![]() |
![]() |
Katalog Marianna Kosowska-Segeth Wybór zawodu, Artykuły Problemy informacji i orientacji zawodowej w szkołach ponadgimnazjalnychProblemy informacji i orientacji zawodowej w szkołach ponadgimnazjalnychAktualna rzeczywistość gospodarcza stawia przed nauczycielami nowe wyzwania. Nowe czasy wymagają inicjatywy, umiejętności samodzielnego działania, ciągłego zdobywania nowych umiejętności, aby sprostać wymaganiom rynku pracy. Nasi uczniowie niedługo staną na progu życia zawodowego. Przed nimi konieczność wyboru dalszej drogi kształcenia lub podjęcie pracy zawodowej.Powinniśmy przekazać im niezbędną wiedzę, która pozwoli poznać samego siebie, zidentyfikować swoje zainteresowania, umiejętności i cele, aby właściwie dokonać wyboru zawodu. Na ucznia musimy patrzeć całościowo, począwszy od zwrócenia uwagi na jego samoocenę. Samoocena jest efektem obrazu samego siebie. Ma genezę społeczną- u jej podłoża leżą indywidualne doświadczenia ucznia m.in. sytuacja rodzinna, środowisko rówieśnicze czy odniesione sukcesy i porażki. Na samoocenę wpływają również opinie innych ludzi, przy czym ważniejsze zdają się być opinie osób bliskich . Zbyt niska samoocena powoduje, że stawiane cele są zaniżone w stosunku do możliwości, a porażki kończą się wycofaniem. Zawyżona samoocena jest przyczyną stawiania celów przerastających możliwości, co może prowadzić do sytuacji stresowych. Indywidualnej oceny ucznia dokonujemy biorąc pod uwagę 8 sfer: - zainteresowania, cele - doświadczenie zawodowe, nabyte umiejętności - wykształcenie, kursy, szkolenia - zajęcia w czasie wolnym (hobby) - uzdolnienia i potencjalne możliwości - czynniki społeczno - ekonomiczne - cechy charakteru, usposobienie - możliwości fizyczne Zainteresowania to swoisty przejaw aktywności umysłowej rozwijającej się i kształtującej w określonych warunkach, a przejawiającej się w skłonnościach do wykonywania określonych czynności. Nieliczni uczniowie mają sprecyzowane zainteresowania. Istotne jest zrozumienie ważności zainteresowań, bowiem one: - wpływają na postępy w nauce - determinują wybór zawodu - mają wpływ na satysfakcję z pracy - określają wybór hobby Istnieje wiele metod poznania zainteresowań. Są to: - pytania skierowane wprost do ucznia - ćwiczenia - kwestionariusze - testy - herby - mocne i słabe strony - diagnoza zainteresowań ukierunkowanych - zakresy zainteresowań + zawody - na zebraniach z rodzicami (mocne strony swojego dziecka) Najbardziej trwałe zainteresowania są związane z uzdolnieniami. Uzdolnienia to potencjalne możliwości człowieka. Są to takie różnice indywidualne między ludźmi, które powodują, że przy takim samym przygotowaniu oraz w tych samych warunkach poszczególni ludzie uzyskują różne rezultaty swojego działania. Wyróżniamy zdolności ogólne, które oznaczają możliwości poznawcze i warunkują szybkość i łatwość uczenia się oraz zdolności specjalne, rozumiane jako predyspozycje do osiągania większych niż przeciętne rezultatów swojej pracy. Na zdolność ogólną składa się: - rozumienie słów - płynność słowna - operowanie liczbami - zdolność przestrzenna - pamięć kojarzeniowa - szybkość spostrzegania - zdolność ogólnego rozumowania Indywidualna ocena ucznia wiąże się z poznaniem jego osobowości. Osobowość to zespół cech regulujących zachowanie człowieka, decydujących o specyficznych sposobach przystosowania się danej jednostki do środowiska. Na osobowość składają się stałe i zmienne cechy psychiczne. Do cech stałych zaliczamy temperament (sangwinik, choleryk, melancholik, flegmatyk) oraz leżące u jego podłoża takie cechy jak: ekstrawersja, introwersja, psychotyzm. Cechy zmienne to tendencje emocjonalne, tendencje uczuciowe, potrzeby psychiczne, wartości, postawa. Badania osobowości wykonywane są w gabinetach specjalistycznych. Motywacją do działania są wartości. Wartości to to, co dla nas najważniejsze. Nasze słowa i czyny mówią o nas i o naszym systemie wartości. Bez względu na wiek i stopień dojrzałości doświadczamy konfliktów wewnętrznych dotyczących urealnienia naszych wartości. Ta kwestia jest szczególnie ważna u progu wyboru kariery zawodowej. Jasne określenie systemu wartości pozwala na sprecyzowanie celów. Celem jest to, do czego dążymy w swoim działaniu. Stawiane cele mogą być krótkoterminowe i długoterminowe. Cele długoterminowe wymagają zarówno planowania, jak i czasu, aby je osiągnąć. W osiąganiu celów ważne jest utrzymanie stopnia motywacji na niezmiennym poziomie. Zbyt słaba motywacja może spowodować zarzucenie celu. Z kolei motywacja zbyt silna też nie jest korzystna - najbardziej optymalny jest umiarkowany poziom motywacji. Jeżeli się nam uda wzbogacić uczniów o bliższe poznanie samego siebie, kolejnym krokiem jest zastanowienie się nad aspiracjami i ambicjami zawodowymi. W tym celu przy użyciu odpowiednich narzędzi (np. testy) możemy uzyskać odpowiedź, co jest w pracy najważniejsze: jej stabilność, dobra płaca, możliwość awansu, perspektywy poznania czegoś nowego, czy ma być to praca z ludźmi, z informacjami, z przyrodą, z rzeczami czy z obrazem artystycznym? Kolejnym krokiem jest zestawienie własnych umiejętności z listą zawodów. Istnieje wiele możliwości uzyskania informacji o zawodach. A oto niektóre z nich: - pogadanki na lekcjach wychowawczych( przygotowane przez uczniów np. na podstawie artykułów prasowych) - wywiady z ludźmi o ciekawych zawodach (np. z zaproszonymi rodzicami) - wycieczki do zakładów pracy - uczestnictwo w prelekcjach organizowanych dla uczniów ostatnich klas w Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej dysponujących wieloma źródłami informacji tj. - komputerowa baza danych o zawodach i możliwościach kształcenia - filmy zawodoznawcze - teczki informacji o zawodach - informatory o szkołach i uczelniach - katalogi instytucji szkoleniowych - informacje o lokalnym rynku pracy - mapa poszukiwania pracy - ulotki o zawodach - lokalna prasa Świadome planowanie kariery zawodowej powinno uwzględniać cechy aktualnego rynku pracy tj. - zmniejszająca się liczba dużych zakładów (wąski rynek pracy) - duża konkurencja - oferty pracy (najczęściej handel, oferty pracy sezonowej) - duża liczba absolwentów - propozycje dla ludzi młodych - propozycje dla ludzi o najwyższych kwalifikacjach - lepsze szanse dla wielozawodowców Biedny rynek pracy(podstawową motywacją nie mogą być pieniądze) Wskazując na szeroki wachlarz możliwości uzyskania informacji o zawodach, istotne jest, aby wiedza o wybranym zawodzie nie była powierzchowna. Często możliwość dobrych zarobków skłania młodych ludzi do wyboru jakiegoś zawodu, pomimo iż ów zawód nie daje możliwości spożytkowania umiejętności i nie jest krokiem do osiągania życiowych celów. Praca szybko staje się nieatrakcyjna, jeżeli nie rozwija umiejętności i zainteresowań. Pójście w czyjeś ślady tylko wtedy ma sens, jeżeli wybrany zawód jest zgodny z zainteresowaniami i umiejętnościami. Obecnie coraz częściej zdarza się tak, że aby zdobyć zawód odpowiadający aspiracjom i zainteresowaniom trzeba zrezygnować z dotychczasowego miejsca zamieszkania, grona przyjaciół lub wcześniej zdobytych kwalifikacji.
Opracowanie: Marianna Kosowska-Segeth Wyświetleń: 1847
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |