Ponieważ uważam, że każdy, bez względu na wiek, powinien wyrobić w sobie asertywność dla własnego dobra, prowadziłam te lekcje na godzinach wychowawczych od klasy I LO. Poza tym często jest tak, że uczniowie, którzy spotykają się z agresją w szkole, w domu czy poza nimi, nie wiedzą jak reagować, a ze strachu przed zemstą nie mówią o niej dorosłym Uczniowie nie znali tematu zajęć i przychodzili na nie bez specjalnego przygotowania, opierając swoją wiedzę tylko na własnych doświadczeniach.

1. Zapisanie tematu zajęć na tablicy: AGRESJA A ASERTYWNOŚĆ
2. Prosimy uczniów o podanie własnej definicji agresywności oraz o podanie rodzajów i powodów agresywnych zachowań. Ich propozycje zapisujemy
na tablicy tworząc Mapę mentalną:

AGRESJA: SŁOWNA / FIZYCZNA/ PRZECIWKO JEDNOSTCE / GRUPIE/
DESTRUKCYJNA / KONSTRUKTYWNA /ATAKUJĄCA / OBRONNA/ PROSPOŁECZNA / INSTRUMENTALNA/ JAKO CEL SAM W SOBIE / INDUKOWANA

PRZYCZYNY:
Niewłaściwy ubiór, makijaż,…
Inność zachowań, poglądów, …
Brak sukcesów w nauce, sporcie.... Nieśmiałość
Stan.posiadania Zaniedbanie w rodzinie

EFEKTY:
Cierpienie w milczeniu
Strach
Bezsilność
Osamotnienie
Brak reakcji w obawie przed zemstą
Próby samobójcze,...

3. Staramy się wspólnie zdefiniować asertywność. Po kilku próbach, nauczyciel odczytuje definicje asertywności i tłumaczy uczniom, że można się jej nauczyć, nie jest wrodzona, że jest to postawa, która pozwala nam dalej się szanować i lubić, mimo innych gustów, opinii, usposobień, … Wspólnie z uczniami zapisujemy na tablicy zachowania / umiejętności, które wchodzą w skład zachowań asertywnych:
• Reakcja w przypadku poczucia winy lub krzywdy
• Obrona swoich praw, opinii, przekonań, …
• Umiejętność spokojnego wyrażania swoich uczuć pozytywnych i negatywnych
• Umiejętność wyrażania swoich postaw wobec innych osób bez obrażania
ich uczuć, poglądów, wypowiedzi, zachowań, …
• Umiejętność przyjmowania uczuć i opinii innych osób
• Umiejętność zabierania głosu na forum publicznym

4. Zapisanie na tablicy PAKTU ASERTYWNOŚCI, jaki od dziś zawieramy
sami ze sobą, nauczyciel zaczyna podawać najważniejsze propozycje, ale nie robi tego za uczniów, ponieważ to ma być ich pakt:

• Jestem wartościowy(a), nawet, gdy nie podobam się
niektórym osobom
• Jestem ważny(a)
• Mam prawo popełniać błędy
• Mam prawo czegoś nie wiedzieć i pytać o to
• Mam prawo być sobą, nie muszę się ukrywać ani
udawać kogoś innego
• Nie muszę być doskonały(a)
• Mam prawo dbać o siebie
• Mam prawo być szczęśliwy(a) jeżeli moje szczęście
nie bazuje na krzywdzie innych osób
• Jestem silny(a)
• Wiem najlepiej, co jest dla mnie dobre i w jakim
zmierzam celu
• Mam prawo realizować swoje marzenia
• Mam prawo robić to, co chcę, jeżeli nie krzywdzę
tym innych osób
• Mam prawo być zdenerwowany(a), jeżeli każe mi się
robić coś, czego się boję
• Mam prawo mówić to, co myślę nie krzywdząc innych
osób,….

5. Wprowadzeniem do dalszych ćwiczeń jest postawienie pytań do całej klasy: Jak obronicie swoje prawa wobec osoby, która już sprawiła wam zawód
lub gdy jej propozycja nie odpowiada ci, z zastosowaniem zdań pro-asertywnych:

• Poprosi was o pożyczenie książki – nie pożyczę ci
tej książki, bo nie oddałeś mi poprzedniej
• Poprosi was o odpisanie zadania domowego – nie dam
ci odpisać, bo po 1. to nie jest dobre dla ciebie,
po 2. gdy nauczyciel się zorientuje, to obaj
dostaniemy nast., ale chętnie pomogę cie zrobić
zadanie domowe
• Ktoś odwiedza cie bez zapowiedzi – wybacz, ale nie
mogę cię teraz gościć, bo źle się czuję, spotkajmy
się w innym terminie, szkoda, że nie zadzwoniłeś
• Koleżanka zwraca ci uwagę, że się źle malujesz, –
gdy mi mówisz jak mam się malować, czuję się
niezręcznie, lubię się tak malować i sądzę, że taki
makijaż pasuje do mojej urody, poza tym, wolałabym,
gdybyś mi nie narzucała, co i jak mam robić, jak
będę potrzebować rady, to cie o nią poproszę
• Jesteś leniwy – ja tak nie uważam, mam inne zdanie
na ten temat

6. Uczniowie ćwiczą w parach zachowania asertywne:
• Domaganie się zwrotu pieniędzy
• Domaganie się zwrotu reszty
• Reakcja na krzyki, agresję słowną innej osoby

7. Nauczenie uczniów wypowiadania uczuć negatywnych z pominięciem silnego i nagłego nacisku, który może spowodować agresywne zachowanie:

CZTERY KROKI WYRAŻANIA NEGATYWNYCH UCZUĆ
• Udzielenie informacji (Przeszkadza mi, gdy stukasz
nogą w moje krzesło, nie mogę się skupić. /
Rozmawiam z Tobą spokojnie, nie krzycz na mnie,
bo to nie jest rozmowa.)
• Wyrażenie swoich uczuć w sposób stanowczy
(Przeszkadzasz mi. / Przestań krzyczeć.)
• Uprzedzenie o dalszych krokach, (Jeżeli nie
przestaniesz, zgłoszę to nauczycielowi. / Jeżeli
nie przestaniesz krzyczę, nie będę z tobą
rozmawiać.)
• Jeżeli sytuacja się nie zmienia w dalszym ciągu,
należy zrobić to, co się obiecało.

8. Nauczyciel, przed następny m ćwiczeniem powinien przypomnieć uczniom, że obrona swoich poglądów powinna brać pod uwagę także odczucia naszego rozmówcy.

• Lubię czytać i oglądać kryminały, mimo, że uważasz, że nie mają żadnej wartości artystycznej, według mnie uczą logicznego myślenie i przewidywania zdarzeń i reakcji innych osób.
• Lubię Kasię, cenię w niej to, że nie plotkuje na temat innych i jest uczynna,
i wcale mi nie przeszkadza, że nie ubiera się w modne i firmowe ubrania.
• Lubię oglądać „M jak miłość”, choć rozumiem, że według ciebie to głupi serial,
ale nie czuję się z tego powodu głupia, ani głupsza od ciebie, choć rozumiem,
że uważasz ten serial za kicz.

9. W celu podsumowania zajęć, zadajemy uczniom pytanie: Które ze zdań pro-asertywnych byłoby wam najtrudniej wypowiedzieć? Dyskusja ma na celu powtórzenie i utrwalenie tych zdań.

Barbara Lewińska
eduZnami.pl – internetowe kursy przedmiotowo-metodyczne ze scenariuszami zajęć dla nauczycieli j. obcych i studentów filologii
http://promocja.nextore.pl/ - e-prasa, książki elektroniczne i audio, kursy językowe, poradniki,…
barb01zaprasza – strona dla pasjonatów j. francuskiego, brydża i dobrej kuchni,…

Wyświetleń: 2904