Temat: Czym jest asertywność?
Przedmiot: Godzina do dyspozycji wychowawcy
Klasa: II gimnazjum (2 jednostki lekcyjne)
1.
Cele:
• Zapoznanie uczniów z pojęciami: asertywność, postawa asertywna, asertywność werbalna i niewerbalna, style zachowań: asertywny, uległy, agresywny
• Kształtowanie umiejętności asertywnego wyrażania siebie
• Kształtowanie umiejętności rozpoznawania stylów zachowań

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne i powitanie.
2. Rundka wstępna: uczniowie siedzą w kręgu i mówią o swoim aktualnym samopoczuciu rozpoczynając zdania: „Czuje się dziś …, bo…….” lub „Czuję się dziś jak ……….., bo……….”
3. Nauczyciel pokazuje uczniom 2 różne zdjęcia:
-rozmawiają ze sobą 2 osoby, obie wyprostowane, patrzące sobie w oczy, ręce lekko uniesione świadczące o żywej gestykulacji, lekko się uśmiechają
-2 osoby, z których jedna grozi palcem drugiej, ma groźny wyraz twarzy, druga patrzy w podłogę, ma opuszczone ramiona
Uczniowie opisują je, zastanawiają się nad tematem ich rozmów, chętni próbują odegrać pokazane scenki wzbogacając je w dialogi.
Na podstawie tego materiału n-l zapoznaje młodzież z pojęciem asertywności (zachęcając najpierw uczniów do zdefiniowania pojęcia) oraz ze stylami zachowań.
4. Metoda burzy mózgów: uczniowie (pod kierunkiem n-la i na podstawie wcześniejszych zdjęć) wymieniają elementy asertywności werbalnej (ton, siła głosu, płynność wypowiedzi, wtrącenia) i niewerbalnej (spojrzenie, mimika twarzy, gesty). Po ich weryfikacji z wcześniej przygotowaną przez n-la tabelą chętni uczniowie demonstrują te elementy zestawiając ze sobą na zasadzie przeciwieństw (np. postawa asertywna: wypowiedź głośna i płynna – postawa nieasertywna: wypowiedź cicha, z przerywnikami „yyyy” )
5. N-l dzieli tablice na 3 części: styl agresywny, uległy, asertywny. Metodą burzy mózgów uczniowie próbują przypisać cechy charakterystyczne dla każdego z nich.
6. Scenki: N-l wybiera 3 chętne osoby do odegrania tej samej scenki ale każda z osób ma to wykonać wg innego stylu zachowania:
I. Młodszy brat prosi Cię o pomoc w odrobieniu pracy domowej z matematyki.
II. Koleżanka z klasy prosi Cię o pożyczenie zeszytu, bo chciałaby uzupełnić notatki.
III. Na lekcji języka angielskiego pracujecie z tekstem wymagającym zrozumienia i przetłumaczenia kilku skomplikowanych fragmentów. Koledzy siedzący w ławce za Tobą bez przerwy rozmawiają, uniemożliwiając Ci pracę.
Pozostałe osoby rozpoznają styl zachowania, wskazując jego charakterystyczne cechy. Próbują określić uczucia towarzyszące bohaterom powyższych sytuacji.
7. Dyskusja: Kiedy i dlaczego zachowujemy się agresywnie, ulegle, asertywnie?

2 .
Cele:
• Kształtowanie umiejętności asertywnego wyrażania swoich opinii
• Doskonalenie umiejętności wyznaczania granic w kontaktach z innymi

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne i powitanie.
2. Rundka wstępna: uczniowie siedzą w kręgu i mówią o swoim aktualnym samopoczuciu rozpoczynając zdania: „Czuje się dziś …, bo…….” lub „Czuję się dziś jak ……….., bo……….”
3. Przypomnienie pojęć: asertywność, postawa asertywna, agresywna, uległa.
4. Ćwiczenie 1: „Mam inne zdanie”
Nauczyciel pokazuje duże zdjęcie Małgorzaty Kożuchowskiej. Zwraca się do klasy mówiąc: „Małgorzata Kożuchowska to najlepsza polska aktorka” i podaje kilka informacji na temat tej osoby. Obserwuje reakcje uczniów. Następnie prosi, żeby wybrani uczniowie zareagowali na te wypowiedź.
Uświadamia młodzieży, że nie trzeba się zawsze zgadzać z opinią innych ludzi, że należy mieć własne zdanie i można je głośno wypowiadać.
5. Ćwiczenie 2: Scenki. Uczniowie w parach odgrywają scenki na forum klasy.
I. Koleżanka powiedziała Ci, że Twoja nowa czerwona sukienka jest okropna i nie do twarzy Ci w tym kolorze. Ty masz inne zdanie.
II. Wychowawca uważa, że czytanie książek to jedyna sensowna i wartościowa rozrywka młodych ludzi. Nie zgadzasz się z tym.
III. Twój kolega z klasy uważa, że muzyka poważna jest nudna i głupia. Tobie się podoba.
6. Pogadanka: Jak w asertywny sposób wyrażać swoje zdanie? Pomysły asertywnego formułowania opinii niezgodnych z e zdaniem naszego rozmówcy zostają zapisane na tablicy.
Np. „Nie zgadzam się z Twoja opinią….”
„ Mam inne zdanie na ten temat”
„To kwestia gustu”
7. Ćwiczenie 3: „Granice” – praca w parach. 1 uczeń w parze ma za zadanie poprosić o coś swojego partnera, natomiast drugi ustala warunki spełnienia tej prośby, np.
Uczeń 1: Mógłbyś mi pożyczyć swój kalkulator?
Uczeń 2: Dobrze, ale tylko na 5 minut.
Uczniowie sami wymyślają sytuacje, następnie prezentują je na forum klasy. Pozostali analizują zachowania uczestników przedstawionych sytuacji. Nauczyciel zaznacza, że wyznaczanie granic i ich obrona to zachowanie asertywne. Prosi, by uczniowie zastanowili się, po co wyznaczać granice (odp. by czuć się bezpiecznym, bronić własnego Ja
8. Pogadanka: Czy na co dzień spełniacie prośby innych? Czy jesteście przy tym stanowczy czy ulegli? Co znaczy, że ludzie stawiają mury zamiast granic?
9. Podsumowanie zajęć.



Opracowanie: Magdalena Pikora
Źródła:
Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D., Polubić szkołę. Ćwiczenia grupowe do pracy wychowawczej. WSiP. Warszawa 2004.
Grzesiak E., Janicka-Szyszko R., Steblecka M., Komunikacja w szkole. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2005.

Wyświetleń: 1014