CZYM JEST SZKOŁA:
-miejscem kształtowania charakterów, źródłem wiedzy, winnicą cnót itp.
- miejscem udręczeń, przemocy, hipokryzji, nieuctwa itp.



„Szkoła jest jedną z najstarszych instytucji społecznych tworzoną w celu przygotowania młodego pokolenia do życia dorosłego.” .



Szkoła jest miejscem, w którym przebiega kształcenie dzieci i młodzieży. Pełni funkcję nie tylko dydaktyczną, ale także wychowawczą, przekazującą normy i wartości społeczne.
„Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości- za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności”.
Podstawowym zadaniem edukacyjnym począwszy od przedszkola aż do szkoły ponadpodstawowej jest zapewnienie uczniom możliwości zdobywania wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia. Szkoła wyposaża uczniów w wiedzę, rozbudza i rozwija aktywność intelektualną, ale przede wszystkim musi stosować w swej pracy podstawy programowe, w których treści wychowawcze będą bardzo wyraźne, realizowane w sposób rozsądny, tzn. w różnorodnej formie, na różnych lekcjach.
Najczęściej rozróżnia się trzy funkcje szkoły: dydaktyczną – nauczanie, wychowawczą – wychowanie, opiekuńczą – ochrona zdrowia, życia i bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. W szkole są to oczywiście funkcje nierozdzielne. Ich wyróżnianie pożyteczne jest jedynie dla celów teoretycznych, ale w praktyce szkolnego działania ich rozdzielenie nie jest możliwe. „Nauczyciel prowadzący lekcję równocześnie uczy, wychowuje i sprawuje opiekę – inaczej być nie może” Na co bowiem byłaby nauka i wykształcenie jeżeli by im nie towarzyszyło wychowanie. Należy jednak podkreślić, że w ciągu ostatnich lat słowo – wychowanie – prowadziło częściej do pogłębiania różnicy zdań niż do porozumienia., budziło raczej zaniepokojenie niż nadzieję i chęć współdziałania. Uczniowie kojarzyli wychowanie z dyscypliną, nauczyciele zaś z dodatkową pracą bez wynagrodzenia, a rodzice z obawą, że szkoła stanie się instrumentem ateizacji.
Czasy, w których obecnie żyjemy przynoszą nam wiele zmian w prawie wszystkich dziedzinach życia. Zmiany dotyczą również szkół, które wraz z wprowadzeniem zmian strukturalnych i programowych zostały zobowiązane do przygotowania własnych programów wychowawczych dostosowanych do współczesnego świata. Bardzo istotnym dla wychowania stało się pomaganie uczniowi na każdym etapie jego rozwoju, w kształtowaniu charakteru, w znalezieniu swojego miejsca w życiu i czerpaniu satysfakcji z właściwych wyborów. Każdy nauczyciel, realizując program nauczania swojego przedmiotu zgodnie z podstawą programową kształcenia, w której określone są cele edukacyjne, zadania szkoły, treści programowe i osiągnięcia ucznia jest jednocześnie przekazicielem wartości, postaw pożądanych w danej społeczności i rzecznikiem praw każdego ucznia. Uczeń zaś powinien mieć w szkole możliwość rozwoju wszystkich sfer osobowości, uczyć się w sposób prawidłowy zaspokajać swoje potrzeby i nabywać umiejętności pozwalające mu na wytyczenie i realizowanie własnej drogi życiowej. Wychowanie jest procesem rozwijania zalet moralnych, intelektualnych, artystycznych i fizycznych, które dziecko posiada w stanie potencjalnym. Wychowanie nie ma na celu zmieniania natury ucznia, ale wspomaganie jego rozwoju w harmonii z otoczeniem. Wymaga znajomości potrzeb dziecka, praw jego rozwoju fizycznego i psychicznego.
Obecna reforma systemu edukacji zakłada, że każdy nauczyciel jest wychowawcą , co nie oznacza, że wyręcza rodziców w zadaniach opiekuńczo wychowawczych. Musi jednak założone cele edukacyjne realizować we współpracy z najbliższym środowiskiem lokalnym i rodzinnym, bowiem tylko wówczas osiągnie zadowalające wyniki pracy wychowawczej. Reforma edukacyjna przewidziała szeroko rozwiniętą współpracę szkoły z rodziną. Rodzice powinni wspomagać działania edukacyjne nauczycieli, a nauczyciele wspomagać działania wychowawcze rodziców. „ ....chodzi o to, aby proces wychowania w szkole był procesem świadomym, tzn., żeby nauczyciele sprecyzowali cel różnorodnych działań wychowawczych, a uczniowie i rodzice żeby zostali poinformowani, jakie cele wychowawcze stawia sobie dana szkoła. Pluralizm szkół daje szansę na wybór szkoły, której cele wychowawcze będą zbieżne z celami wychowawczymi rodziców.”
Jednak osiągnięcie wszystkich założeń reformy oświatowej, nie tylko dla ucznia, ale i dla samych nauczycieli nie jest rzeczą łatwą. Ogromna fala informacji przekazywanej drogą internetową sprawia, że nie tylko szkoła jest jedynym źródłem wiedzy. Szkoła niestety powoli traci swoją funkcję głównego jej dostarczyciela. Jej rolą staje się natomiast kształtowanie u uczniów wartościowych motywów pracy, budzenie i rozwijanie potrzeb intelektualnych, wdrażanie do samodzielnego myślenia oraz działania, wyzwalanie inicjatywy i twórczości w sferze nauki i techniki czyli przygotowanie ich do uczenia się przez całe życie. Musi ich przygotować do radzenia sobie z „szumem internetowym”. Wymaga to jednak wyposażenia ich w metody racjonalnego poszukiwania, selekcji, gromadzenia, przetwarzania informacji i stosowania ich w różnych sytuacjach życiowych, nawet tych najtrudniejszych. Nie jest to jednak możliwe w sytuacji trudności finansowych kraju. Systematyczne zmniejszanie środków finansowych przekazywanych przez państwo organom samorządowym z przeznaczeniem na finansowanie oświaty sprawiło, iż każda szkoła boryka się z problemami finansowymi. Zatrudnienie np. nauczyciela psychologa tak bardzo potrzebnego w dzisiejszych czasach stanowiska staje się dla szkoły luksusem. Takie stanowiska stają się coraz bardziej konieczne, gdyż coraz częściej szkoły w swojej pracy muszą stawić czoło przemocy, a nawet udręczeniem. Dziś już gimnazja, jako szkoły przyjmujące młodzież w najtrudniejszym wieku, muszą się czasem zmierzyć z ogromnym problemem: coraz więcej chłopców (zdecydowanie mniej dziewcząt), będących w normie intelektualnej, a niekiedy nawet osiągających wyższy poziom inteligencji, ma duże kłopoty emocjonalne. „Nauczyciele mówią, że źródłem złego zachowania uczniów, ich agresji jest dom. A dzieci do szkoły przychodzą z domu, po drodze ocierając się o różne środowiska. Zarzucając szkole, że nie radzi sobie z wychowaniem, zapominamy, że musi ona czasem naprawić to, co zepsuje destrukcyjny aż do bólu dom. I nie zawsze chodzi tu o zachowania patologiczne rodziców, jak alkohol, narkotyki ect. Dzieci są dziś bardzo samotne. Zwykle dom kojarzy się im z czterema ścianami plus telewizor i komputer lub formalnym związkiem dzieci i rodziców. Brak rozmowy z rodzicami daje poczucie wyeliminowania, a to z kolei rodzi bunt. Z zimnego domu dziecko wychodzi na ulicę , kontaktując się tam z zupełnie przypadkowymi osobami. Z tym całym obciążeniem psychicznym uczeń przychodzi do szkoły i usiłuje je rozładować. Nauczyciele, zwłaszcza w dużych aglomeracjach „muszą pracować” z dziećmi, które nie tylko są nadpobudliwe, ale ich zachowanie zagraża zdrowiu, a nawet życiu innych uczniów, a także nauczycieli.”
Z przykrością należy stwierdzić, że młodych ludzi skłóconych z życiem lawinowo przybywa. Coraz bardziej zaczyna szerzyć się narkomania, alkoholizm, nikotynizm. Dostrzega się zjawiska agresji, wulgaryzmu i przemocy. I z tym problemem muszą sobie radzić sami nauczyciele, bez fachowego wsparcia, bez należytej, tak bardzo potrzebnej profilaktyki. Tam gdzie jest, jest prowadzona w sposób bardzo zawężony, a „niewątpliwie, wychowanie i profilaktyka są ze sobą w jakiejś zależności. Tam, gdzie wychowanie przebiega prawidłowo, zbędna jest profilaktyka. Tam, gdzie brak działań wychowawczych lub występują zaburzenia, potrzebna jest bardzo fachowa profilaktyka”
Rząd musi sobie uświadomić, że na oświacie nie można oszczędzać. Dobro szkoły, a tym samym dziecka, ucznia jest dla każdego kraju sprawą najważniejszą. Szkoła, podobnie jak rodzina, przeżywa kryzys swojej tożsamości. Pomimo tego od najdawniejszych czasów szkoły były i muszą być „..... i to nie tylko w celu otrzymania świadectwa, mającego być przepustką do przyszłości, ale przede wszystkim by pomagać w określaniu sensu życia, wyposażać w system wartości powszechnie uznawany i społecznie pożądany. Uczeń oczekuje od nauczycieli pomocy w uświadamianiu sobie własnych możliwości i wypracowywaniu osobistych sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych; oczekuje przygotowania do dorosłego, samodzielnego życia.” Rola szkoły jest więc szczególna

Autor:
Ewelina Blatkiewicz-Łabińska


BIBLIOGRAFIA:

1. preambuła Ustawy z 7 września 1991r. o systemie Oświaty
( Jednolity tekst Dz. U. z 1996 r. nr 67 poz. 329 ze zmianami).
2. red. Konarzewski K. „Sztuka nauczania – Szkoła”, PWN, W-wa; , 1992
3. Głos nauczycielski „Złe zachowanie” nr 4/2002
4.red.Borowczyk S. „W stronę dobra. Planowanie i integracja pracy wychowawczej w szkole”, Poznań 2000
5.Ostrowska K. „Nie wszystko o wychowaniu”, CMPPP,
W-wa 2000
6. Janowski B. „Wychowanie w szkole. Tworzenie programu wychowawczego”, ARKA, Poznań 2001

Wyświetleń: 4895