TEATR JAKO ELEMENT KSZTAŁCENIA
POSTAWY TWÓRCZEJ DZIECKA .

Jednym z podstawowych celów wychowania winno być kształcenie postawy twórczej młodego człowieka . Takie zadania spełnia teatr . Zajęcia teatralne pozwalają na to , żeby dzieci „współtworzyły lekcję” . Są środkiem , który dostarcza pozytywnych emocji , przeżyć . Teatr uczy , bawi i wychowuje .

Teatr pozwala :
- odkrywać siebie i sztukę ,
- dostrzegać piękno we wszystkim , co znajduje się wokół nas ,
- poszukiwać nowych form rozwiązywania różnych spraw .
Człowiek staje się bardziej zaangażowany , pełniejszy dzięki edukacji teatralnej.

Teatr :
- rozwija naszą wrażliwość estetyczną ,
- pobudza ciekawość , chęć pogłębienia wiedzy ,
- uczy nas porównywania własnego doświadczenia z innymi ,
- pozwala lepiej zrozumieć innych ludzi , a tym samym siebie ,
- zmusza do samodzielnego myślenia ,
- uczy z jednej strony krytycznego stosunku do prezentowanych stanowisk , a z drugiej akceptacji i tolerancji do różnorodności , do odmienności .

J. Wroński twierdzi , że :
„... edukacja teatralna ma za zadanie wyrabianie wrażliwości na piękno
i rozwijanie smaku artystycznego , kształcenie i pogłębianie życia wewnętrznego, rozbudzanie bogactw doznań intelektualnych i moralnych”.

Edukacja teatralna to :
- zdobywanie wiedzy o teatrze ,
- uczestnictwo w działaniach teatralnych ,
- kontakt z teatralnymi spektaklami ,
- analiza i interpretacja utworów dramatycznych ,
- pobudzanie uczniów do własnej ekspresji teatralnej .

Z. Osiński stwierdza , że :
„Teatr jest swoistym zjawiskiem towarzyszącym współżyciu ludzi ze sobą”.

Elementami edukacji teatralnej według W. Żardeckiego są :
a) kształcenie historyczne , które pozwoli i ułatwi zrozumienie teatru różnych epok , różnych kultur i teatru współczesnego ,
b) umiejętność oceny spektaklu .
Znajomość sztuki teatralnej pozwoli na lepsze zrozumienie treści i formy spektaklu oraz na głębsze przeżycie go .

Ani telewizja , ani wideo nie wyeliminują teatru szkolnego , bowiem nic nie jest w stanie zastąpić bezpośredniego kontaktu wykonawców sztuki z odbiorcami . Niewątpliwie udział w zespole teatralnym jest jedną z możliwości wdrażania dziecka do udziału w życie społeczne . Traktowane , postrzegane jest jako indywidualność , a jednocześnie jako członek zespołu .
Zajęcia teatralne , w których bierze udział dziecko , rozbudzają jego zainteresowania teatrem , muzyką , plastyką , literaturą . Tworzenie spektaklu to ważne doświadczenie nie tylko dla dzieci , ale również i dla nauczyciela . Pozwalają one na poznawanie nowych rzeczy i spraw . Pozwalają również rozwijać zainteresowania , poszukiwać , odkrywać zdolności , które wzbogacają niewątpliwie przyszłe życie . Zajęcia umożliwiają zaangażowanie dziecka , zainteresowanie . Uczeń może być współtwórcą lekcji i to współtworzenie wyzwala mobilizację emocjonalną i intelektualną . Dodatkowym atutem jest fakt, że praca nad spektaklem pozwala poruszyć sprawy wychowawcze . Pokazuje problemy nurtujące młodzież , dzieci i sposoby ich rozwiązania .
M. Signorelli – Volpicelli stwierdził , że „...teatr jest potężnym środkiem wychowania” , ponieważ stanowi on odzwierciedlenie życia . Dzięki niemu dziecko może zdobywać i powiększać swoje doświadczenia .

Efekty w zakresie społeczno – wychowawczym :
- uczenie pracy w zespole ,
- uczenie pracy dla innych ,
- uczenie solidarności z innymi ,
- zwalczanie dążeń aspołecznych i egotyzmu ,
- kształcenie postaw moralnych i społecznych ,
- kształtowanie poczucia odpowiedzialność ,
- pomoc w określeniu swego miejsca w społeczeństwie ,
- zawieranie kontaktów koleżeńskich ,
- uczenie poczucia zdyscyplinowania ,
- wychowanie kulturalne i społeczne ,
- kształtowanie postawy twórczej .

Efekty dydaktyczne :
- pomoc w głębszym rozumieniu i odczuwaniu świata , innych ludzi , siebie samego ,
- uczenie myślenia i działania ,
- uczenie rozwiązywania problemów poprzez naśladownictwo bohaterów ,
- poznawanie utworów dramatycznych , własne ich odczytywanie ,
- uczenie bohaterstwa , odwagi ,
- ukazywanie dążeń do postępu oraz roli nauki poprzez wyśmiewanie głupoty , zacofania ,
- uczenie odbioru spektaklu , wychowywanie widza ,
- pomoc w nauczaniu języka , wzmocnienie oddziaływań tekstu literackiego , rozmiłowanie w nim , uświadomienie piękna słowa poetyckiego ,
- rozszerzenie wiedzy o teatrze i wiedzy ogólnej , rozszerzenie horyzontów umysłowych ,
- zdobywanie umiejętności krytycznego ustosunkowania się do bohaterów sztuk ,
- rozwijanie wyobraźni i pomysłowości ,
- uczenie kultury mowy , publicznych wystąpień ,
- wyrabianie kultury towarzyskiej ,
- kształtowanie smaku estetycznego ,
- rozwijanie zdolności oraz zainteresowań różnymi dyscyplinami sztuki ,
- korygowanie wad wymowy , wad postawy , likwidowanie nieśmiałości , trudności w nawiązywaniu kontaktów .

Efekty widoczne w sferze emocjonalnej :
- integracja wewnętrzna człowieka ,
- dostarczanie głębokich przeżyć ,
- dostarczanie wzruszeń wynikających z włączenia się w przygody i doświadczenia bohaterów spektaklu ,
- dostarczanie miłych wrażeń , wspomnień , zabawy i dowcipu , śmiechu , uczenie poczucia humoru ,
- rozwijanie marzeń , pragnień i potrzeb działania ,
- dawanie poczucia odrębności ,
- kompensowanie urazów psychicznych , pozytywny wpływ na zdrowie ,
- umożliwienie ekspresji dramatycznej , czyli „wyrażanie siebie sobą samym” .

Teatr szkolny powinien służyć rozwojowi i wychowaniu młodego
człowieka .

Teatr dla szkoły :
a) teatry lalkowe , marionetek ,
b) teatry aktorskie .

Teatr w szkole :
a) to teatr , w którym grają uczniowie .

L. Komarnicki twierdzi , że zajęcia teatralne w szkole są
„przedłużeniem zabaw , w których, jak wiadomo ,
wyładowuje się pierwiastkowo twórczość dziecka”.
Winien to być teatr dzieci , a nie nauczyciela . Nauczyciel jest tylko doradcą , „pedagogiem – moderatorem”, opiekunem , inspiratorem , przyjacielem rozbudzającym zainteresowanie i czuwającym nad całością . Teatr szkolny nie może i nie powinien naśladować teatru zawodowego . Uczeń może wyrazić swoje uczucia , myśli , przeżycia i swoje emocje .

W pracy z zespołem teatralnym można wyróżnić :
a) pracę „do wewnątrz” – dotyczy indywidualnie każdego uczestnika ,
b) pracę „na zewnątrz” – dla publiczności .

Najważniejsze w pracy zespołu są osiągnięcia artystyczne . Zajęcia
zespołowe są możliwością rozwoju osobowości jego członków .
Teatr szkolny powinien wypracować sobie własne drogi , ponieważ rutyna i szablom przekreślają aktywny i twórczy udział młodzieży w przygotowaniu spektaklu .

Wychowawcze możliwości teatru :
- wychowanie moralne ( kształcenie takich cech , jak odwaga , rozwaga , wytrzymałość , inicjatywa ) ,
- wychowanie estetyczne ( rozwój wyobraźni , fantazji , poczucia rytmu , plastyki ciała , kształcenie dykcji ) ,
- wychowanie intelektualne ( poszerzanie wiedzy o teatrze , dramacie , rozumienie języka teatru ) .

Teatr przygotowuje do udziału w kulturze , do odbioru spektaklu , rozwija kulturalnie i społecznie . Zajęcia teatralne rozwijają również język , mowę , kształcą umiejętność prowadzenia rozmowy , zdolności wyrażania własnych uczuć , wyrabiają dyscyplinę , ułatwiają akceptację siebie samego . Dziecko pozytywnie myśli , nabiera wiary w siebie , ma poczucie własnej wartości .

Formy teatru dziecięcego w szkole :
- czytanie z podziałem na role ,
- sąd literacki ,
- sądy inscenizowane ,
- recytacja ( poezja ) ,
- inscenizacja , gry dramatyczne ,
- drama ,
- techniki socjodramatyczne ,
- teatr samorodny ,
- teatr lalek ,
- teatr przedmiotów ,
- teatr muzyczny ,
- teatr plastyczny ,
- teatr ruchu ,
- pantomina ,
- kabaret ,
- estrada słowno – muzyczna .

Coraz częściej porusza się temat potrzeby wykorzystania sztuki ( w tym
teatru ) jako instrumentu kształtowania wszechstronnej osobowości człowieka . Poznawanie go , przeżywanie a także tworzenie ma wpływ nie tylko na intelekt , ale również na sferę wychowawczą .To właśnie szkoła , nauczyciel może być ośrodkiem realizowania się uczniów w aktywności artystycznej , może przygotować ich do świadomego udziału w kulturze .

Bibliografia :
1. Teresa Samulczyk – Pawluk , Edukacja teatralna w szkole podstawowej , Oficyna Wydawnicza „Impuls” , Kraków 2005 rok .

Wyświetleń: 1211