Cele:
- pamięta nazwy wielkich form powierzchni Ziemi i nazwy najwyższych szczytów
- rozumie różnice pomiędzy wysokością względną i bezwzględną oraz różnice pomiędzy wyżynami i nizinami
- potrafi przyporządkować i opisać rozmieszczenie wielkich form powierzchni na wszystkich kontynentach
- potrafi korzystać z atlasu i słownika geograficznego
- potrafi pracować w grupie
Metoda: Ranking trójkątny, metoda opisu klasyfikującego i plakatu
Środki dydaktyczne: atlasy, słowniki geograficzne, mapy konturowe kontynentów, kolorowe kartki z krainami geogr. i definicjami form terenu
Forma pracy: praca w grupach
Tok lekcji:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe
- Podział na grupy (6 grup) i wybór lidera
- Uczniowie wchodząc do klasy losują karteczki, na których napisany jest numer grupy, do której będą należeć. Numery grup umieszczone są na odpowiednich stolikach. Grupy wybierają sobie lidera same.
- Przypomnienie zasad pracy w grupie.
2. Wstęp lekcji:
- Na początku lekcji następuje przypomnienie z lekcji poprzedniej nazw kontynentów i rozpoznanie ich konturów przez uczniów. Kontury kontynentów przyklejone są na jednej ze ścian klasopracowni. Każdy kontur jest rozmiarów brystolu;
- Uczniowie rozpoznają fotografie przedstawiające formy ukształtowania pionowego lądów (niziny, wyżyny, depresji i gór) i podpisują je na tablicy;
- Każda grupa otrzymuje jednakowe zadanie:
Na rysunku oznaczono wysokości względne i bezwzględne literami:
wysokości względne to ....................................
wysokości bezwzględne to ....................................
Realizacja tematu lekcji:
a) Pierwsza tura zadań do wykonania przez grupy - czas 5 min - uczniowie wykonują zadania, następnie prezentują wyniki:
- wyjaśnienie definicji form terenu
- sposób przedstawiania form na mapach hipsometrycznych
GRUPA 1
1. Korzystając ze słownika J.Flisa wyjaśnij co to jest wysokość bezwzględna i względna.
2. Korzystając z atlasu odpowiedz na pytanie, jakim kolorem na mapach hipsometrycznych zaznacza się depresje poszczególne formy terenu?
GRUPA 2
1. Korzystając ze słownika geograficznego wyjaśnij co to jest mapa hipsometryczna i profil
hipsometryczny.
Odszukaj w atlasie i wskaż przykład mapy hipsometrycznej.
GRUPA 3
1. W słowniku geograficznym J.Flisa odszukaj definicję niziny.
2. Otrzymane trzy definicje niziny ustaw w kolejności od najmniej do najbardziej pełnej pod względem zawartych wiadomości.
GRUPA 4
1. W słowniku geograficznym J.Flisa odszukaj definicję wyżyny?
2. Otrzymane trzy definicje wyżyny ustaw w kolejności od najmniej do najbardziej pełnej pod względem zawartych wiadomości.
GRUPA 5
1. W słowniku geograficznym J.Flisa odszukaj definicję gór?
2. Otrzymane trzy definicje gór ustaw w kolejności od najmniej do najbardziej pełnej pod względem zawartych wiadomości.
GRUPA 6
- W słowniku geograficznym J.Flisa odszukaj definicję depresji?
- Otrzymane trzy definicje depresji ustaw w kolejności od najmniej do najbardziej pełnej pod względem zawartych wiadomości.
Definicje form terenu do rankingu trójkątnego:
WYŻYNA TO:
Obszar lądu położony powyżej 300 m n.p.m. o małych (do 300 m) różnicach wysokości względnych.
Powierzchnia lądu położona wyżej niż nizina.
Powierzchnia lądu położona wyżej niż nizina o krajobrazie równinnym, falistym i pagórkowatym.
GÓRY TO:
Obszar lądu położony powyżej 300 m n.p.m. o dużych (powyżej 300 m) różnicach wysokości względnych i dużych nachyleniach stoków.
Powierzchnia lądu położona wyżej niż nizina.
Powierzchnia lądu położona wyżej niż nizina o krajobrazie górzystym, górskim i wysokogórskim.
NIZINA TO:
Obszar lądu znajdujący się na bezwzględnej wysokości od 0 do 300 m.
Teren o małych wysokościach bezwzględnych i względnych.
Teren położony od 0 do 300 m n.p.m. o krajobrazie równinnym i falistym.
DEPRESJA TO:
Jest to obszar lądu o małych wysokościach względnych.
Jest to teren położony bardzo nisko o małych różnicach wysokości względnych.
Jest to obszar lądu położony poniżej poziomu morza (poniżej 0 m).
b) Druga tura zadań - czas 15 minut - praca w grupach:
- każda grupa otrzymuje zestaw różnych krain geograficznych występujących na wszystkich kontynentach i kontury jednego kontynentu;
- zadaniem jest przyporządkowanie i prawidłowe umiejscowienie właściwych krain geograficznych wybranym kontynentom
Grupa 1
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Azji.
- Na mapę konturową Azji nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
Grupa 2
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Ameryce Północnej.
- Na mapę konturową Ameryki Północnej nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
Grupa 3
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Afryce.
- Na mapę konturową Afryki nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
Grupa 4
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Europie.
- Na mapę konturową Europy nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
Grupa 5
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Ameryce Południowej.
- Na mapę konturową Ameryki Południowej nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
Grupa 6
- Korzystając z atlasu odszukaj największe krainy geograficzne w Australii.
- Na mapę konturową Australii nanieś właściwe krainy, wybierając je spośród podanych krain geograficznych.
- Odszukaj i nanieś na mapę najwyższy szczyt kontynentu. Odczytaj i zapisz jego wysokość bezwzględną.
c) Prezentowanie plakatów
Lider grupy prezentuje wykonaną pracę. Odczytuje najwyższy szczyt kontynentu, podaje jego wysokość i odpowiada na pytanie: W jaki sposób rozmieszczone są na mapie poszczególne formy ukształtowania terenu?
d) Podsumowanie
- Podpisanie na przygotowanym wcześniej profilu hipsometrycznym form ukształtowania pionowego lądów - podpisują chętni uczniowie.
- Odpowiedź na pytanie: Dlaczego nie była prezentowana przez żadną z grup Antarktyda?
e) Zadanie domowe:
Oblicz wysokość względną pomiędzy najniżej i najwyżej położonym punktem na Ziemi.
Opracowanie: Lucyna Goc
Gimnazjum nr 5 w Stalowej Woli
