Zakres oddziaływań logopedycznych u dzieci z uszkodzonym słuchem

Jestem nauczycielem wspierającym i równocześnie logopedą w klasie III. Jest 4 - ro dzieci niepełnosprawnych m. in. dziewczynka z głębokim niedosłuchem (około 85 decybeli). Chciałabym krótko opisać jak pracować z takim uczniem i może pomóc kolezankom rozpoczynającym pracę w klasach integracyjnych mające takie dzieci.

Utrata słuchu moze być częściowa czyli niedosłuch lub całkowita czyli głuchota. Osoby źle słyszące mają trudności w odbiorze mowy, natomiast głusi, mimo, że zachowane są często resztki słuchu, całkowicie jej nie słyszą.

Słuch jest jednym z ważniejszych czynników, które wpływają na rozwój mowy. Przyswajanie mowy przez dziecko odbywa się w normalnych warunkach po przez naśladowanie dźwięków słyszanych z otoczenia. Przy braku słuchu rozwój mowy nie występuje, ale upośledzenie słuchu może być przyczyną wystąpienia zaburzeń mowy.

Wymowa osób źle słyszących polega na ubezdźwięcznianiu spółgłosek dźwięcznych, zła artykulacja spółgłosek szczelinowych i zwartoszczelinowych.

Reedukacja dziecka z zaburzonym słuchem powinna być rozpoczęta jak najwcześniej,aby osiągnąć jak najlepszą mowę i być dobrze przygotowanym do nauki w szkole normalnej. Wazne jest, aby w tej pracy czynny udział brali rodzice dziecka. Z dziećmi prowadzi się ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, a także rozwijające słownictwo, poprawność gramatyczną, umiejętność budowania zdań. Poza tym ćwiczenia prowadzi się od ćwiczeń słuchowych - zaczynając od najprostszych ćwiczeń umuzykalniających. Do tych ćwiczeń potrzebne są instrumenty o różnej wysokości dźwięku np: bębenek oraz trójkąt, ćwiczy się poczucie rytmu. Stosuje się również ćwiczenia słuchu werbalnego, które polegają na kształceniu słuchu fonematycznego oraz pamięci słuchowej.

Dziecko źle słyszy dźwięki na pewnej częstotliwości i dlatego nie słyszy głosekmających tę częstotliwość lub odbiera je błędnie. Nalezy je wymawiać głośno. Zaczynamy od samogłosek i sylab, następnie wyrazy dwusylabowe dobrze dziecku znane i potem zdania ale krótkie.

Ćwiczenia te poprawiają rozumienie mowy przez co doskonalą słuch werbalny i niewerbalny. Dzieci głuche nie słyszą dźwięków mowy, nie odbierają informacji słownych z otoczenia. Wpływa to na ich rozwój umysłowy, wolniej przyswajają wiadomości. Dzieci te w czasie mowy mają nieprawidłowy oddech, nieumiejętnie stopniują siłę wydechu przy poszczegółnych dźwiękach.

Głoski wargowe - "p", "j", "z" są dobrze artykułowane. Występują braki w myśleniu logicznym,a także rozumienie czytanego tekstu jest utrudnione. Pojedyncze wyrazy mogą być zrozumiałe, ale cała treść wypowiedzi osoba taka nie może dokładnie zrozumieć. Należy jak najwcześniej zacząć uczyć dziecko głuche rozumienia mowy i mówienia.

Dziecku należy dostarczyć takich ćwiczeń, które mają na celu rozwijanie umiejętności mówienia. Rodzice od logopedy lub poradni, do której uczęszcza dziecko, otrzymują instruktaż jak uczyć dziecko rozumienia mowy, mówienia oraz jak postępować, aby rozwijało się normalnie pod względem umysłowym.

Nauka mowy rozpoczyna się od nauki rozumienia tzn: odczytywania mowy z ust, naukę mówienia zaczynamy później. Mowy uczymy przy udziale wzroku i czucia, śledzi ruch warg, mimikę twarzy, a także ruchy języka. Ręką przy krtani wyczuwa wibracje głosek i próbuje mówić podobnie. Wcześniej robimy naukę czytania i pisania, ponieważ to przyspiesza naukę mowy. Tę naukę rozpoczynamy od całych wyrazów. Na przedmiotach umieszczamy kolorowe napisy, zostawiamy je na pewien czas, aby dziecko skojarzyło znak graficzny z przedmiotem.

Podczas nauki mowy wśród dzieci głuchych powinny być dzieci słyszące. Korekcję wadliwych głosek zaczyna się od samogłosek ustnych "i", "y", a spółgłoski zaczynamy od wargowych, gdyż są najłatwiejsze.

Ćwiczenia oddechowe powinny być stosowane systematycznie na powietrzu lub przy otwartym oknie. Stosujemy ćwiczenia głosowe, które mają na celu wyrabianie umiejętności utrzymania tej samej wysokości głosu i natężenia. Należy stosować zdania pytające, twierdzące, wypowiadane z radością, smutkiem. Prowadzić ćwiczenia w formie zabawy naśladując dźwięki wytwarzane przez zwierzęta i inne przedmioty.

Jest kilka źródeł zaburzeń słuchu:
- tło egzogenne - powstaje zapalenie podczas ciąży, niedosłuch przewodzeniowy (tło genetyczne), oraz niedosłuch odbiorczy - uszkodzenie dróg przewodzeniowych;
- tło endogenne - wcześniactwo, mała waga, słaba motoryka.

Opracowanie: Aleksandra Bogusz

Wyświetleń: 743