Internat jest placówką wspomagają i uzupełniającą pracę wychowawczo-dydaktyczną szkoły oraz przejmującą od rodziny funkcję opiekuńczo-wychowawczą na okres pobytu wychowanek w placówce. Internat do miejsce zamieszkania, wypoczynku oraz nauki własnej.

Potrzeba jest czynnikiem dynamizującym zachowanie ludzi, jest źródłem aktywności człowieka. Jest jednym z czynników wpływających na powstanie motywacji. Potrzeba to odczuwalny brak, do zlikwidowania, którego dąży organizm. Jest, zatem związana z określoną sytuacją braku. U człowieka braki mogą występować zarówno ze względu na biologiczną, jak i psychiczną strukturę organizmu. Dlatego klasyfikacja potrzeb jest dokonywana ze względu na te dwie struktury. Według Maslowa zaspokojenie potrzeb niższego rzędu prowadzi do pojawienia się potrzeb wyższego rzędu. Wymienia on następujące potrzeby; fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku oraz samourzeczywistnienia.

Jednym z głównych zadań wychowawczych realizowanych przez nauczycieli pracujących w internatach jest zaspakajanie doraźnych potrzeb psychospołecznych młodzieży. Należą do nich;

Potrzeba bezpieczeństwa

Należy do najważniejszych, najbardziej podstawowych potrzeb psychicznych, które pojawiają się wtedy, kiedy zaspokojone są wszystkie potrzeby fizjologiczne. Zaspokojenie jej prowadzi do właściwego funkcjonowania emocjonalnego i społecznego. W pewnych sytuacjach potrzeba ta może być tak silna, że całe zachowanie się jednostki podporządkowane jest jej zaspokojeniu. Zdarza się to szczególnie w wypadkach, kiedy naruszone zostają w drastyczny sposób normalne warunki życia w rodzinie, bądź innej grupie. Nowe zadania, osoby czy sytuacje również mogą się stać źródłem zagrożenia. W takich sytuacjach cale zachowanie się jednostki ukierunkowane jest na to, by znaleźć się blisko najbliższych mu osób. Dlatego niezwykle ważna i często niedoceniana jest rola wychowawców w zaspokojeniu tej potrzeby. Poczucie bezpieczeństwa w internacie może być osiągnięte w oparciu o prawidłowe kontakty wychowawcy z grupą oraz właściwe relacje koleżeńskie.

Potrzeba kontaktu

Jest związana z potrzebą bezpieczeństwa. Najsilniejsza w okresie dorastania. Obejmuje kontakty koleżeńskie, przyjaźnie oraz sympatie między dziewczętami i chłopcami. W wyniku tych kontaktów wytwarzają się oczekiwania czułości i przynależności do osób bliskich. Wychowawcy muszą rozumieć istnienie tej potrzeby, umożliwiać młodzieży jej zaspakajanie, czuwać nad tym, by dokonywała się ona w sposób prawidłowy, przynoszący radość i korzyści wychowankom. Przyjazny kontakt z innymi ludźmi stanowi jeden z warunków skutecznego działania, dlatego też rodzi się potrzeba nawiązania takiego kontaktu. Potrzeba ta przekształca się najpierw w potrzebę przyjaźni, a później w potrzebę aprobaty społecznej.


Potrzeba akceptacji

Jest równie ważna jak potrzeba kontaktu emocjonalnego. Przejawia się ona w każdym okresie rozwoju człowieka. Początkowo źródło jej zaspokojenia stanowi rodzina, później szkoła czy wreszcie grupa wychowawcza. Każdy pragnie nie tylko pozostawać w bliskim kontakcie emocjonalnym z otoczeniem, nie tylko przynależeć do grupy, lecz także zwracać na siebie uwagę, być pozytywnie ocenianym, coś znaczyć. Potrzeba akceptacji przez grupę jest bardzo ważna dla wychowanki. Brak jej wiąże się z izolacją od grupy, do której należy. Każda wychowanka pragnie być akceptowana przez koleżanki i wychowawców. Aby u jednostki mogła wytworzyć się potrzeba identyfikacji z grupą, nie wystarczy uświadomienie sobie faktu, że grupa zaspakaja potrzeby swoich członków. Potrzeba utożsamiania się z grupą jest znacznie bardziej trwała i silna, kiedy grupa stawia wobec niej pewne wymagania. Akceptacja oraz identyfikacja z grupą staje się źródłem kształtowania moralności, zasad postępowania i poglądu na świat.

Potrzeba uznania i szacunku

Prowadzi do poczucia pewności siebie, wartości i siły. Wychowanka zdobywa szacunek i uznanie dzięki pełnionej funkcji w internacie lub grupie, osiągnięciom w różnych dziedzinach życia. Niezaspokojenie tej potrzeby wywołuje poczucie niższości, słabości i niezaradności. Dlatego należy stawiać coraz to nowe zadania do wykonania na rzecz grupy, aby jednostka identyfikowała i solidaryzowała się z grupą zdobywała jej uznanie szacunek.

Potrzeba sukcesu

Polega na dążeniu do wyniku, który będzie zadowalał wychowankę. Potrzeba ta u poszczególnych osób bywa różna, wykazuje silniejsze lub słabsze natężenie. Jej charakterystyczną cechą jest skłonność do ujmowania rzeczywistości w kategoriach sukces – niepowodzenie. U niektórych wychowanek odnoszenie sukcesów staje się centralnym motywem działań. Zaś niepowodzenia przy bardzo silnie rozwiniętej potrzebie osiągnięć może wpłynąć negatywnie na aktywność wychowanki. Silny lęk przed niepowodzeniem może powstrzymywać od podejmowania zadań. Od wychowawcy zależy ukształtowanie takiej potrzeby sukcesu, aby wychowanka realizując ją nie dążyła jedynie do osiągnięć indywidualnych, lecz wiązała sukcesy własne z sukcesami grupy wychowawczej, do której należy.

Omówione wyżej potrzeby można zaspakajać w oparciu o grupę. Są to, zatem potrzeby indywidualne, zaspakajane społecznie. Im wyraźniej wychowanka identyfikuje się z grupą, tym w większym stopniu potrzeby grupy są jego potrzebami.
W procesie zaspakajania potrzeb ważną rolę odgrywa wychowawca. To on organizuje odpowiednie warunki i sytuacje sprzyjające zaspokajaniu potrzeb. Integruje zwłaszcza w sytuacjach, gdy zachodzi konflikt między rozbieżnymi potrzebami indywidualnymi, np. potrzebą zabawy, rekreacji, a potrzebami społecznymi, np. współuczestnictwa w wykonaniu podjętego przez grupę zadania.

Prawidłowe funkcjonowanie młodzieży w internacie zależy w dużej mierze od tego, w jakim stopniu są zaspokojone jej potrzeby. Będą one tym bardziej zaspokojone im bardziej wychowanka będzie czuła się bezpieczna w internacie, im częściej będzie osiągała w nim sukcesy oraz znajdzie akceptację grupy i wychowawcy.

Praca wychowawcza w internacie powinna opierać się na wnikliwej znajomości potrzeb wychowanek i na ich zaspakajaniu w życiu codziennym.
Wychowawca kształtuje system potrzeb jednostki, stawiając mu wymagania i konsekwentnie ich przestrzegając.





Opracowała
Wioletta Kozakiewicz

Wyświetleń: 1755