Katalog Waldemar Lupa Informatyka, Artykuły "Informatyka a edukacja"
Termin edukacja w literaturze pedagogicznej jest formułowany jako całokształt oddziaływań instytucji realizujących proces wychowania i kształcenia na różnych poziomach. Realizacja zadań odbywa się w procesie kształcenia. Lata dziewięćdziesiąte i pierwsze lata nowego tysiąclecia charakteryzują się gwałtownym rozwojem nowych technologii, co wywołuje zapotrzebowanie na uzyskiwanie nowych specjalności, poszukiwanych na rynku pracy. Obecnie ważniejsze jest rozwijanie kreatywności i zdolności poznawczych niż uczenie się postępowania w sytuacjach znanych i powtarzalnych, dlatego też stosowane metody nauczania winny być ukierunkowane na jednostkę. W polskiej szkole ważne są takie kierunki przemian, które spowodują, że tradycyjna szkoła przystosowana do wymagań państwa nakazowego i społeczeństwa kolektywistycznego przekształci się w szkołę przygotowującą do życia w państwie demokratycznym umożliwiającym pełny rozwój jednostki. Na podstawie analizy literatury można stwierdzić, że szkoły na całym świecie są skansenem tradycyjnych form komunikowania się i nauczania, dlatego też tak istotny jest proces adaptacyjny szkoły do epoki multimediów. Proces kształcenia jest coraz częściej wspomagany komputerem z dostępem do Internetu. Komputer umożliwia przekazywanie wiedzy obrazem, dźwiękiem oraz interaktywne uczestnictwo w tym procesie. Komputer umożliwia interaktywną pracę z programem i realizacje własnych pomysłów. Umberto Eco stwierdza (...) Proces komunikacji przyjmuje charakter gry, funkcja poznawcza zostaje uzupełniona o autopoznawczą, a porozumienie przyjmuje postać współuczestnictwa, tak samo jak lektura, porozumiewanie się jest procesem kreowania sensu, działalnością w istotny sposób twórczą (...).Nauczanie informatyki proces ten powinno wspomagać, poprzez pokazanie w jakich celach, z jakimi skutkami komputer może być stosowany do rozwiązywania problemów w różnych obszarach zawodowych i życiu codziennym. Ucząc informatyki należy uświadomić uczniom, że komputery nie rozwiązują problemów lecz stanowią tylko narzędzie, które wspomaga jedynie ich rozwiązanie. Marek Gawrysiak stwierdza: Wspomaganie polega na tym, że to co lepiej "umie" robić komputer człowiek deleguje do komputera; komputery są używane do zadań, gdy człowiek nie jest skuteczny w wykonywaniu ich z wymaganą skutecznością i na odwrót. Dlatego bardzo pomocne jest poznanie niektórych indywidualnych charakterystyk człowieka i komputera w celu zidentyfikowania procesów, które mogą być wykonywane przez dwa byty i gdzie jeden może pomóc drugiemu. W tabeli nr 1 zawarto porównanie "zdolności" człowieka do wykonywania różnych zadań.
(Źródło: Marek Gawrysiak: Propozycje celów i treści nauczania informatyki dla potrzeb edukacji medialnej) W materiałach UNESCO z 1994 "A curiculum for schols" czytamy: "(...)Informatyka ma tak ogromne znaczenie dla przyszłej gospodarczej pomyślności kraju, że inwestowanie w sprzęt, kształcenie nauczycieli i wspierające usługi niezbędne do wprowadzenia programu skutecznego kształcenia informatycznego powinno mieć najwyższy priorytet na szczeblu rządowym"(...). Zachodzące przemiany są przyczyną przeprowadzenia zmian w specjalnościach, w których kształci się młodzież. Szkoła winna umożliwić uczniom uzyskanie umiejętności, które będą przydatne absolwentowi. System edukacji w Polsce dotychczas był nastawiony na realizowanie programów nauczania dyktowanych przez instytucje centralne, system ten nie uwzględniał indywidualnych zainteresowań jednostki, w małym stopniu uwzględniał zapotrzebowanie rynku na określony typ kształcenia w danym regionie. Obecnie zachodzą przemiany, które powodują, że uczący zaczyna skupiać się na uczniu, na realizacji jego indywidualnych zamierzeń edukacyjnych. Celem szkoły jest dziś przede wszystkim pomaganie uczniom w zdobywaniu przez nich ich własnego wykształcenia zgodnego z jego zamierzeniami. W edukacji młodzieży musi być więc uwzględniony zakres wiedzy i umiejętności, który wiąże się z technologią informacyjną. Technologia informacyjna (TI) to zespół środków i narzędzi (w tym oprogramowania). Technologie, które służą wszechstronnemu posługiwaniu się informacją. TI obejmuje swoim zakresem m.in.: informację, komputery, informatykę i komunikację. Technologia informacyjna wyrosła na komputerach. Rosnąca lawinowo ilość informacji jak i też jej rozproszenie, powodują, że do korzystania z zasobów niezbędne jest posługiwanie się technologią informacyjną. TI powinna przenikać do różnych dziedzin nauczania. Komputer jako pomoc dydaktyczna, narzędzie pracy nauczyciela i ucznia jest urządzeniem przydatnym ze względu na wszechstronność zastosowania do wspomagania procesu edukacji. Nauczyciel ma możliwość obecnie korzystania z materiałów multimedialnych o charakterze encyklopedii, podręcznika elektronicznego jak też tworzyć własne prezentacje, bazy danych inne pomoce dydaktyczne korzystając z aplikacji użytkowych. Nauczyciel jest obecnie, zobowiązany do takiego przygotowania lekcji, by informacje zdobywane przez ucznia stawały się źródłem wiedzy, które zostanie wykorzystane w dalszej nauce. Nauczyciel musi poznać zasady funkcjonowania i zastosowanie nowoczesnych urządzeń, które stały jednym z podstawowych narzędzi pracy zawodowej jak i tez czynnikiem rozwoju intelektualnego. Uczący przedmiotu innego niż informatyka nie powinien postępować tak, jakby nie wiedział o istnieniu szkolnych pracowni komputerowych, ponieważ takie postępowanie jest sprzeczne z kierunkiem nowoczesnego kształcenia. Uwzględniając te zasady szkoła ma szansę przygotować uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym, w którym informacja, i związana z nią technologia, będzie podstawowym towarem i środkiem, niezbędnym w życiu każdego człowieka. Nauczanie i stosowanie technologii informacyjnej w polskich szkołach koncentruje się od kilku lat na wydzielonych zajęciach informatycznych, nazywanych najczęściej informatyką lub elementami informatyki. Podstawowy nacisk w tych zajęciach jest kładziony na wiedzę i umiejętności informatyczne, mniejszy - na przygotowanie uczniów do posługiwania się TI. Brak sprzętu w szkołach jaki i też kadry nauczycielskiej przygotowanej do prowadzenia zajęć z wykorzystaniem środków multimedialnych, powoduje, że TI na innych zajęciach wykorzystuje się w stopniu bardzo ograniczonym, dlatego też zachodzi konieczność popularyzacji zajęć z wykorzystaniem TI, w wielu polskich szkołach. Opisany stan występował we wszystkich państwach, które podejmowały działania na rzecz informatyzacji. Uczestnicy Światowego Kongresu "Komputery w Edukacji" (Birmingham, 1995). stwierdzili, że w początkowym okresie komputeryzacji, gdy w szkołach brakuje sprzętu, a zwłaszcza nauczycieli umiejących korzystać z niego w pracy pedagogicznej, najefektywniejsze jest zgromadzenie komputerów w jednym miejscu i przeznaczenie zajęć lekcyjnych na przygotowywanie uczniów do posługiwania się nimi. Społeczeństwo informacyjne wymaga określonego typu kształcenia Umberto Eco stwierdza: "(...) przyszłe społeczeństwo(...) będzie podzielone na trzy klasy. Najniższa - to proletariat złożony z tych, którzy nie potrafią korzystać z komputera i dla których jedynym źródłem informacji jest telewizja. Ludzie tej warstwy będą wyłączeni z udziału w rządach. Warstwa średnia - to drobna burżuazja, która umie korzystać z komputera, ale nie potrafi programować. Na szczycie hierarchii społecznej znajduje się arystokracja (czyli grupa osób, która potrafi z komputerem współpracować(. ..) nie ulega wątpliwości, że do ostatniej grupy trafią naukowcy i intelektualiści (...)" Realizując proces edukacyjny i wychowawczy nie należy zapominać, że każde nasze działanie winno służyć budowaniu człowieczeństwa uwzględniać uniwersalne wartości takie jak prawda, dobro, piękno, miłość, wolność, tolerancje solidarność. Dlatego też edukacja pojmowana jako "paideia"("regnum homini") jako kształtowanie na dobrach kultury człowieczego królestwa ma swój priorytetowy wymiar współczesny, wartością tym przeciwstawia się komercjalizacja kultury, traktowanie jej w kategoriach rynku. Nurt humanistyczny i pragmatyzm mogą współistnieć, winno temu towarzyszyć rozsądne działanie edukacyjne. W tym celu należy:
Kształcenie multimedialne charakteryzuje się następującymi cechami:
(źródło Józef Bednarek "Multimedia w działalności szkoleniowo - wychowaczej") Pod wpływem rozwoju multimediów i ich rosnących możliwości edukacyjnych powstała nowa pedagogika, nazywana pedagogiką medialną, która jest jedną z dyscyplin pedagogicznych. Jest to bardzo młoda dyscyplina, znajdująca się dopiero w początkowej fazie rozwoju. Przedmiotem zainteresowania edukacji medialnej, realizowanej także w wojsku, są wszelkiego rodzaju media (środki dydaktyczne i massmedia) w swoich oddziaływaniach edukacyjnych, a więc w procesie nauczania, wychowania i socjalizacji. Pedagogika medialna formułuje twierdzenia o charakterze opisowym, wyjaśniającym i dyrektywnym. Na podstawie analizy literatury można sformułować następujące cele edukacji medialnej:
Wacław Strykowski wyszczególnia następujące obszary badań technologii kształcenia:
Literatura: J. Bednarek, Technologia kształcenia w Akademii Obrony Narodowej, "Zeszyty Naukowe AON" nr 2 5),1994. Krystyna Dałek: Wpływ nowych technologii na zmianę stylu nauczania matematyki, Media a Edukacja, Poznań 2000. Józef Bednarek: Edukacyjne wyzwania społeczeństwa informacyjnego, Media a Edukacja, Poznań 2000 Detrouzos M. L: Przyszłość informatyki, "Świat Nauki" 1999, nr 10 Marek Gawrysiak: Propozycje celów i treści nauczania informatyki dla potrzeb edukacji medialnej, Media a Edukacja, Poznań 2000, s.582 Janusz Gajda: Mass Media a Megatrendy Rozwoju Kultury i Implikacji dla Edukacji,Media a Edukacja, Poznań 2000 Ewa Gurbiel, Grażyna, Hardt-Olejniczak, Ewa Kolczyk, Helena Krupicka, Maciej NM. Sysło "Informatyka Poradnik dla nauczyciela gimnazjum" Konarzewski K. Jak kształcić polskich nauczycieli "Społeczeństwo Otwarte", 12/1997 Umberto Eco: Czym grozi Internet "Forum" 1996 nr 19 Wywiad prasowy dla "Corriere della Sera" W. Strykowski, Teoretyczna i aplikacyjna problematyka badawcza technologii kształcenia w Polsce [w:] Pedagogika i technologia kształcenia postrzegana na nowo, (red. nauk.) F. Januszkiewicza i S. Skulimowskiego, WSR-P, Warszawa-Siedlce 1993, s. 42-53. W. Skrzydlewski, Kształcenie multimedialne w systemie edukacyjnym szkoły wyższej [w:] Uczelnia na miarę współczesności, Poznań 1983, s. 203-204. Umberto Eco: Czym grozi Internet "Forum" 1996 nr 19 Wywiad prasowy dla "Corriere della Sera" Antoni Zając: "Czy pedagogika i edukacja powinny uwzględniać prawo Moore'a rozwoju mediów", III Międzynarodowa Konferencja Media a Edukacja, Poznań 2000. Opracowanie: Waldemar Lupa Wyświetleń: 3249
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |