Kształtowanie postaw prozdrowotnych w rodzinie.

- w zdrowym ciele zdrowy duch -

Zdrowie było i jest podstawową wartością warunkującą szczęśliwe życie rodzinne, społeczne i zawodowe. Zdrowie to nie tylko brak choroby lub ułomności, lecz dobre, pełne samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne.

Pośród zachowań zdrowotnych można wyróżnić: zachowania sprzyjające zdrowiu oraz szkodliwe dla niego. Pierwszą grupę, czyli zachowania prozdrowotne stanowią m.in. racjonalne odżywianie, utrzymywanie czystości ciała i otoczenia, aktywność fizyczna, zachowanie bezpieczeństwa, utrzymanie dobrych relacji między ludźmi, radzenie sobie ze stresem. Drugie zachowania – antyzdrowotne to np. stosowanie używek, brak ruchu, długotrwałe użytkowanie komputera i telewizora, nieracjonalna dieta.

Środowiskiem wychowawczym oddziałującym najdłużej na dziecko jest rodzina. Rodzice, mają największą możliwość kształtowania m.in. jego zdrowia i sprawności fizycznej od urodzenia do pełnoletniości. Wychowanie zdrowotne w rodzinie powinno polegać na kształtowaniu postaw, przejawiających się w praktyce jako prozdrowotne.
Rodzice powinni starać się przekazać następujące zasady postępowania
i zachowania człowieka służące zachowaniu zdrowia, są to: ( wg Z. Cendrowskiego)
- Wiedza o samym sobie, czyli rozumienie przez człowieka zasad funkcjonowania organizmu, w takim stopniu by ocenić stan swojego zdrowia, umieć przewidywać i nie dopuszczać do zachorowań, wspomagać zdrowie, min. przez zdrowy styl życia.
- Utrzymywanie sił obronnych w stałej gotowości czyli niedopuszczenie do zachowań sprzyjających obniżeniu odporności organizmu.
- Nie nadużywanie leków.
- Utrzymywanie wszechstronnej aktywności fizycznej.
- Prawidłowe odżywianie się.
- Hartowanie się, czyli świadome i planowe poddawanie swego ciała i psychiki różnego rodzaju bodźcom aby przygotować je do sytuacji trudnej.
- Rozwijanie umiejętności walki ze stresem, czyli świadome i planowe sterowanie swoimi reakcjami.
- Wyeliminowanie nałogów.
- Życzliwość dla innych czyli bycie człowiekiem czyniącym dobro, życzliwym dla innych, znającym pojęcia tolerancja, kompromis.
- Demonstrowanie optymistycznych postaw wzmacniających człowieka psychicznie
i tworzących obraz samego siebie u innych bardziej optymistycznym, niż jest
w rzeczywistości.


Współczesna rodzina nieco gubi się w ponadczasowych zadaniach. Przestaje być wzorem dla dzieci. Teraźniejszość, ciągły „brak czasu” powodują, ze realizacja rzeczywistych potrzeb dzieci spychana jest na dalszy plan. Współczesna rodzina zmienia w pewnym stopniu dzieciństwo z okresu beztroskiej zabawy, a co za tym idzie i spontanicznego rozwoju, w okres pełnego ograniczeń przygotowania, aby jak najszybciej i najlepiej wypełniać późniejsze role w życiu dorosłym.

Przeszkodami w przekazywaniu dzieciom wartości nadrzędnych, również tych związanych ze zdrowiem i rozwojem, są min; brak własnego systemu norm moralnych
i właściwej hierarchii celów u rodziców, brak konsekwencji we własnym postępowaniu, rozumiana jako sprzeczność między tym, czego wymaga się od dziecka a tym czego wymaga się od siebie, sprzeczność między tym co się mówi a tym co się robi w domu rodzinnym. Dziecko przyglądając się rodzicom uczy się niezliczonej ilości rzeczy.
Wzorce właściwych zachowań zdrowotnych w najbliższym otoczeniu, zdobyte przez pierwsze lata procentują na przyszłość.

Właśnie rodzina odgrywa największe znaczenie w okresie dzieciństwa, dając wiele radości i zadowolenia. Równocześnie kształtuje osobowość i wpływa na prawidłowy rozwój fizyczny, rozbudza wyobraźnię, uczy i wychowuje. To rodzina winna przekazywać dziecku najważniejsze wartości, wzorce do naśladowania, kształtując nawyki i przyzwyczajenia. Niestety w większości rodzin przekazuje się dzieciom złe wzorce zachowań w sferze aktywności fizycznej, odżywiania czy też nałogów. Niepokojące jest, że aktywność fizyczna staje się mało popularną formą spędzania czasu wolnego wśród dzieci i młodzieży. Brak dostatecznej ilości ruchu, w szczególności na świeżym powietrzu powoduje, że współczesne dzieci są słabe i wątłe, podatne na choroby. Coraz częściej występują u nich wady postawy
i zaburzenia prawidłowego rozwoju fizycznego, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia sprawności ogólnej, odporności i nadmiernej otyłości.
Często też bez dostępu do telewizji, komputera dzieci zupełnie nie potrafią zorganizować sobie czasu. Jednak rodzice nie dostarczają właściwych wzorców zachowań, sami wolą „odpoczywać” przed telewizorem, zapominając, że wspólne spędzanie wolnego czasu wzmacnia poczucie przynależności do rodziny.
Wysiłek fizyczny jest nieodzownym czynnikiem sprzyjającym utrzymywaniu organizmu
w sprawności i zdrowiu. Aby jednak aktywność fizyczna towarzyszyła nam przez całe życie ważne jest wytwarzanie od najmłodszych lat zamiłowania do ruchu. Istotne jest podejmowanie różnych form aktywności ruchowej dzieci i młodzieży w czasie wolnym. Sposób spędzania czasu wolnego to nie cecha wrodzona, z którą człowiek się rodzi, lecz to jest proces nabyty na drodze planowej i zorganizowanej działalności dydaktyczno – wychowawczej.
Nie bez znaczenia jest wyraźna dysproporcja między nauką a wypoczynkiem oraz zmiany zachodzące we wzorach spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież pod wpływem środków masowego przekazu. Dzieci coraz więcej czasu poświęcają na odrabianie lekcji, oglądanie telewizji, prace z komputerem, kontakty towarzyskie, jednocześnie zmniejsza się ilość czasu poświęcana zajęciom rekreacyjno – sportowym. W związku z obniżającym się poziomem sprawności fizycznej dzieci i młodzieży ważna jest rola rodziców we wpajaniu dzieciom aktywnego sposobu spędzania czasu wolnego. Aktywność fizyczna powinna być realizowana w oparciu zarówno o dostępne formy w ośrodkach rekreacyjno – sportowych
i klubach, jak również w warunkach domowych, na placu zabaw, w ogrodzie, w parku.

Warto abyśmy jako rodzice potrafili odpowiedzieć sobie na pytania:
- W jaki sposób spędzam swój czas wolny?
- Jak spędza swój wolny czas moje dziecko?
- Ile czasu spędzam wspólnie z dzieckiem?
- Jakie działania podejmuję w trosce o zdrowie moje i dziecka?








Opracowała:
Monika Szaruga
nauczyciel wychowania - fizycznego

Wyświetleń: 7640