Innowacja pedagogiczna w zakresie
języka angielskiego i niemieckiego


Nazwa innowacji:
Rozszerzony program nauczania języka angielskiego z elementami turystyki oraz języka niemieckiego od podstaw z elementami kultury.

Rodzaj innowacji:
programowa

Autorzy:
mgr Agnieszka Szczerba - język angielski
mgr Wioletta Salamon - język niemiecki



I Wstęp
Rosyjski nowelista i dramatopisarz Antoni Czechow powiedział kiedyś:
„Bez znajomości języków obcych człowiek czuje się gorzej niż bez paszportu”.
Kierując się tymi słowami, a także obserwując szybkie postępy w nauce języka angielskiego
i niemieckiego niektórych uczniów, powstał pomysł w/w innowacji.
Innowacja obejmie grupę uczniów, którzy w roku szkolnym 2010/2011 rozpoczną naukę w Gimnazjum w Lisiej Górze oraz ten sam oddział klasy drugiej w roku 2011/2012 i klasy trzeciej w roku szkolnym 2012/2013. Będzie to, jak już wcześniej wspomniano, klasa dwujęzykowa: angielsko-niemiecka, do której nabór zostanie przeprowadzony w czerwcu 2010 roku poprzez rozwiązanie przez kandydatów odpowiedniego testu predyspozycji językowych. Chętnymi powinni być uczniowie:
• zainteresowani nauką języków obcych na poziomie wyższym niż proponowany dotychczas w Gimnazjum
• pragnący zdobyć umiejętność komunikowania się w językach obcych poprzez intensywny trening w czasie lekcji oraz ewentualne kontakty z obcokrajowcami
• zainteresowani życiem rówieśników w innych krajach europejskich
• pragnący poznać możliwości zastosowania komputera i internetu w nauczaniu języków obcych
• chętni na nawiązanie kontaktów z młodzieżą z krajów niemiecko- i anglojęzycznych
Do trzech obowiązujących w Gimnazjum godzin języka angielskiego i dwóch niemieckiego dołożona zostanie jedna, która w przypadku języka angielskiego zostanie przeznaczona na zagadnienia związane z turystyką i podróżami, a w przypadku języka niemieckiego przeznaczona będzie na tematy i treści realioznawcze i kulturoznawcze. Godziny te zostaną sfinansowane przez organ prowadzący szkołę - wójta gminy Lisia Góra.


II Motywacja wprowadzenia innowacji

W zakresie języka angielskiego
Umiejętność posługiwania się przynajmniej jednym językiem obcym jest w dzisiejszych czasach oczywista, zwłaszcza dla młodych ludzi, którzy coraz częściej wyjeżdżają za granicę nie tylko w celach turystycznych, ale przede wszystkim zarobkowych czy edukacyjnych. Stąd pomysł wprowadzenia innowacji języka angielskiego, polegającej przede wszystkim na wyposażeniu uczniów w podstawowe słownictwo i zwroty przydatne podczas podróży, a także przygotowanie ich do podjęcia pracy w przemyśle turystycznym, poprzez różnego rodzaju sterowane sytuacje, zadania i projekty, dotyczące problemów jakie mogą ich spotkać w życiu lub w przyszłej pracy.
Równie ważnym celem wprowadzenia tej innowacji jest zaszczepienie w uczniach ciekawości świata, przekazania wiedzy o pięknych i wartych zobaczenia miejscach w Europie oraz ich najpopularniejszych zabytkach. Uważam, że wiedza i umiejętności jakie uczniowie zdobędą podczas tych zajęć, okażą się im przydatne nie tylko pod kątem porozumiewania się w języku angielskim, ale również wzbogacą ich edukację kulturową.

W zakresie języka niemieckiego
Nauczanie języków obcych, w tym przypadku niemieckiego, to wyzwanie polegające także na przybliżaniu kultury kraju języka docelowego i uświadamianiu różnic interkulturowych. Jeżeli w nauczaniu tym dominuje obecnie podejście komunikacyjne, którego pierwszorzędnym celem jest osiągnięcie przez ucznia umiejętności skutecznego porozumiewania się, to trudno zaprzeczyć, iż efektywność komunikowania się w danym języku może być zagrożona poprzez brak kompetencji (inter)kulturowej. Zauważyłam, że wprowadzanie na lekcjach tematów realioznawczych wyzwala w uczniach pewną swobodę, rozwija wyobraźnię i kreatywność. Stąd właśnie pomysł, by do istniejącego programu nauczania języka niemieckiego dołożyć w ramach innowacji taką tematykę.

III Opis zasad innowacji

W zakresie języka angielskiego
W zakresie języka angielskiego podstawowy program nauczania zgodny z Nową Podstawą Programową dla III etapu edukacyjnego (Gimnazjum) poziom III.1 dla uczniów kontynuujących naukę języka angielskiego, autorstwa Barbary Tittenbrun i Ewy Piotrowskiej, planuje się poszerzyć o zagadnienia związane z szeroko rozumianą turystyką i podróżami. Jest to odpowiedź na sporą ostatnimi czasy mobilność ludzi młodych, przede wszystkim związaną z poszukiwaniem pracy poza granicami naszego kraju. Planowane do omówienia tematy mają wzbogacić słownictwo, asertywność oraz kulturę ludzi młodych i pomóc im poradzić sobie w różnego rodzaju sytuacjach jakie czekają ich w podróży. Zagadnienia te poszerzą również wiedzę uczniów o ciekawych miejscach w najchętniej odwiedzanych przez nich krajach przede wszystkim Europy. Ta chęć wzbudzenia ich zainteresowania kulturą europejską ma na celu przekonać ich, by szukając pracy za granicą w miarę swoich możliwości postarali się choć na chwilkę spojrzeć na zabytki kultury i sztuki, oraz by potrafili coś o nich opowiedzieć również swoim znajomym. Poruszone na zajęciach zagadnienia z hotelarstwa z kolei mają stworzyć uczniom bazę językową do ewentualnej pracy w tym zawodzie. Uczniowie w ramach ćwiczeń na zajęciach będą uczyć się zaoferować potencjalnym klientom takie warunki zakwaterowania i usług pomocniczych, by ci potencjalni klienci czuli się usatysfakcjonowani. Program poszerzony planuje się zrealizować w okresie 3 lat nauki w gimnazjum. W pierwszych 2 latach będą to przeważnie zajęcia poszerzające wiedzę i słownictwo uczniów. W ostatnim 3 roku planuje się pracę uczniów w grupach, tak by mogli oni nabytą wiedzę teoretyczną w 2 poprzednich latach, zamienić na wiedzę praktyczną. Ma to również na celu zmusić uczniów do samodzielnego myślenia i kreatywności. Jako pomoc naukową wykorzystywaną na zajęciach przewiduje się podręcznik: „English for International Tourism” autorstwa I. Dubickiej i M. O’Keeffe, poziom: pre-intermediate, wydawnictwa Longman.

Cele innowacji:
• Poszerzenie wiedzy i umiejętności w zakresie języka angielskiego
• Poznanie słownictwa branżowego sektora turystyki, gastronomii, hotelarstwa i usług
• Umiejętność prowadzenia konwersacji, negocjacji, prezentacji w języku angielskim
• Umiejętność rozumienia wykładu, prezentacji
• Umiejętność rozumienia języka pisanego: broszury, katalogi, ulotki
• Umiejętność pisania listów, faksów, zażaleń, tekstów promocyjnych
• Kształtowanie umiejętności praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy oraz krytycznego i konstruktywnego myślenia
• Przygotowanie uczniów do samodzielności w zdobywaniu wiedzy, a w szczególności rozwijanie umiejętności samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji oraz korzystania z materiałów źródłowych
• Kształtowanie w uczniach postawy ciekawości świata, świadomości własnej odrębności oraz tolerancji w odniesieniu do innych osób
• Kształtowanie postawy otwartości w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych z cudzoziemcami
• Przygotowywanie uczniów do współpracy z innymi ludźmi w ramach różnych projektów

Wyżej wymienione cele realizowane będą, między innymi, w oparciu o kształcenie czterech sprawności językowych: mówienia, czytania, pisania oraz rozumienia ze słuchu.
Mówienie:
- kształcenie takich funkcji językowych jak: udzielanie i uzyskiwanie informacji, prowadzenie rozmów telefonicznych, zachęcanie i przekonywanie, formułowanie sugestii i propozycji, posługiwanie się formułami grzecznościowymi (powitania, przeprosiny), negocjacje, udzielanie porad, wyjaśnianie, wydawanie poleceń
- kształcenie umiejętności wypowiadania się na tematy dotyczące spraw zawodowych oraz życia codziennego (dłuższe samodzielne wypowiedzi oraz krótkie dialogi)
- kształcenie umiejętności posługiwania się zwrotami grzecznościowymi (aspekt kulturowy)
- kształcenie umiejętności przygotowywania i przeprowadzania prezentacji
- przekazywanie w ciekawy sposób informacji o poznanych, odwiedzonych miejscach
Czytanie:
- dłuższe teksty (kształcenie umiejętności ogólnego rozumienia tekstu oraz wyszukiwania szczegółowych informacji)
- listy
- dokumenty, formularze
- ulotki reklamowe
- opisy miejsc
- oferty biur podróży
Pisanie:
- listy oficjalne i nieoficjalne
- CV
- wypełnianie formularzy
- opisy ofert
Słuchanie:
- kształcenie umiejętności rozumienia ze słuchu w oparciu o autentyczne materiały językowe (rozmowy telefoniczne, rozmowy z życia codziennego)

Dodatkowe treści tematyczne jakie będą poruszane na zajęciach:
- People in tourism
- Means of transport
- Giving directions
- Tourist information
- Enquiries
- Reservations
- Hotel facilities
- Hotel services
- Food
- Restaurant services
- Descriptions of companies, products
- Telephone calls
- A letter of application
- Education, qualifications, previous experience
- Money and finance
Funkcje językowe:
- udzielanie i uzyskiwanie informacji
- formułowanie sugestii i propozycji
- umiejętność perswazji
- udzielanie rad
- swobodne posługiwanie się zwrotami grzecznościowymi
- opisywanie ofert
- umiejętności negocjacji
- telefonowanie
- rozmowa w sprawie pracy
Techniki nauczania:
- tłumaczenie tekstu
- samodzielne ćwiczenia
- praca w zespołach projektowych
- szukanie szczegółowych informacji w tekście słuchanym i czytanym
- rozumienie sensu tekstu słuchanego i czytanego
Metody nauczania:
- metoda audiolingualna/audiowizualna
- metoda komunikatywna
- metoda eklektyczna
Dodatkowe pomoce naukowe:
- podręcznik, zeszyt ćwiczeń, książka nauczyciela i płyty CD kursu „English for International Tourism” autorstwa I. Dubickiej i M. O’Keeffe, poziom: pre-intermediate, wydawnictwa Longman
- środki audiowizualne
- autentyczne materiały źródłowe, broszury, teksty informacyjno-promocyjne
- zdjęcia
- ćwiczenia pisemne
- ćwiczenia ustne

W zakresie języka niemieckiego
Bazując na moim doświadczeniu zawodowym oraz obserwując postępy w nauce języka niemieckiego niektórych uczniów i sporą dysproporcję w przyswajaniu takowej wiedzy przez innych powstał pomysł wprowadzenia innowacji w zakresie języka niemieckiego. Dodatkowym bodźcem był fakt, iż od roku szkolnego 2009/2010 w Szkole Podstawowej w Lisiej Górze uczniowie klas szóstych mają możliwość nauki języka niemieckiego. Dlatego warto doskonalić umiejętności uczniów uzdolnionych językowo i zarazem ułatwić im możliwość udokumentowania tych umiejętności odpowiednim certyfikatem.
Innowacja będzie realizowana w oparciu o Podstawę programową oraz Program nauczania języka niemieckiego w klasach 1-3 gimnazjum w kursie podstawowym autorstwa Anny Jaroszewskiej, który zostanie poszerzony o wiadomości kulturoznawcze.
Uczniowie korzystać będą z podręcznika do tego programu „Das ist Deutsch” oraz dodatkowo z różnych zeszytów ćwiczeń do języka niemieckiego.

Cele innowacji
• Zapewnienie uczniom swobodnej komunikacji w języku niemieckim
• Motywowanie uczniów do wzmożonej pracy nad rozwojem umiejętności językowych
• Doskonalenie poprawności fonetycznej oraz płynności mówienia
• Umożliwienie poznania historii, tradycji i kultury Niemiec poprzez udział w spotkaniach i imprezach kulturalnych organizowanych przez Instytut Goethego w Krakowie, konkursy i wycieczki
• Uczenie tolerancji i otwartości wobec innych kultur
• Przygotowanie uczniów do uznawanego na świecie egzaminu państwowego z języka niemieckiego dla młodzieży „Fit In Deutsch”
• Położenie nacisku na tzw. „Teamarbeit” czyli pracę grupową

Nauka języka obcego stwarza możliwość zdobycia przez uczniów dodatkowo, obok języka ojczystego, narzędzia komunikacji użytecznego w odbieraniu i przekazywaniu informacji oraz poszerza zasięg porozumiewania się.
Ścisły związek między życiem i kulturą narodu a jego językiem daje przy nauczaniu języka obcego możliwość szerszego oddziaływania wychowawczego. Do zadań wychowawczych realizowanych podczas nauki języka obcego należy kształtowanie właściwej postawy
i przekonań młodzieży, wdrażanie do poszanowania obyczajów panujących w obcym kraju, jego odrębności kulturowej.
Dlatego przy zapoznawaniu uczniów z elementami realioznawczymi języka niemieckiego chciałabym wyodrębnić wiadomości najważniejsze ze względu na ich językowo-kulturową odmienność i specyfikę poznawczą oraz niezbędny kontekst sytuacyjny. Dokonując wyboru materiału realioznawczego musi on pozostać w ścisłym związku z materiałem językowym.
W pierwszym roku wprowadzania innowacji zdecydowałam się na zapoznanie uczniów
z różnymi świętami obchodzonymi w Niemczech i w Polsce, pokazać różnice i podobieństwa, pozwolić młodzieży na ocenę i wyrażenie własnego zdania.
„Kalendarz” świąt na rok szkolny 2010/2011 wygląda następująco:
• Wrzesień- Oktoberfest
• Październik- der 3. Oktober- Nationalfeiertag in Deutschland (święto narodowe)
• Listopad- Allerheiliegen (Wszystkich Świętych)
• Grudzień- Weihnachten (Boże Narodzenie)
• Styczeń- Geburtstag (Urodziny)
• Luty- Walentinstag (Walentynki)
• Marzec- Ostern (Wielkanoc)
• Kwiecień- Walpurgisnacht (Noc Walpurgii)
• Maj- Pfingsten (Zielone Świątki)
• Czerwiec- Fronleichnamsfest (Boże Ciało)
Przy okazji tej tematyki uczniowie będą dodatkowo wzbogacać słownictwo, doskonalić płynność mówienia i poprawność fonetyczną, a przede wszystkim pokonywać barierę nie tylko językową, ale przede wszystkim kulturową.
Powyższe treści, z wyjątkiem tematu „Boże Narodzenie”, który zostanie tylko rozszerzony, zostały dołożone do w/w programu nauczania.
W klasie drugiej do programu nauczania zostaną dołożone treści zapoznające uczniów
z najważniejszymi miejscami i zabytkami w poszczególnych landach niemieckich:
• Wrzesień- Berlin i jego najciekawsze miejsca
• Październik- Bawaria: Monachium i Neuschweinstein
• Listopad- Nadrenia-Westfalia: Dusseldorf- ciekawostki i Kolonia- zabytki
• Grudzień- Sachsen: Zwinger oraz Leipzig i Sachsen Anhalt: Magdeburg
• Styczeń- Brandenburg: Poczdam i Sanssouci
• Luty- Brema i Hamburg jako miasta Hanzy
• Marzec- Dolna Saksonia i Szlezwik- Holsztein i ich najważniejsze zabytki
• Kwiecień- Stuttgart (Badenia- Witenbergia) i Hesja: Frankfurt nad Menem, Fulda, Wiesbaden ze swoimi najciekawszymi miejscami
• Maj- Schwerin i Rostock w Meklemburgii- Pomorzu oraz Nadrenia- Palatynat z twierdzą Ehrenbreistein w Koblencji
• Czerwiec- Turyngia z Eisenach: dom Luta, Bacha i zamek Wartburg oraz Saarland: budowle architektury „Place- Royale”
Uczniowie klas trzecich zostaną zapoznani z najważniejszymi dziedzinami życia codziennego:
• Wrzesień- szkolnictwo
• Październik- systemy łączności i przekazu (radio, telewizja, poczta, prasa)
• Listopad- podróżowanie
• Grudzień- gospodarka (przemysł, rolnictwo)
• Styczeń- system opieki zdrowotnej
• Luty- sztuka i rozrywka
• Marzec- religia
• Kwiecień- mniejszości narodowe
• Maj- żywność i jedzenie
• Czerwiec- sport
Każdy miesiąc nauki to zaprezentowanie innego tematu, praca z poznanym materiałem i zakończenie odpowiednim projektem (plakat, przedstawienie, wycieczka, film itp.).
Innowacja zakłada oczywiście również doskonalenie wszystkich czterech sprawności językowych: pisania, mówienia, czytania i rozumienia ze słuchu plus ćwiczenie gramatyki tak, by po pierwszym roku nauki mogli zdać państwowy egzamin z języka niemieckiego dla młodzieży „Fit In Deutsch 1”, a po drugim- „Fit In Deutsch 2”. Uzyskany certyfikat świadczy o solidnych podstawach znajomości języka niemieckiego, umożliwiających porozumiewanie się we wszystkich ważnych sytuacjach życia codziennego w szczególności w życiu prywatnym. Legitymująca się nim osoba opanowała najważniejsze struktury gramatyczne i jest w stanie zrozumieć rozmowę na różne tematy i w niej uczestniczyć oraz przedstawić proste fakty w formie ustnej i pisemnej.

Przykładowe formy pracy:
• Symulacje językowe typowych sytuacji komunikacyjnych
• Praca grupowa nad wspólnymi projektami językowymi
• Wykonywanie interaktywnych ćwiczeń w pracowni komputerowej
• Ćwiczenia w pisaniu listów, opowiadań itp. w celu nawiązania ewentualnych kontaktów z uczniami niemieckojęzycznymi
• Prowadzenie gazetki ściennej poświeconej realizowanym projektom
Metody realizacji treści nauczania dostosowane będą do sytuacji. Uwzględnione zostaną różne formy typu: praca indywidualna, w parach, grupowa, zastosowanie mediów, rzutnika podczas zajęć, dodatkowo metody aktywizujące: drama, kula śniegowa, symulacje itp.

Odpowiednią realizację programu zapewnią:
• Bardzo dobra baza szkoły (sprzęt audio-wizualny, pracownia internetowa, rzutnik pisma, etc.)
• Podział klasy na dwie grupy podczas zajęć
• Zajęcia w pracowni komputerowej
• Lekcje multimedialne
• Materiały dydaktyczne Instytutu Goethego
• Biblioteka szkolna zaopatrzona w czasopisma językowe i dodatkowe materiały do nauki



IV Ewaluacja

Język angielski:
1. Obserwowanie pracy i postępów ucznia.
2. Badanie opinii uczniów i ich rodziców na temat programu innowacyjnego i jego skutków.
3. Bieżące sprawdzanie wiedzy uczniów podczas pierwszych 2 lat nauki.
4. Test podsumowujący nabyte umiejętności uczniów na zakończenie 2 roku nauki.
5. Projekty uczniów realizowane w grupach oceniane podczas trzeciego roku nauki.

Język niemiecki:
1. Systematyczna kontrola przyrostu wiedzy w formie sprawdzianów i testów.
2. Obserwacja pracy, zaangażowania i postępów uczniów.
3. Badanie opinii uczniów i ich rodziców na temat programu innowacyjnego.
4. Sukcesywne przeprowadzanie próbnych egzaminów gimnazjalnych i ich ewaluacja.


Analizę i weryfikację zgromadzonych informacji przeprowadzać będą nauczyciele języka angielskiego i niemieckiego prowadzący innowacyjny zespół klasowy, a osiągnięte rezultaty w formie pisemnego sprawozdania z dołączeniem wybranych prac przedstawią dyrekcji Gimnazjum w czerwcu pod koniec każdego roku szkolnego.

V Załączniki
1. Program nauczania języka angielskiego dla III etapu edukacyjnego (Gimnazjum) poziom III.1 dla uczniów kontynuujących naukę języka angielskiego, autorstwa Barbary Tittenbrun i Ewy Piotrowskiej.
2. Program nauczania języka niemieckiego - Gimnazjum, kurs podstawowy autorstwa Anny Jaroszewskiej.
3. Przykładowe środki i pomoce dydaktyczne.
4. Przykładowe scenariusze zajęć.



Bibliografia:
1. Materiały metodyczne na temat wprowadzania innowacji pedagogicznych Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Tarnowie;
2. Melde, W.: Zur Integration von Landeskunde und Kommunikation im Fremdsprachenunterricht, Tübingen 1987;
3. Neuner, G.: Kulturkontrase im DaF-Unterricht, München 1986;
4. Komorowska, H.: Ćwiczenia komunikacyjne w nauczaniu języków obcych, WSiP, Warszawa 1988;
5. Dubicka I., O’Keeffe M.: English for International Tourism, poziom: pre-intermediate, Pearson Education Limited 2003;
6. Walker R., Harding K.: Oxford English for Careers: Tourism, poziom: pre-intermediate, Oxford University Press 2008 (podręcznik uzupełniający).

Wyświetleń: 4284