RADA SZKOLENIOWA

Temat: Ewaluacja wewnętrzna szkoły zgodnie z nowymi przepisami prawa oświatowego.

I. IDEA EWALUACJI

Ewaluacja to słowo (fr.) znaczące oszacowanie, ocenę, określenie wartości. Ewaluacja to proces gromadzenia, analizy i wartościowania informacji.
Można spotkać się z wieloma definicjami ewaluacji:
-... jest to systematyczny proces obejmujący zbieranie informacji oraz zdawanie relacji (w postaci raportu) z tego, jak się rzeczy mają, z intencją dostarczenia danych ułatwiających podejmowanie decyzji - H. Mizerak
-... jest to proces zbierania danych i ich interpretacja w celu podejmowania decyzji - Ch. Galloway
-... jest to systematyczne badanie wartości lub cech konkretnego programu, działania lub obiektu z punktu widzenia przyjętych w tym celu kryteriów w celu jego usprawnienia, rozwoju lub lepszego zrozumienia- L. Korporowicz
-... jest to systematyczne zbieranie informacji z pewnego zakresu, którego celem jest dostarczenie przydatnej informacji zwrotnej – materiały szwajcarskie.
Definicje powyższe mają cechy wspólne - opisują pewien proces, na który składają się:
-zbieranie danych
-analiza zebranych informacji
-wyciąganie wniosków
-formułowanie rekomendacji co do decyzji, jakie powinny być podjęte.
Jest to proces nierozerwalnie związany z wartościowaniem, a do tego potrzebne są kryteria opisujące wartości, do których odnosimy się w ewaluacji.
Ewaluacja próbuje opisać rezultaty (wyniki) końcowe zaistnienia ocenianych faktów, zarówno z pozytywnej jak i negatywnej strony. Szuka wyjaśnienia związków miedzy nakładami i końcowym rezultatem; porównuje rezultaty ze wstępnymi zamierzeniami.
Ewaluacja w szkole to systematyczne gromadzenie, porządkowanie i ocena danych dotyczących dokumentów, działań i osób. Należy ją przeprowadzać według ustalonych kryteriów w celu podjęcia decyzji dotyczących przyszłych działań.
Istnieje bardzo dużo różnych podziałów ewaluacji, wynikających z jej różnorodnych aspektów (np.: w jakim celu przeprowadzamy ewaluację? Kto ją przeprowadza? Czego dotyczy?).
Ewaluacja może być:
-wewnętrzna- zewnętrzna
-własna- obca
-procesu- produktu
-szerokozakresowa- fokusowa (wybiórcza).
W zależności na jakim etapie działań wykonano ewaluację możemy wyróżnić następujące jej typy:
-Ewaluacja diagnostyczna – na wstępie, służy zaplanowaniu działań – informuje o zdolnościach ucznia, zasobach itp...
-Ewaluacja formatywna – jest to zbieranie danych jeszcze w trakcie wdrażania nowych rozwiązań, które mogą służyć do modyfikacji podjętych działań.
-Ewaluacja sumatywna – podejmuje się ją wówczas, gdy proces wdrażania został zakończony.
Jednym z najważniejszych etapów przygotowania ewaluacji jest napisanie projektu. Projekt ewaluacji stanowi bowiem swoistą receptę, instrukcję, do której należy się odwoływać w każdej fazie przeprowadzania ewaluacji. Dobrze zaplanowane działanie będą rzutować na efekt końcowy.
Projekt ewaluacji powinien zawierać:
1.Przedmiot ewaluacji –wymaganie, które będziemy poddawać ewaluacji.
2.Cel ewaluacji – pozyskanie informacji, pozwalających podjąć decyzję.
3.Kryteria ewaluacji – to standardy, według których ewaluujemy dane przedsięwzięcie; wartości/jakość danego obszaru, na podstawie których powstaną pytania kluczowe np. frekwencja, znajomość, dostępność, zgodność z prawem.
4.Pytania kluczowe - pytanie na które szukamy odpowiedzi podczas ewaluacji.
5.Metody badań -metody zbierania danych np.: ankieta, obserwacja, wywiad, analiza dokumentów.
6.Próba badawcza – osoby, które zamierzamy badać.
7.Harmonogram ewaluacji – plan działania, który powinien zawierać nazwę zadania/czynności, termin/czas wykonania, osoby odpowiedzialne.
8.Raport – produkt finalny, który pozostaje po dokonaniu ewaluacji.
Projekt ewaluacji może przybierać różne formy graficzne. Najlepiej swoją funkcję koordynującą i porządkującą cały proces ewaluacji spełnia tabela.
Dopiero po opracowaniu projektu można zacząć układać konkretne narzędzia badawcze, ankiety, dyspozycje do analizy dokumentacji, pytania do wywiadów.


II. EWALUACJA W ODNIESIENIU DO NOWEGO ROZPORZĄDZENIA O NADZORZE PEDAGOGICZNYM

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324) podstawowym narzędziem tego nadzoru jest ewaluacja.
Dyrektor szkoły lub placówki publicznej we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego:
1.przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki;
2.kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek;
3.wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań poprzez organizowanie szkoleń i narad, motywowanie do doskonalenia i rozwoju zawodowego, przedstawianie nauczycielom wniosków wynikających ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego.
Dyrektor szkoły opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który przedstawia radzie pedagogicznej w terminie do dnia 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan.
Plan nadzoru zawiera w szczególności:
1.cele, przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz jej harmonogram;
2.tematykę i terminy przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej;
3.tematykę szkoleń i narad dla nauczycieli.

W odniesieniu do nowego rozporządzenia ewaluacja to praktyczne badanie oceniające przeprowadzane w szkole lub placówce, które ma prowadzić do określenia stopnia spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań stawianych przez państwo na podstawie oceny przebiegu procesów, a także efektów podejmowanych działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz warunków działania szkoły lub placówki, jakości zarządzania i jej funkcjonowania w środowisku.
Ewaluacja prowadzona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny to ewaluacja zewnętrzna. Celem przeprowadzenia w szkole ewaluacji zewnętrznej jest ustalenie stopnia spełniania wymagań przez szkołę/placówkę na jednym z pięciu poziomów: A,B,C,D,E.

Z kolei ewaluacja prowadzona przez dyrektora szkoły lub placówki to ewaluacja wewnętrzna.
Ewaluacja wewnętrzna jest więc to ewaluacja nadzorowana przez dyrektora szkoły i zgodnie z §20 ust.2 oraz §7 ust.4 przeprowadzana w odniesieniu do wszystkich lub wybranych wymagań określonych w załączniku do rozporządzeniu lub do innych zagadnień uznanych w szkole za istotne.

Wymagania ujęto w rozporządzeniu w czterech obszarach działalności szkół i placówek:
1.efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;
2.procesy zachodzące w szkole lub placówce;
3.funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym;
4.zarządzanie szkołą lub placówką.

EFEKTY - tak nazwano grupę danych informujących o wynikach pracy szkoły odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach.

PROCESY - grupa danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole,a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów.

ŚRODOWISKO - grupa danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem lokalnym (w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów), funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się.

ZARZADZANIE - grupa danych informujących o procesach zachodzących na poziomie organizacyjnym zapewniających warunki do prawidłowego prowadzenia działań opisywanych w trzech poprzednich obszarach i wynikających z zarządzania szkołą.


III. PODSUMOWANIE

Ewaluacja w szkole polega na zaplanowanym i metodologicznie uściślonym, systematycznym zbieraniu i przetwarzaniu informacji o warunkach, przebiegu i skuteczności działań szkoły. Celem ewaluacji jest uzyskanie zobiektywizowanych wniosków w celu utrzymania, zaniechania bądź modyfikacji podlegających badaniu działań szkoły lub też w celu zainicjowania nowych działań, czyli, ogólnie, w celu podejmowania decyzji kierowniczych.
Ewaluacja zgodnie z tą definicją musi być działaniem zaplanowanym.
Informacje podczas ewaluacji należy zbierać zgodnie z przyjętą metodologią oraz nie przypadkowo, ale systematycznie. Zasada systematyczności i planowości ewaluacji nakazuje wyraźnie określić, czego i po co chcemy się dowiedzieć.
Ewaluacja dokonywana jest w celu wykorzystania wyników, to znaczy, że w jej efekcie dyrektor lub rada pedagogiczna powinni podjąć pewne decyzje. Mogą one dotyczyć wprowadzenia nowych rozwiązań lub uruchomienia nowych działań, mogą też dotyczyć rezygnacji z rozwiązań lub działań już istniejących. Czasem ewaluacja wykazuje, że istniejące działania są optymalne i wtedy decyzja polega na ich utrzymaniu.


Opracowały: B.Zalewska
W.Frankowska

Wyświetleń: 1751