Katalog

Katarzyna Gordat, 2012-09-27
Gniewoszów

Patrycja Kontny
Ogólne, Różne

Przestępczość nieletnich

- n +

Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich, reguluje takie kwestie jak:
1) zapobieganie i zwalczanie demoralizacji w stosunku, które nie ukończyły 18 roku życia,
2) postępowania w sprawach o czyny karalne, popełnione przez osoby które ukończyły 13 lat a nie ukończyły lat 17,
3) wykonywanie środków wychowawczych lub poprawczych - w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone.
Warunkiem pociągnięcia nieletniego sprawcy do odpowiedzialności karnej jest stwierdzenie faktu, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości
i warunki osobiste przemawiają za tym, a poprzednio zastosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
Należy dodać, że art. 54 § 1 wskazuje na fakt, iż sąd wymierzając karę nieletniemu kieruje się tym, aby miała ona charakter wychowawczy. Natomiast § 2 tego artykułu określa, iż kary dożywotniego pozbawienia wolności nie orzeka się w stosunku do sprawcy, który
w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat.
Środki wychowawcze można podzielić na trzy grupy.
1. Środki odpowiadające dodatkowym warunkom nakładanym na skazanego w wypadku zawieszenia kary w kodeksie karnym. Można do niej zaliczyć zobowiązanie do określonego zachowania oraz nadzór osoby lub organizacji poręczającej. Na szczególną uwagę zasługuje zobowiązanie nieletniego lub jego rodziców do naprawienia szkody wyrządzonej przez nieletniego.
2. Środki wychowawcze odpowiadające niektórym karom dodatkowym przewidzianym
w kodeksie karnym, takim jak, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
3. Środki o charakterze wychowawczo resocjalizacyjnym, a mianowicie:
- Skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą
- Umieszczenie w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego lub rodzinie zastępczej
- Ośrodek poprawczy
W ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich wobec nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego zamieszczono przepis o tym, że sąd rodzinny może orzec o umieszczeniu go w zakładzie poprawczym, jeśli przemawiają za tym takie okoliczności jak:
- charakter czynu
- gdy inne środki wychowawcze nie rokują resocjalizacji nieletniego
- gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne
Biorąc pod uwagę środki łagodzące orzeczenie o umieszczeniu nieletniego
w zakładzie poprawczym sąd może:
- warunkowo zawiesić pobyt nieletniego w zakładzie poprawczym. Dotyczy to nieletnich, których właściwości osobiste i warunki środowiskowe, a także okoliczności i charakter czynu, uzasadniają przypuszczenie, że pomimo nie wykonania środka poprawczego, cele wychowawcze zostaną osiągnięte
- po upływie 6 miesięcy od umieszczenia w zakładzie warunkowo zwolnić nieletniego
z zakładu, jeżeli postępy w jego wychowaniu pozwalają przypuszczać, że po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego i zasad współżycia społecznego
- warunkowo odstąpić od wykonania orzeczenia, jeżeli po wydaniu orzeczenia, a przed umieszczeniem nieletniego w zakładzie albo po upływie okresu odroczenia lub przerwy wykonania umieszczenia w zakładzie poprawczym, w zachowaniu nieletniego nastąpiła istotna poprawa
- dyrektor zakładu poprawczego może umieścić nieletniego poza zakładem, jeżeli wymagają tego względy szkoleniowe, lecznicze lub względy wychowawcze. Wychowanek może być umieszczony w instytucji państwowej lub u osób, które gwarantują właściwe oddziaływanie wychowawcze albo skierowany do uspołecznionego zakładu pracy w celu wykonywania pracy
Osoby nieletnie to osoby, które nie ukończyły 18 roku życia, które nie odpowiadają według zasad określonych w kodeksie karnym, tylko w wyjątkowych przypadkach. Wobec nieletniego, który popełnił nieświadomie czyn zabroniony sąd stosuje środki wychowawcze. Wobec nieletniego, który po ukończeniu 13 lat świadomie popełnił czyn zabroniony, sąd morze orzec umieszczenie w zakładzie karnym.
Motywy popełnienia przestępstwa przez nieletnich są następujące:
- chęć zdobycia pieniędzy,
- chęć zaimponowania innym,
- namowa rówieśników, bądź osób dorosłych,
- poszukiwanie akceptacji i poczucia bezpieczeństwa, których nie znajdują ze strony rodziców i opiekunów,
- chęć przebywania i realizowania się w grupach nieformalnych,
- chęć powielenia wzorców i zachowań mających swoje źródło w domu rodzinnym lub zaczerpniętych ze środków masowego przekazu,
- poczucie bezkarności za wcześniej popełnione przestępstwa.
Przestępstwa popełniane przez nieletnich to zazwyczaj działania zamierzone
i wcześniej zaplanowane zazwyczaj w grupach kilkuosobowych. Najczęściej atakowane osoby, to takie, które wydają się słabsze m.in. osoby nietrzeźwe, kobiety, niepełnosprawni stosując przy tym przemoc i siłę fizyczną. Grupy w większości przypadkach powstają tylko na czas określonego przestępstwa, chodź zdarzają się grupy dobrze zorganizowane, które charakteryzują się tym iż działają w określonym rodzaju przestępstw, trwałością obecności członków oraz podziałem ról. Formowanie grup następuje wskutek wspólnych podobieństw, m.in. wspólna szkoła, sąsiedztwo w miejscu zamieszkania czy też wspólne spędzanie wolnego czasu.
Początkowo grupa tworzy się na skutek wspólnej zabawy, czy spędzanie wspólnie wolnego czasu, co powoduje lepsze poznanie się a przy tym uzyskania przewagi nad słabszymi. Popełnienie przestępstwa może być skutkiem wcześniej nawiązanych kontaktów podczas pobytu w zakładzie wychowawczym, poprawczym schronisku dla nieletnich itp. Zdarza się, że dzieci przyjmują agresywne zachowanie – często od członków rodziny, jako swoje własne i stosują je w praktyce. W grupach osoby nieletnie najczęściej popełniają rozboje, wymuszenia rozbójnicze, uczestniczyły w bójkach i pobiciach, w wyniku których dochodzi do poważnych uszkodzeń ciała. Działalność przestępcza nieletnich w grupach powoduję pogłębienie się procesu demoralizacji. Im dłużej nieletni przebywa w grupie przestępczej, tym bardziej zmniejsza się szansa na jego resocjalizację.
Agresywność młodzieży wynika z:
1) wymuszonych mechanizmów
2) naśladowania wzorców zachowań agresywnych
3) jest reakcja na frustrację.
Inaczej przedstawia się system wartości u jednostek przestępczych. Grupy te są nastawione na realizację indywidualnych potrzeb i uczestnictwo w życiu społecznym. Potrafią zaakceptować wewnętrzne normy własnej grupy, która podobnie postrzega otoczenie, jednakże nie włączają w zakres wyznaczników swego postępowania tzw. norm społecznych. Wejście na drogę przestępczą jest z reguły poprzedzone przejawami niedostosowania społecznego danej jednostki. Odpowiednio wczesne wykrycie takiego zachowania i podjęcie odpowiednich kroków może przyczynić się do uchronienia nieletniego przed zejściem na drogę przestępczą.
Omawiając zjawisko przestępczości trzeba wspomnieć o funkcjonowaniu policyjnych izb dziecka. Policyjne izby dziecka to komórki organizacyjne znajdujące się w strukturach komend wojewódzkich lub powiatowych Policji. Wyróżniają się one spośród od pozostałych rodzajów komórek organizacyjnych w Policji m.in. tym że według ustawy o postępowaniu
w sprawach nieletnich tworzy je i znosi Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,
w drodze zarządzenia. Ustawodawca w art. 40 ustawy określa, że: „ Jeżeli jest to konieczne ze względu na okoliczności sprawy, Policja może zatrzymać, a następnie umieścić w policyjnej izbie dziecka nieletniego, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił czyn karalny, a zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcie śladów tego czynu, albo gdy nie można ustalić tożsamości nieletniego. Art. 7 tejże ustawy również określa policyjna izbę dziecka jako środek zapobiegawczy przed popełnieniem przestępstwa przez nieletniego.
Dokładne dane odnośnie przestępstw znajdują się na stronie Komendy Głównej Policji. Analizując można stwierdzić. iż przestępczość nieletnich mimo stosunkowo dużych rozmiarów, znacznego stopnia dynamiki i wysokiego współczynnika, stanowi margines tego społecznego zjawiska jakim jest przestępczość w ogóle.
Jak można zauważyć z prowadzonych statystyk przestępstwa nieletnich stanowią 7,5% ogólnych przestępstw popełnianych w Polsce. Na przestrzeni lat można zauważyć wzrost przestępstw dokonywanych przez tą grupę społeczeństwa. Przyczyny mogą być różne. Cechą charakterystyczną dla przestępstw nieletnich jest częstsze niż w przypadku dorosłych współuczestnictwo w popełnianiu czynów kryminalnych z jedną lub kilkoma osobami, zazwyczaj są to kradzieże i rozboje. Coraz częściej można zauważyć iż nieletni działają
z osobami dorosłymi. W dzisiejszych czasach przyczyną większości przestępstw dokonywanych przez nieletnich może być również chęć zaimponowania rówieśnikom, czy tez brak zainteresowania rodziców co się dzieje z ich dziećmi podczas gdy oni pracują.
Z prowadzonych statystyk można również zauważyć wysoki wskaźnik podejrzanych o popełnienie przestępstwa. Na przestrzeni lat można zauważyć, iż wskaźniki te wachają się od 8,7% do 13% wszystkich podejrzanych.
Przyczynami, które mogą przemawiać za coraz większą ilość zabójstw przez osoby nieletnie to: nieodpowiednie środowisko rówieśników nieodpowiednie środowisko rówieśników, pokazywane w filmach sceny okrucieństwa, zabijania (też kradzieży, napadów, oszustw), nieodpowiedni sposób wychowania, zły przykład w rodzinie, zbyt łagodne kary za przestępstwa.
Dość istotnym czynnikiem wpływającym na popełnianie przestępstw przez nieletnich jest spożywanie alkoholu. Jak wynika że statystyk prowadzonych przez Policję pod jego wpływem przestępstw dokonuje od 7% do 9% nieletnich. W roku 1997 osoby nietrzeźwe stanowiły 27,5% ogółu podejrzanych, a nietrzeźwe osoby nieletnie to 7,4%. Nieletni w stanie nietrzeźwym najczęściej dokonują uszkodzeń ciała, bójek, zgwałceń, rabunków i wymuszeń rozbójniczych.
Poruszając temat przestępczości wśród nieletnich, należy wspomnieć o przestępstwach narkotykowych. Najczęściej stwierdzanym przestępstwem jest posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych w 2002 roku było to 2836. Następnym przestępstwem, które było najczęściej popełniane to udzielenie innej osobie środka oburzającego lub substancji psychotropowej bądź nakłaniania jej ich użycia(2002r. – 2556). Trzecim najczęściej stwierdzanym przestępstwem narkotykowym jest udzielenie do ich użycia w celu uzyskania korzyści majątkowych 9w 2002 – 1398). Liczba przestępstw narkotykowych z roku na rok wzrasta. W roku 2008 ich liczba wyniosła 57 tys. z czego 10,5 tys. to osoby nieletnie.


BIBLIOGRAFIA:
1. Brunon Hołyst, Kryminologia, wyd. LexisNexis, Warszawa 2009
2.Ustawy z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich
( Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 ze zm.)
3. Źródło tabel: strona internetowa Komendy Głównej Policji.
Wyświetleń: 1090


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.