IRMINA LIDWIN
PEDAGOG SZKOLNA W ZESPOLE SZKÓŁ W PILICY

ROLA I ZNACZENIA SUBKULTUR W ŻYCIU MŁODEGO CZŁOWIEKA


Każdy z młodych ludzi poszukuje swojego miejsca w otaczającym świecie. Kiedy ma się lat – naście, te poszukiwania są dodatkowo wzmacniane rozwojowymi zadaniami człowieka. Aby stać się dojrzałymi (dorosłymi) ludźmi młodzi ludzie chcą uwolnić się od wpływu rodziców i ponosić odpowiedzialność za własne życie. Poszukują wówczas zewnętrznych autorytetów, które pozwolą im oddzielić dobro od zła. To czarno – białe postrzeganie świata, ten podział na tych, co są z nimi i na resztę, która jest obca, oferują różnego rodzaju grupy i subkultury młodzieżowe.
Problematyka dotycząca młodzieżowych subkultur jest tematem niezwykle nurtującym i faktycznie do końca niezgłębionym, dotyczy ona zagadnień, które stale rodzą się w sferze psychiki ludzkiej często niedostępnej nawet dla wykwalifikowanych znawców psychologii, socjologii i wielu innych dziedzin.
Subkultury młodzieżowe, ich kształtowanie się, przynależność do jednej z nich – to często niezmiernie skomplikowany proces. Funkcjonowanie w subkulturze umożliwia zaspokajanie potrzeb, które w społeczeństwie ogólnie uznane są za odmienne, pozbawione akceptacji.
Wiele z tych potrzeb uwarunkowane jest wiekiem dorastania, podczas którego kształtuje się szereg elementów ludzkiej osobowości. W istotnym zakresie zmienia się postrzeganie otaczającej osobowości, klaruje się w człowieku pogląd na świat. Często narasta w młodych ludziach chęć dokonania zmian w zastanych realiach, chęć uczestniczenia w czymś „wielkim”. Pragnienia te są motywowane tym, że dojrzewanie stanowi okres, w którym zauważalny jest rozwój krytycznego myślenia, logicznego kojarzenia określonych stanów rzeczy, rodzenia się uczuciowości wyższej. Jest to okres, w którym młodzież najchętniej wnika w środowisko podkulturowe, czerpiąc jednocześnie wzory osobowe od starszych kolegów.
Mając na względzie proces przenikania młodzieży do sfery subkultur należy stwierdzić, że nie stanowi ona grupy psychologicznie jednolitej. Oznacza to, że między młodymi ludźmi występują istotne różnice w aspekcie dojrzewania fizycznego, a tym bardziej psychicznego, co stanowi często diametralnie inne podejście oraz nastawienie do życia w społeczeństwie. Istotne znaczenie ma w tym przypadku również sposób wychowania, wpływ środowiska, w którym młody człowiek przebywa, poza tym jest to gama procesów psychicznych, których katalog nigdy nie zostanie zamknięty. Tak więc, proces wrastania w społeczeństwo, odbierania nowych kierunków funkcjonowania w nim będzie stanowił główny czynnik decydujący o przynależności do określonej subkultury, pozostawania obojętnym na tego typu związki lub też negatywnej ocenie tego rodzaju zachowań.
We współczesnym świecie zjawisko funkcjonowania subkultur młodzieżowych nie jest czymś nadzwyczajnym. Rozmach jaki osiągnęły subkultury spowodował, że stanowią one część składową całego społeczeństwa tworząc specyficzny rodzaj kultury. Wielość, rodzaje subkultur funkcjonujących w społeczeństwie stanowi dowód na to w jak różnych kierunkach może rozwinąć się psychika ludzka.
Klasyczne subkultury – w mniej lub bardziej ostentacyjny sposób – kontestują istniejący system. Najbardziej zauważalne formy kontestacji dostrzec można w sferze zachowań, postaw, ideologii, a przede wszystkim działań poszczególnych jednostek czy grup. W przypadku jednostek medialnych nie mamy do czynienia z demonstracyjnym aktem odmowy uczestnictwa w istniejącym porządku społecznym, którego celem byłoby uniknięcie przestrzegania norm oraz wartości i zastąpienie ich alternatywnymi bądź negacja poszczególnych elementów systemu.
Subkultury medialne to wytwór masmediów o charakterze głównie wizualnym. Stanowią one nieodłączny element ikonosfery współczesnej kultury, a także potwierdzenie olbrzymich możliwości wychowawczych mediów, które kreują określone wzorce postępowania, zachowania i myślenia.
Współczesne media niosą ze sobą zjawisko uzależnienia od świata komputerów, czy wirtualnej rzeczywistości, a także upowszechniają liberalny stosunek do narkotyków, co stanowi zagrożenia dla wychowania.
Subkultury medialne wkroczyły w wiek XXI. Sygnalizują one proces zanikania tradycyjnych systemów wartości i autorytetów. Nie wyrażają już – w przeciwieństwie do klasycznych – postawy buntu wobec świata dorosłych. Istnieją – jak gdyby – równolegle z nim, symbolizując nową epokę zaniku aktywności kontestacyjnej młodzieży. Zachowania kreacyjne przybierają zupełnie inną postać, aczkolwiek nie oznacza to ucieczki od podmiotowych pragnień w zakresie rozwoju tożsamości indywidualnej, uzyskiwania określonego poziomu świadomości. Za pomocą symbolicznego przekazu elektronicznego powstają treści niekiedy trudne do jednoznacznej oceny czy interpretacji. Powstają także nowe kategorie etycznego przetrwania w trudnych dla młodzieży czasach, które jakby biorą w nawias dotychczasowe hierarchie wartości odnośnie młodzieżowych przekonań i preferencji. Niewątpliwie zaś wpływają na zachowania młodych ludzi, dla których tzw. świat dorosłych – i wejście w ten świat – niekoniecznie oznacza przyjęcie starych wzorców samorealizacji.
Subkultury medialne wypełnione są często wzorcami negatywnymi: przestępczością, przemocą, czyli starymi w istocie treściami przekazywanymi w nowej formie. Przesyt tego rodzaju treściami rodzi nadzieję na wymianę tego, co negatywne, na pozytywne wzmocnienie i realizację potrzeby autonomii, samorealizacji i twórczości.
Niezbyt rozpoznane subkultury medialne – jako alternatywne formy samorealizacji – dowodzą w gruncie rzeczy banalne prawdy, iż kultura stała się własnością wszystkich grup społecznych i właściwie każdy ma prawo do jej tworzenia. Każdy może stać się twórcą, jeśli mu tylko zależy i pomaga w samorozwoju.
Subkultury medialne – podobnie jak klasyczne – stanowią ekspresję potrzeb młodzieży. Mając dostęp do internetu, młodzi wykorzystują nieograniczone możliwości porozumiewania się z całym światem tworząc własne wizje przyszłości, sposoby nawiązywania przyjaźni. Fascynacja zdobyczami techniki komputerowej budzi wiele kontrowersji. Jest to wyprawa w nieznane, wymagająca jednak poznania tego, co kreuje współczesną świadomość młodzieży: programów i ich treści. Czy dzięki nim będzie ona pogłębiać swoją wiedzę, czy też schodzić na nieznane ścieżki samorealizacji – pokaże przyszłość.

Wyświetleń: 3864