Opracował
Dr Bogdan Piotr Siwiec
bsiwiec@op.pl




Rok I semestr I.

Założeni ogólne:
Plan wynikowy oraz realizacja programu nauczania historii w liceum ogólnokształcącym w systemie zaocznym AP Edukacja w swojej ogólnej formie została oparta o program nauczania historii dla liceum ogólnokształcącego(DKOS-4015-17/02).
Nauczanie historii, na kolejnym etapie kształcenia ogólnego powinna zdobytą już wiedzę w tym zakresie rozbudowywać i konkretyzować, kładąc nacisk przede wszystkim na samodzielność myślenia i rozumienie procesów i zjawisk historycznych, kulturowych i społecznych, periodyzacji dziejów, różnorodności źródeł poznania przeszłości.
Nauczanie historii powinno dostarczyć również umiejętności ogólnie przydatnych i konkretnych, które pozwolą słuchaczowi integralnie traktować różne elementy procesów historycznych, precyzyjnie formułować myśli, samodzielnie pracować z tekstem i książką, korzystać z różnych środków przekazu i informacji, odczytywać informacje wizualne (mapy, tabele).
Nauka historii traktowanej jako integralna część humanistyki powinna wpływać na kształtowanie postaw rozumienia człowieka i świata jego wartości, otwartości na problemy kultury i chęci uczestniczenia w niej, rozumienia tolerancji dla innych kultur i obyczajów, poszanowania dla tradycji i jej zabytków.

I.
Historia i jej badanie. Źródła historyczne, metody poznawania przeszłości.
Zagadnienia; historia jako nauka, nauki pomocnicze historii, rozumienie historii i i jej interpretacja, źródła historyczne, periodyzacja dziejów, metodyka badawcza historii, znaczenie badania historii dla rozwoju człowieka, kultury i cywilizacji.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• zna pojęcia i terminologię historyczną,
• definiuje dzisiejsze rozumienie źródła historycznego ich rodzaj i podział,
• potrafi przypisać do określonej nauki pomocniczej zakres jej badań,
• wymienia etapy badania historycznego i uzasadniania jego zastosowanie,
• odróżnia w tekście narracji historycznej hipotezę od tezy
• uzasadnia potrzebę badania autentyzmu i wiarygodności źródeł na przykładzie znanym z podręcznika.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• rozwija umiejętności analizy porównawczej przekazów źródłowych,
• zna system periodyzacji dziejów, okresów, i epok historycznych,
• umieszczać wydarzenia w czasie i przestrzeni,
• potrafi analizować różne źródła historyczne,
• znać rolę nauk pomocniczych historii w rekonstrukcji dziejów.

II
Pierwsze cywilizacje, państwa, imperia.
Zagadnienia; Społeczeństwa i kręgi cywilizacyjne Bliskiego Wschodu, geneza i funkcjonowanie miast, organizacja państwowa w pierwszych cywilizacjach, rola pisma, początek imperiów na Bliskim Wschodzie.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• nazywa etapy chronologii rozwoju cywilizacji,
• lokalizuje na mapie geograficznej i historycznej położenie pierwszych miast,
• porównuje rolę miasta w starożytności i obecnie,
• ustala na podstawie źródeł archeologicznych (podręcznik) oraz informacji z wykłądu czynniki decydujące o miejskości osady,
• wyjaśnia genezę pierwszych cywilizacji i ośrodków miejskich

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• definiuje pojęcie państwa-miasta Starożytnego Wschodu,
• analizuje rolę miast w cywilizacji Wschodu
• porównuje miasta Mezopotamii i Egiptu,
• zna strukturę społeczną państw starożytnego Wschodu,
• wykazać związek między warunkami naturalnymi a dominującymi cechami gospodarki

III
Osiągnięcia cywilizacyjne ludów Starożytnego Wschodu.
Zagadnienia; Osiągnięcia cywilizacyjne poszczególnych kultur krajów Bliskiego Wschodu z zakresu medycyny, techniki, literatury, sztuki, matematyki, astronomii, religii, kultu zmarłych jako fundamentów cywilizacji.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi omówić najważniejsze osiągnięcia państw Bliskiego Wschodu
• wymienić najważniejszych bogów egipskich,
• wyjaśnić pozycję władcy i kapłanów w życiu społeczeństw Starożytnego Wschodu,
• wymienić co najmniej 4 państwa Starożytnego Wschodu, usytuować w czasie ich trwanie i lokalizuje na mapie,
• wyjaśnić terminy i pojęcia; system irygacyjny, hieroglify, pismo klinowe, piramida,
• zna cechy charakterystyczne kultury państw Bliskiego Wschodu.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• wyjaśnić genezę cywilizacji egipskiej,
• scharakteryzować rolę rolnictwa, rzemiosła i handlu w procesach społecznych i osiągnięciach cywilizacyjnych starożytności,
• wyjaśnić przyczyny najważniejszych konfliktów zbrojnych w starożytności’
• zna przyczyny i skutki upadku cywilizacji.
• Wymieniać podziały społeczne i prawa obwiązujące na Bliskim Wschodzie.

IV.
Wielkie religie starożytności.
Zagadnienia: Co to jest religia?, Religie tradycyjne, - pojęcie politeizmu. Rola mitów w religiach politeistycznych. Systemy religijno-filozoficzne Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Pojęcie monoteizmu ( na przykładzie monoteizmu).
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi wymienić podstawowe zasady judaizmu, hinduizmu, buddyzmu, religii politeistycznych greków, rzymian.
• dostrzegać wpływ religii na życie społeczeństw starożytnych,
• wyjaśnia sakralny charakter władzy
• zdefiniować pojęcia religii, kultu religijnego, politeizmu, monoteizmu, Jahwe, Dekalog,
• porównać religie Greków z religiami Starożytnego Wschodu,
• Zna formy kultu starożytnego Rzymu.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi wyjaśnić pochodzenie i znaczenie mitów w wierzeniach greckich,
• wymienia etapy kształtowania się judaizmu w kontekście zmian historycznych,
• wykazuje umiejętność krytycznej analizy tekstu Biblii jako źródła historycznego,
• określić znaczenie religii żydowskiej dla późniejszych cywilizacji,
• wyjaśnić rozwój systemów religijnych starożyności od religii tradycyjnych do monoteizmu Izraela

V.
Cywilizacja i kultura starożytnej Grecji.
Zagadnienia: Kultura arystokratów i kultura wspólnot obywatelskich. Powstanie i rozwój filozofii, formy wychowawcze w starożytnej Grecji, reformy demokratyczne, sztuka i wzorce estetyczne epoki klasycznej.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• potrafi umieścić w czasie trzy okresy rozwoju kultury greckiej (archaiczny, klasyczny, hellenistyczny) i krótko je scharakteryzować,
• zna najważniejsze osiągnięcia ośrodków cywilizacyjnych Krety i Myken,
• zna główne elementy kultury ateńskiej,
• wymienić i umiejscowić w czasie okresy działalności największych filozofów greckich,
• rozpoznać najważniejsze zabytki sztuki greckiej oraz odróżnić style architektoniczne.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• określić wpływ osiągnięć nauki na życie i sposób myślenia greków,
• scharakteryzować znaczenie filozofii greckiej dla rozwoju filozofii i kultury europejskiej,
• dokonać analizy fragmentu tekstu filozoficznego,
• omówić rolę współzawodnictwa jako mechanizmu sprzyjającego rozwojowi jednostki i kultury,
• scharakteryzować najważniejsze gatunki literackie i teatralne.


VI.
Ateny i Sparta jako przykłady greckich polis.
Zagadnienia: wspólnota obywatelska (polis) i jej warianty ustrojowe, demokracja i oligarchia. Sparta i Ateny jako typy idealne ustroju oligarchicznego i demokratycznego. Kolonizacja grecka- ekspansja cywilizacyjna przez ekspansję modelu polityczno-społecznego.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• zna podziały społeczne Aten i Sparty,
• omówić ustroje starożytnej Grecji, oligarchię, tyranię, demokrację, monarchię hellenistyczną,
• przedstawić ewolucję ustrojową Aten; monarchia, oligarchia, tyrania, demokracja,
• opisać zasady działania demokracji ateńskiej,
• rozumie związek między wychowaniem spartańskim a charakterem państwa.
• wymienić różne aspekty funkcjonowania polis.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi ocenić formy ustrojowe z różnych punktów widzenia,
• omówić podziały społeczne i prawa obowiązujące w starożytnej Grecji,
• potrafi ocenić zakres wolności obywateli w różnych typach ustrojów greckich.
• odnajdywać antyczne wątki w kulturze europejskiej.

VII.
Cywilizacja i kultura epoki hellenistycznej.
Zagadnienia: Sztuka i wzorce estetyczne epoki hellenistycznej, główne szkoły filozoficzne, literatura, nauka, religia hellenistyczna, wzorce cywilizacyjne nowej kultury- cechy charakterystyczne i ich zasięg.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• zna najważniejsze konflikty militarne; wojny z Persją i walki o hegemonię w Grecji ( wojna peloponeska i wojny czasów Filipa II, Aleksandra Wielkiego,
• potrafi scharakteryzować przyczyny i skutki najważniejszych konfliktów,
• wskazać na mapie państwa greckei, które opanowali Macedończycy
• wyjaśnić pojęcie kultura hellenistyczna, Zawiązek Morski, hegemonia,
• porównać kulturę helleńską i helenistyczną,
• wymienić różne aspekty funkcjonowania polis w okresie epoki hellenistycznej.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• omówić najważniejsze formacje wojskowe tego okresu,
• przedstawić najważniejsze osiągnięcia i nowe formy kulturowe epoki hellenistycznej w zakresie sztuki, filozofii i religii (kult panującego),
• wyjaśnić, dlaczego nie udało się zachować jedności imperium po smierci Aleksandra,
• na podstawie tekstu źródłowego określić cele polityczne Aleksandra Wielkiego i jak odnosił się do mieszkańców podbitych ziem,
• Omówić na czym polegał uniwersalizm kultury hellenistycznej i jakie miało ono znaczenie dla ówczesnych ludzi.

VIII
Rzym –narodziny , rozwój i upadek imperium. Cywilizacja i kultura.
Zagadnienia: Ustrój państwa rzymskiego w dobie republiki i cesarstwa – instytucje, ideały. Podboje rzymskie; zasięg, organizacja i eksploatacja prowincji. Romanizacja imperium. Prawo rzymskie. Cywilizacyjne ujednolicenie imperium rzymskiego (instytucje, kultura materialna, wartości). Geneza kręgu kultury europejskiej.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• potrafi określić chronologię królestwa, republiki, cesarstwa w dziejach Rzymu,
• wymienia i identyfikuje na mapie krainy historyczne związane z dziejami Rzymu (Italia, Lacjum, Kartagina, Galia),
• opisać najważniejsze działania militarne wojen punickich,
• wyjaśnić i odróżnia pojęcia charakteryzujące epokę pryncypatu i dominatu,
• wymienić i wyjaśnić różnorakie (gospodarcze, społeczne, polityczne, kulturowe( składniki uniwersalnej cywilizacji rzymskiej,
• zna ważne postacie republiki oraz cesarstwa ( Sullę, Cycerona, Juliusza Cezara, Marka Antoniusza, Oktawiana,, Tyberiusza, Nerona, Trajana, Dioklecjana, Teodozjusza Wielkiego, Konstantyna),
• umieścić w czasie podział Cesarstwa Rzymskiego na wschodnie i zachodnie, okres kryzysu i upadku Cesarstwa Zachodniego.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi wyjaśnić przyczyny sukcesu ekspansji Rzymu, wyróżniając czynniki militarne, polityczne, kulturowe
• przedstawić przemiany społeczne w okresie cesarstwa,
• określić rolę wojska w systemie władzy,
• scharakteryzować przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku cesarstwa Zachodniorzymskiego,
• scharakteryzować najważniejsze osiągnięcia kultury duchowej Rzymu,
• wskazać wpływ innych cywilizacji na kulturę starożytnego Rzymu
• scharakteryzować znaczenie kultu boskiego władców.

IX.
Narodziny i rozwój chrześcijaństwa.
Zagadnienia; Powstanie chrześcijaństwa. Wyjście chrześcijaństwa poza wspólnotę żydowską. Organizacja, doktryna, system wartości. Chrześcijaństwo a cywilizacja grecko rzymska. Chrystianizacja imperium. Kościół Rzymski i Kościoły lokalne.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi wymienić miejsca, daty, postacie związane z narodzinami chrześcijaństwa.
• wymienia podstawowe cechy organizacji, doktryny, systemu wartości chrześcijaństwa, posługując się właściwymi pojęciami,
• wskazać przyczyny popularności chrześcijaństwa w państwie rzymskim,
• przedstawić ewolucję polityki państwa rzymskiego wobec wyznawców Chrystusa,
• wyjaśnia związek najwcześniejszego chrześcijaństwa z judaizmem,
• wyjaśnia uniwersalny charakter chrześcijaństwa

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• charakteryzuje etapy chrystianizacji imperium,
• przedstawić najważniejsze ugrupowania religijne w Palestynie czasów Chrystusa,
• wyjaśnić pojęcia Mesjasz, judaizm, chrześcijaństwo, Nowy Testament, ewangelie, Ojcowie Kościoła, teologia,
• omówić formy kultu pierwszych chrześcijan i symbolikę pierwotnego chrześcijaństwa,
• uzasadnia nazywanie źródeł tożsamości europejskiej judeochrześcijańskimi
• wyjaśnia pierwotne znaczenie słów związanych z chrześcijaństwem (apostolos, episcopos)

X.
Kształtowanie się zrębów Europy V-VII w.
Zagadnienia; Kryzys imperium i upadek Cesarstw na Zachodzie. Wielkie wędrówki ludów. Państwa barbarzyńskie na gruzach imperium. Ekspansja islamu. Cywilizacyjna rola Kościoła katolickiego w pierwszych wiekach średniowiecza. Chrystianizacja plemion germańskich i zjednoczenie Zachodu przez Franków. Kręgi cywilizacyjne i kulturowe wczesnośredniowiecznej Europy.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi umieścić w czasie kryzys y upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego,
• omówić okoliczności i przyczyny detronizacji ostatniego cesarza zachodniorzymskiego,
• omówić i wskazać na mapie wielkie wędrówki ludów, trasy wędrówek i osiedlania się najważniejszych plemion barbarzyńskich na przełomie V-VI wieku,
• potrafi określić przyczyny atrakcyjności kultury rzymskiej dla innych ludów
• wymienia i wskazuje na mapie trzy kręgi cywilizacyjne wczesnośredniowiecznej Europy.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• scharakteryzować wpływ barbarzyńców na rozwój państwa rzymskiego,
• wymienia warunki powstania państw w obszarze Europy pogańskiej,
• wskazać terytorialny i kulturowy zasięg trzech kręgów cywilizacyjnych w wyniku rozpadu Cesarstwa Rzymskiego i podbojów arabskich
• porównać poziom cywilizacji w trzech kręgach kulturowych wyróżniając gospodarkę, organizację władzy, kulturę.



Plan wynikowy
z realizacji programu nauczania historii
Liceum Ogólnokształcące


Rok I, semestr II.

I.
Europa za czasów panowania Karolingów.
Cesarstwo Karola Wielkiego, renesans karoliński w sztuce, nauce, kulturze. Podział państwa karolińskiego i jego skutki. Powstanie Państwa Kościelnego. Kształtowanie się systemu feudalnego w Europie.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi wskazać na mapie terytoria podbiteoraz obszary wpływów państwa Karola Wielkiego,
• wymienić elementy jedności państwa Karola; gospodarcze, polityczne, kulturowe,
• ocenić wpływ dokonań Karola Wielkiego na ujednolicenie Europy,
• wymienić główne cechy renesansu karolińskiego,
• wskazać na mapie i wymienić państwa, które wyłoniły się z monarchii karolińskiej,
• podać i omówić charakterystyczne cechy państw Starszej Europy,
• wymienić i omówić podstawowe cechy feudaluizmu.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi wymienić etapy tworzenia się państwowości frankijskiej (V-VIII w.)
• scharakteryzować Europę karolińską jako zjawiska politycznego i kulturowego,
• umieć dostrzec i przedstawić długotrwały wpływ zjawisk kulturowych z okresu panowania Karolingów,
• wymienia i wyjaśnia procesy polityczne, gospodarcze, społeczne, które doprowadziły do ukształtowania się feudalizmu.

II.
Uniwersalizm europejski. Ekspansja cywilizacji chrześcijańskiej w Europie.
Zagadnienia: Podstawowe cechy średniowiecznej cywilizacji zachodu Europy w wiekach X-XIV: przewaga życia wiejskiego, poddaństwo, hierarchie feudalne, chrześcijaństwo rzymskie. Kościół jako depozytariusz kultury. Kształtowanie się państwa francuskiego i niemieckiego w X wieku. Uniwersalizm papieski i uniwersalizm cesarski. Powstanie nowych ponad plemiennych organizacji państwowych w Europie Środkowo-Wschodniej i recepcja politycznych i kulturowych wzorów Zachodu.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• potrafi ulokować w czasie fakty ; traktat z Verdum, objęcie władzy przez Kapetyngów we Francji, powstanie cesarstwa ottonów oraz zna uniwersalistyczne poglądy cesarza Ottona III,
• wymienić i wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy Europą łacińską, a Europą Bizantyjską,
• wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy Francją i Niemcami,
• wymienić wzory cywilizacji łacińskiej przyjęte w młodszej Europie, wyróżniając wśród nich społeczne, gospodarcze, polityczne, kulturowe.
• potrafi zanalizować i ukazać rolę Kościoła w tworzeniu dóbr kultury w średniowiecznym społeczeństwie,
• omówić działalność misyjną benedyktynów w chrystianizacji Europy zachodniej,
• ocenić znaczenie misji Cyryla i Metodego dla chrystianizacji Europy środkowej,

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi ulokować w czasie fakty; chrzest państw skandynawskich, Polski, Czech, Węgier, Rusi,
• wyjaśnić składniki procesu dziejowego powstawania państw w młodszej Europie
• wyróżnić etapy i charakter wpływów bizantyjskich i tatarskich na Rusi,
• umie porównać poziomy cywilizacyjne Europy łacińskiej i Europy bizantyjskiej według opracowanego planu,
• wymienić charakterystyczne cechy kultury i systemu władzy w Bizancjum,
• porównać problemy średniowiecznych uniwersalizmów ze współczesnymi problemami stosunku społeczeństw do Unii Europejskiej.

III.
Cesarstwo i papiestwo rywalizacja o władzę w średniowiecznej Europie.
Zagadnienia; Sytuacja Kościoła w X wieku i próba reform. Rywalizacja dwóch uniwersalizmów o Dominum Mundi, cezaropapizm, papocezaryzm. Wyprawy krzyżowe do Ziemi Świętej. Powstanie zakonów rycerskich i mendykanckich..
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• wskazać i omówić problemy Kościoła i papiestwa w X-XI wieku, (schizma wschodnia, „saeculum obscurum”)
• wskazać główne postacie i wyjaśnić istotę sporu między władzą świecką a kościelną o władzę w średniowiecznej Europie i ocenić ich wzajemną rywalizację.
• omówić próby reform gregoriańskich i ich znaczenie,
• wymienić rodzaje wspólnot charakterystycznych dla średniowiecza, powstanie nowych zakonów rycerskich, mendykanckich, heretyckich,
• scharakteryzować najważniejsze wyprawy krzyżowe średniowiecza,
• wskazać na podstawowe elementy ustrojowe i społeczne związane z rozwojem Europy w okresie średniowiecza.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• rozwija umiejętności analizy porównawczej przekazów źródłowych,
• wyjaśnić wpływ Kościoła na regulacje prawne i obyczajowe wspólnot
• zna rolę Kościoła w życiu politycznym, gospodarczym i kulturalnym Europy w dobie średniowiecza,
• przedstawić charakterystykę ewolucji ustrojowej od monarchii feudalnej do monarchii stanowych.


IV.
Ewolucja ustrojowa i społeczno-gospodarcza Europy- od monarchii patrymonialnej do monarchii stanowej.
Zagadnienia: Produkcja wiejska i miejska w Europie –zagrożenia i powolne tempo zmian. Czynniki rozwoju; przyrost demograficzny, kolonizacja wewnętrzna, postęp techniczny. Rola handlu i kolonizacji w upowszechnianiu wzorów gospodarowania. Polityczne reprezentacje stanów- u źródeł europejskiego parlamentaryzmu. Główne typy ustrojów i władztw średniowiecznych, monarchia patrymonialna, rozdrobnienie feudalne, monarchia stanowa.
Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• określić wpływ sytemu feudalnego na funkcjonowanie społeczeństwa i państwa,
• zna grupy społeczne w miastach oraz miejskie struktury władzy,
• wskazać na mapie najważniejsze szlaki handlowe średniowiecza,
• scharakteryzować osadnictwo miejskie na ziemiach polskich,
• przedstawić genezę monarchii stanowej na podstawie Anglii i Francji,
• scharakteryzować zasady funkcjonowania monarchii stanowej ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji króla i reprezentacji stanowej,
• omówić rozwój handlu i miast w średniowieczu oraz rolę pieniądza w gospodarce tego okresu,

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:

• dokonać analizy fragmentów Wielkiej Karty Swobód,
• zna przyczyny, zasady, następstwa kolonizacji na prawie niemieckim,
• scharakteryzować cechy gospodarki europejskiej w XIV i XV w.,
wyjaśnić przyczyny rozkwitu gospodarczego Europy Środkowo-Wschodniej w tym okresie.

V.
Państwo polskie od X - XII w.
Zagadnienia; Monarchia piastowska w X-XII wieku- przemiany struktur społecznych i form państwa. Czynniki kształtujące polską świadomość narodową ( rodzima dynastia, polska metropolia kościelna. Patroni Polscy, świadomość wspólnej przeszłości, język i jego zagrożenia.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• zna podział Słowian na Zachodnich, Wschodnich, Południowych, wskazuje na mapie ich zasiedlania, określa przynależność Polan do grupy zachodniej,
• potrafi charakteryzować rolę Polan w powstaniu państwa polskiego,
• wymienić czynniki państwotwórcze ( powstanie grupy przywódczej w społeczności plemiennej, podbój i jego narzędzia-drużyna, dynastia, system wymuszania danin).
• omówić przyczyny i znaczenie przyjęcia chrztu i powstania organizacji kościelnej,
• scharakteryzować główne wydarzenia kształtujące dzieje państwa polskiego w okresie panowania Bolesława Chrobrego.
• Wskazać i omówić kryzys państwowości pierwszego państwa polskiego i jego przezwyciężenie.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• Omówić procesy kształtujące państwowość polską w rozwój chrześcijaństwa w pOlsce w 2 połowie XI i 1 połowie XII w.
• Wskazać na miejsce Polski w wydarzeniach o zasięgu europejskim i środkowoeuropejskim,
• Scharakteryzować stosunki pierwszych Piastów z sąsiadami i papiestwem.
.
VI.
Od rozbicia do zjednoczenia. Polska w XII-XIV wieku.
Zagadnienia: Testament Bolesława Krzywoustego i jego skutki. Proces pogłębiania się rozbicia, wzrost zagrożenia wewnętrznego, zmiany terytorialne, przesłanki zjednoczenia, Proces jednoczenia państwa, dążenia zjednoczeniowe Władysława Łokietka. Stosunki z Krzyżakami.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• omówić skutki polityczne, gospodarcze i społeczne statutu Krzywoustego na ziemiach polskich do XIII wieku,
• scharakteryzować proces jednoczeniowy ziem polskich w XIII i XIV wieku- czynniki ułatwiające i utrudniające
• znać procesy ewolucji ustrojowej Polski od monarchii patrymonialnej, rozbicia dzielnicowego do monarchii stanowej i ulokować je w czasie,
• potrafi wymienić władców polskich dynastii piastowskiej, lokuje ich w czasie oraz imiona i daty koronacji królów z dynastii piastowskiej,

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• potrafi porównać rozbicie feudalne zachodniej Europy i Polski,
• porównać na mapie terytorium Polski przed rozbiciem i po zjednoczeniu,
• scharakteryzować społeczeństwo polskie i przemiany gospodarcze w XIII i XIV wieku,
• omówić główne założenia i rolę Polski w polityce europejskiej w XIV wieku.`

VII.
Corona Regni Poloniae. Państwo polskie za panowania Kazimierza Wielkiego.
Zagadnienia; Wieloetniczna monarchia Kazimierza Wielkiego i pojęcie „Corona Regni” w XIV wieku. Główne elementy przemian społecznych i gospodarczych na ziemiach polskich w XIII-XIV w. Polityka zagraniczna i wewnętrzna Kazimierza Wielkiego.
Planowane osiągnięcia, poziom podstawowy
Słuchacz:

• wskazać na mapie ziemie, które znalazły się pod panowaniem Kazimierza Wielkiego,
• określić cele reform Kazimierza Wielkiego, kodyfikację prawa, rozwój gospodarczy, budownictwo obronne, założenie uniwersytetu,
• wyjaśnić terminy i pojęcia; kult św. Stanisława, Korona Królestwa Polskiego, modernizacja kraju, kodyfikacja prawa, sukcesja,
• scharakteryzować, kierunki polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego,

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:

• przedstawić cele i osiągnięcia polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego,
• na podstawie mapy porównuje terytorium Polski za panowania Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego,
• przedstawić proces kształtowania się monarchii stanowej w Polsce,
• wyjaśnić okoliczności przekazania tronu polskiego Andegawenom.

VIII.
Znaczenie unii w dziejach Polski średniowiecznej.
Zagadnienia; stosunki polsko-węgierskie, znaczenie rządów Andegawenów w Polsce, problemy dynastyczne, geneza unii polsko-litewskiej, ewolucja związku polsko-litewskiego, Jagiełło na tronie polskim-okoliczności zawarcia unii, skutki polityczne, społeczne, kulturowe unii.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:

• wyjaśnia pojęcie unii w epoce średniowiecza i porównuje z dzisiejszym,
• lokuje w czasie unię polsko-węgierską i przedstawia jej główne założenia,
• wymienia dynastie panujące w Europie Środkowej i Wschodniej,
• omawia rządy Andegawenów w Polsce,
• charakteryzuje zasady unii polsko-litewskiej.
• wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej.

Planowane osiągnięcia, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• rozwija umiejętności analizy porównawczej przekazów źródłowych,
• rozumie na czym polega polityka dynastyczna,
• przedstawia okoliczności zawarcia unii Polski z Litwą w XIV w.,
• dokonać bilansu kosztów i zysków związku polsko-litewskiego,
• wykazuje w szerszym zakresie zainteresowanie dziejami państw i narodów, które współtworzyły dzieje Polski.

IX.
Jagiellonowie wobec wyzwań epoki.
Zagadnienia; problem krzyżacki w polskiej polityce zagranicznej od XIII-XVI wieku i jego rozwiązanie, wojna trzynastoletnia, pokój toruński, polityka dynastyczna w XV wieku. Rozwój kulturowy i gospodarczy Polski u schyłku średniowiecza. Ewolucja ustrojowa państwa polskiego; monarchia patrymonialna-monarchia stanowa. Kształtowanie się stanów w Polsce.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• przedstawia rolę rządów Jadwigi Andegaweńskiej w polityce Polski XIV wieku,
• ocenia rządy i wkład Władysława Jagiełły w proces umacniania państwa polskiego,
• definiuje pojęcie polityki dynastycznej,
• analizuje stosunki polsko-krzyżackie,
• ocenić traktat toruński pierwszy i drugi
• przedstawić główne zasady ewolucji ustrojowej Rzeczypospolitej u schyłku średniowiecza.

Planowane osiągnięcia słuchacza ponadpodstawowy
Słuchacz:
• dokonuje oceny skuteczności polityki dynastycznej Jagiellonów,
• potrafi na mapie zrekonstruować przebieg Wielkie Wojny z Zakonem i zmiany terytorialne w wyniku wojny trzynastoletniej,
• ustalać związki pokrewieństwa na podstawie tablic genealogicznych,
• scharakteryzować przemiany w dziejach państwa i społeczeństwa polskiego w okresie późnego średniowiecza.

X.
Kultura europejskiego średniowiecza.
Zagadnienia; rozwój miast i uniwersytetów, znaczenie teologii w nauczaniu uniwersyteckim nowe typy zakonów żebrzących, kultura i sztuka okresu pełnego średniowiecza, architektura gotycka, kryzys Kościoła w XIV wieku i jego przezwyciężenie. Literatura i sztuka schyłku średniowiecza, literatura w językach narodowych. Powstanie i odnowienie Akademii Krakowskiej. Jej znaczenie dla państwa.
Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom podstawowy
Słuchacz:
• wyjaśnia czynniki, które wpłynęły na rozwój kultury średniowiecza,
• omawia rozwój i przemiany chrześcijaństwa,
• przedstawia rolę zakonów żebrzących,
• przedstawia rolę uniwersytetów w tworzeniu średniowiecznej kultury,
• korzystając z tekstów źródłowych opisuje średniowieczne wyobrażenia idealnego władcy oraz idealnego społeczeństwa,
• wyjaśnia znaczenie terminów; scholastyka, waldensi, inkwizycja, rycerz, style romański, gotycki, asceza, hagiografia.

Planowane osiągnięcia słuchacza, poziom ponadpodstawowy
Słuchacz:
• ocenia rolę Kościoła katolickiego w kształtowaniu kultury średniowiecznej Europy,
• wskazuje na mapie zabytki sztuki romańskiej i gotyckiej w Polsce,
• na podstawie tekstu źródłowego charakteryzuje życie polskiego dworu książęcego w XII w.,
• wyjaśnia znaczenie terminów; eschatologia, euhemeryzm, zakony żebrzące (mendykanckie), zakony kontemplacyjne, transept, apsyda,
• wymienia symboliczne daty wyznaczające epoki średniowiecza.

Wyświetleń: 1553