezę zaburzeń zachowania człowieka nie sposób pominąć czynniki wpływające na rozwój osobowości. Zaliczamy do nich zadatki genetyczne, wpływ środowiska, aktywność i wychowanie. Rola tych czynników tak zewnętrznych jak i wewnętrznych przejawia się w nieustannej interakcji zachodzącej między jednostką a jej środowiskiem, co warunkuje rozwój osobowości. Poziom osobowej organizacji posuwa się naprzód tylko dzięki jednoczesnemu wzrastaniu dojrzałości psychicznej i rozszerzaniu się poziomu oddziaływań zewnętrznych. Wrastające możliwości człowieka, coraz wyższe wymagania ułatwiają pełniejszą wymianę między jednostką, a otoczeniem zmuszając do wznoszenia się osobowości na coraz wyższe etapy rozwoju. Jednym z przejawów zaburzeń w rozwoju osobowości rzutującym na zachowanie jednostki i jej funkcjonowanie są uzależnienia nazywane nałogami lub patologią. Najczęściej człowiek uzależnia się od: - Matki i ojca - Żony, męża - Siostry, brata - Kolegi, przyjaciela - Ilości odbywanych stosunków (super kochanek) - Ilości partnerów (zdobywca) - Doboru partnera w zależności od: statusu materialnego, urody, wieku, płci, stanowiska w hierarchii społecznej. - Miejsca realizacji potrzeby - Przedmiotowego lub podmiotowego traktowania człowieka - Ubiory i biżuteria - Meble - Sprzęt wyposażenia mieszkań - Kosmetyki - Samochody Za uzależnienie możemy również uznać: Wymienione uzależnienia mogą występować w różnych relacjach interpersonalnych, w różnorodnych środowiskach i kręgach kulturowych. Motywy ich mogą być następujące: Mechanizm uzależnień przebiega w następujących fazach: I faza: poznanie stanu uzależnienia II faza: stan uzależnienia przyjemnością III faza: stan uzależnienia celem nadrzędnym IV faza: stan uzależnienia normą Typowymi cechami osób uzależnionych są: - Podwyższony poziom agresywności - Obniżony poziom kontroli zachowań agresywnych - Tendencje autodestrukcyjne (samozniszczenia) - Agresja wobec otoczenia - Skłonność do działań odwetowych - Negatywna samoocena - Niski poziom samoakceptacji - Destrukcja rozbieżności między obrazami - Bierny opór, sceptycyzm, nieufność - Uległość lub zależność - Tendencje masochistyczne - Świadomość przeżywanych trudności - Poczucie wyeliminowania - Depresja - Wrogie nastawienie do otoczenia (podejrzliwość) - Słabość mechanizmów obronnych - Wzrost poziomu reakcji lękowych i niepokoju - Poczucie zagrożenia - Skłonność do zachowań neurotycznych - Wysokie napięcie potrzeb i popędów - Przewaga niepokoju jawnego nad ukrytym Wszystkie uzależnienia przynoszą szkody jednostce i całemu społeczeństwu. Stanowią poważne zagrożenie dla rozwoju społecznego, ekonomicznego, politycznego i kulturowego państwa. Aby ograniczyć różnorodność uzależnień konieczne są wielokierunkowe badania tego złożonego problemu współczesnego człowieka oraz profilaktyka w środowisku lokalnym. Literatura:
Opracowanie: Krystyna Gawron Wyświetleń: 716
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |