Katalog

Agnieszka Grzywacz
Historia, Konspekty

Osiągnięcia ludów Bliskiego i Dalekiego Wschodu - utrwalenie wiadomości

- n +

Osiągnięcia ludów Bliskiego i Dalekiego Wschodu - utrwalenie wiadomości

Konspekt lekcji historii w klasie I i liceum ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Legnicy
W trakcie lekcji uczeń doskonali umiejętności selekcjonowania i syntetyzowania wiedzy poprzez tworzenie mapy pojęciowej i tabeli synchronistycznej (wypełnia tabelę dotyczącą następujących danych: położenie geograficzne i warunki naturalne, powstanie i funkcje organizacji państwowej, struktura społeczna).

CELE LEKCJI:

Po zakończeniu zajęć uczniowie powinni:
- wymienić warunki naturalne umożliwiające powstanie cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie,
- wskazać charakterystyczne cechy państw: Sumeru, Babilonii, Asyrii, Egiptu, Izraela, Indii i Chin,
- scharakteryzować ustrój, strukturę społeczną, zasady prawne i moralne,
- rozumieć zależności rozwoju gospodarki od położenia geograficznego państw,
- wymienić najważniejsze osiągnięcia w dziedzinie pisma, architektury, nauki i techniki,
- rozróżniać systemy religijne państw Starożytnego Wschodu.

METODY PRACY:

- wykład wprowadzający,
- praca w grupach,
- praca indywidualna,
- prezentacja,
- dyskusja.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

- atlas historyczny,
- mapka konturowa - Najstarsze cywilizacje,
- zestawy pytań dla poszczególnych grup,
- teksty do uzupełnienia,
- fragment filmu edukacyjnego - "Zaginione Cywilizacje"

CZAS:
45 minut

PRZEBIEG ZAJĘĆ

Wprowadzenie
(ok. 5 min.)

Nauczyciel krótko przedstawia periodyzację i znaczenie dziejów starożytnych. Wskazuje, iż pierwszym z okresów historycznych - najdłuższym, trwającym kilka tysięcy lat - był okres starożytny, zwany starożytnością lub antykiem (zwykle jednak przez antyk rozumie się historię tylko Grecji i Rzymu, najbardziej popularyzowaną). Podkreśla, że jest to już dużo lepiej poznany okres dziejów człowieka niż prehistoria, pozostały po nim zabytki pisane oraz liczne pozostałości kultury, odkrywane przez archeologów. Najważniejsze przemiany zachodzące w starożytności przebiegały na stosunkowo niewielkim terenie. Obszar ten obejmował Bliski i Daleki Wschód oraz basen Morza Śródziemnego. Na Bliskim Wschodzie były to cywilizacje Mezopotamii, Egiptu i Izraela, na Dalekim Wschodzie - Indie i Chiny, nad Morzem Śródziemnym - Grecja i Rzym.

Następnie nauczyciel przedstawia uczniom zamierzone cele lekcji.

Rozwinięcie
(ok. 35 min.)

1. Położenie geograficzne, warunki naturalne oraz organizacja państw i struktura społeczna Starożytnego Wschodu.
(ok. 15 min.)
Nauczyciel dzieli klasę na 4 - 5 osobowe grupy i informuje uczniów, że ich zadanie będzie polegało na uzupełnieniu mapki konturowej oraz przygotowaniu odpowiedzi na otrzymane zagadnienia.
- Grupa I:
a) Położenie geograficzne i warunki naturalne Mezopotamii:
- Jaką nazwę tej krainie przypisywali starożytni Grecy?
- Jakie główne rzeki przepływały przez teren Mezopotamii i jaka była ich rola (w rolnictwie, transporcie oraz handlu)?
- Na jakie dwa regiony - pod względem warunków naturalnych - dzieliło się Międzyrzecze?

b) Powstanie i funkcje organizacji państwowej oraz struktura społeczna w Izraelu:
- Na jakie dwa etapy można podzielić osadnictwo hebrajskie w Palestynie?
- Z czego zasłynęli: Saul z rodu Beniamina, Dawid, Salomon?
- Na jakie dwa odrębne królestwa podzielone zostało państwo izraelskie po śmierci Salomona?
- Grupa II
a) Położenie geograficzne i warunki naturalne Egiptu:
- Jak Egipcjanie nazywali zamieszkiwany przez siebie kraj?
- Jaka główna rzeka przepływała /przepływa przez teren Egiptu i jaka była jej rola (w rolnictwie, podziale społecznym, kształtowaniu się silnego aparatu władzy i handlu)?
- Na jakie dwa regiony - pod względem historycznym - podzielone było państwo egipskie i skąd wywodziła się ich nazwa?

b) Powstanie i funkcje organizacji państwowej oraz struktura społeczna Indii:
- Jakie przyczyny utrudniały powstanie jednolitego, scentralizowanego państwa indyjskiego?
- Co to były warny i kasty?
- Jak wyglądała struktura społeczeństwa indyjskiego?
- Grupa III
a) Położenie geograficzne i warunki naturalne Izraela:
- Jakie inne nazwy nosił obszar starożytnego Izraela?
- Jaka główna rzeka przepływała przez terytorium państwa?
- Na jakie trzy regiony (pod względem historycznym) podzielone było państwo izraelskie?

b) Powstanie i funkcje organizacji państwowej oraz struktura społeczna Chin:
- Jakie zasługi przypisuje się chińskiemu władcy Szy Huang-Ti w zakresie rozwoju państwa?
- Na czym polegała despotyczna władza cesarza chińskiego?
- Jak wyglądała struktura społeczna w starożytnych Chinach?
- Grupa IV
a) Położenie geograficzne i warunki naturalne Indii:
- Jakie dwie główne rzeki przepływały przez terytorium kraju i jaka była ich rola (w osadnictwie i religii)?
- Z jakich terenów sprowadzano brakujące surowce na obszar Indii?

b) Powstanie i funkcje organizacji państwowych oraz struktura społeczna Mezopotamii:
- Jaką rolę w tworzeniu aparatu państwowego przypisuje się Sumerowi?
- Jakie były zasługi Hammurabiego w tworzeniu i umocnieniu państwa babilońskiego? Na czym polegała despotyczna władza na przykładzie Babilonii?

- Grupa V
a) Położenie geograficzne i warunki naturalne Chin:
- Jakie dwie główne rzeki przepływały przez teren starożytnych Chin i jaka była ich rola (w osadnictwie, rolnictwie i rozwoju państwa)?
- Z jakim osiągnięciem chińskim wiązał się średniowieczny "jedwabny szlak"?

b) Powstanie i funkcje organizacji państwowej oraz struktura społeczna Egiptu:
- Kto i w którym roku dokonał zjednoczenia oraz stworzenia jednolitego państwa egipskiego? Jakie miasto odgrywało rolę stolicy?
- Kim był Maneton i czego dokonał?
- Co oznaczał stworzony przez Greków termin "faraon"? Na czym polegała despotyczna władza faraona?
- Jak przedstawiała się piramida społeczeństwa egipskiego?

2. Osiągnięcia cywilizacyjne ludów Starożytnego Wschodu. (ok. 5 min.)
Uczniowie wykonują zadanie polegające na uzupełnieniu luk w ćwiczeniu dotyczącym osiągnięć ludów Starożytnego Wschodu w dziedzinie: pisma i literatury, prawa, architektury i rzeźby, medycyny, matematyki i astronomii oraz wynalazków technicznych.. Następnie udzielają poprawnych odpowiedzi.

3. Biblia i jej znaczenie. (0k. 10 min.)
Uczniowie zapoznają się z fragmentem filmu dydaktycznego, który przybliża Biblię jako źródło zarówno religijne jak i historyczne.

4. Religie i filozofia Starożytnego Wschodu.
(ok. 5 min)
Uczniowie rozwiązują krzyżówkę, której pytania dotyczą zagadnień religijno-filozoficznych

Podsumowanie
(ok. 3 min.)

Uczniowie, wspólnie z nauczycielem krótko podsumowują najistotniejsze wspólne cechy cywilizacji Starożytnego Wschodu.

Ocena pracy uczniów
(ok. 2 min.)

Zadanie domowe

Nauczyciel przypomina uczniom o przygotowaniu się do pisania testu sprawdzającego wiedzę i umiejętności uczniów z zakresu cywilizacji Starożytnego Wschodu.

ZAŁĄCZNIKI:

Uzupełnienie mapy konturowej - instrukcja:

- Wpisz w odpowiednie miejsca na mapie litery, które odpowiadają nazwom najstarszych cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie:
A - egipskiej
B - mezopotamskiej
C - indyjskiej
D - chińskiej
- Podpisz na mapie następujące rzeki (w przypadku braku miejsca dorysuj strzałki i do każdej z nich dopisz odpowiednią nazwę): Nil, Tygrys, Eufrat, Indus, Ganges, Huang-ho, Jangcy.
- Wpisz w odpowiednie miejsca na mapie nazwy: Bliski Wschód, Daleki Wschód, Morze Śródziemne, Ocean Atlantycki, Ocean Arktyczny, Ocean Spokojny, Ocean Indyjski.

Osiągnięcia ludów Starożytnego Wschodu

1. Pismo i zabytki piśmiennicze

a) Fazy rozwoju pisma

Najstarszą formą pisma jest zapis, w którym schematyczne rysunki symbolizowały przedmioty, zwierzęta lub osoby. Nazywamy go ....................................................... (obrazkowym), a jego znaki.......................................... Był to wielce niedoskonały sposób utrwalania informacji, gdyż uniemożliwiał zapis czynności, pojęć abstrakcyjnych, imion własnych. Pismo to szybko uległo przekształceniom w pismo ...................................................... Jego znaki - .................................................. - powstawały w wyniku rozszerzania znaczenia............................................. na pojęcia kojarzone z danymi przedmiotami (np. kółko z kropką w środku symbolizujące słońce mogło znaczyć także światło, ciepło, dzień). Aby ułatwić proces czytania, dodawano specjalne znaki, które nie niosły żadnej treści, ale wskazujące na dziedzinę, do której należał dany ideogram. Nazywamy je .................................................... Kolejną fazę rozwoju pisma stanowi pismo................................................., zawiera ono obok................................................., ......................................... i ............................................... także znaki o wartości fonetycznej. Czasami nazywa się je rebusowym, gdyż przypomina współczesne rebusy.

b) Mezopotamia

Powstanie pisma, które wynaleźli............................................ (koniec IV tysiąclecia p.n.e.), wiązało się początkowo z koniecznością prowadzenia rachunkowości świątynnych, ale szybko znalazło zastosowanie w życiu jednostek i administracji państwowej.
Najpopularniejszym materiałem pisarskim były ......................................................................... Znaki stawiano za pomocą drewnianego lub trzcinowego ......................................, który pozostawiał ślady o kształcie .......................... - stąd nazwa - "............................... .................................".
Do najistotniejszych zabytków pisma mezopotamskiego zaliczamy:
- spisaną ok. III / II tys. p.n.e. sumeryjską opowieść o potopie - ".............................................................."
- babiloński poemat o stworzeniu świata - "............................... ............................" ("Kiedy w górze")

c) Egipt

Egipcjanie wynaleźli trzy typy pisma. Pierwszy z nich to pismo ............................................, uznawane za święte (ryte w kamieniu lub malowane na drewnie). Drugim typem pisma było pismo ............................................... - kapłańskie (pisane na .....................................). Typ trzeci to pismo ............................................, czyli ludowe.
Odczytanie pisma egipskiego stało się możliwe po odnalezieniu słynnego kamienia z......................................, zawierającego napisy także w języku egipskim

d) Chiny

Najstarsze zapisy chińskie pochodzą z ok. 2000 lat p.n.e i zostały sporządzone za pomocą skomplikowanych znaków (kilka tysięcy). Chińczycy rozwijali kaligrafię, czyli sztukę...................................... ................................
Podstawowym materiałem piśmienniczym były początkowo deszczułki bambusowe, później stała się nim tkanina zwana.................................. Malowano na niej znaki za pomocą pędzelka i............................. Wreszcie na początku n.e. wykorzystano do pisania.............................., który wytwarzano z kory drzew, słomy ryżowej.

e) Indie

Największymi osiągnięciami cywilizacji Indii w dziedzinie literatury są: ".........................." ("Święta Wiedza") - zbiór tekstów zawierających rytuały, obrzędy i obyczaje; "..............................................." (starohinduski epos opowiadający historię boga Ramy i jego żony Sity); "..............................................." (epopeja przedstawiająca dzieje starożytnego królewskiego rodu Bharatów) oraz "............................................" ("traktat o pożądaniu")

2. Prawo

a) Babilonia

Jednym z najistotniejszych osiągnięć cywilizacji babilońskiej było skodyfikowanie prawa przez króla........................................ Władca nakazał wyryć poszczególne paragrafy na....................... (kamiennym słupie) i umieścić je w świątyni..................................., naczelnego bóstwa Babilonu. W kodeksie pojawiło się sumeryjskie prawo ............................... - odwetu, wyrażające się zasadą "........... ................". Kamień, który obecnie znajduje się w paryskim ........................................, odnaleziono w 1901 r. w ...............................

b) Egipt

Egipskie szczęście po śmierci zależało nie tylko od posiadania grobowca i dostarczania duszy oraz ciała. Mógł się nim cieszyć tylko ten, który dowiódł swej niewinności na sądzie odbywającym się przed bogiem zaświatów. Dlatego też, zmarły zaopatrywany był w zestaw norm etycznych, który nosił nazwę "...................................................................".

c) Izrael

Podstawą moralną, religijną, a także prawodawczą dla wyznawców judaizmu jest Biblia, a konkretnie "................................... ......................................". Niektóre jej księgi stały się podstawą porządku społeczno - politycznego ludności izraelskiej i regulują życie żydowskich gmin.
Dla zapewnienia trwałości i dalszego rozwoju religii wyznawcy judaizmu stworzyli "........................................", w którego skład weszły dwie części: ".................................." - kodeks prawa cywilnego i karnego oraz "....................................." - zbiór wyjaśnień i komentarzy.

3. Architektura i rzeźba

a) Cywilizacja sumeryjska stworzyła:

-......................................... - wielopiętrowe schodkowe świątynie w kształcie ściętej piramidy, które spełniały różnorodne funkcje.

b) Cywilizacja babilońska stworzyła:

-........................................................ - przepiękną bramę, która ozdabiała wejście do Babilonu,
-............................................................ - jeden z siedmiu cudów świata, błędnie nazywany Ogrodami Semiramidy.

c) Cywilizacja asyryjska stworzyła:

-........................................... ..................................... w Niniwie, w której umieszczone zostały największe dzieła literatury mezopotamskiej.

d) Cywilizacja egipska stworzyła:

-......................................... ..................................... - jeden z siedmiu cudów świata (zaliczany do kompleksu tego typu budowli w Gizie),
- popiersie......................................... - jedna z najpiękniejszych rzeźb, która przedstawia żonę faraona Echnatona,
-........................................ - kamienną rzeźbę o ciele lwa i głowie człowieka - faraona Chefrena.

e) Cywilizacja żydowska stworzyła:

-............................................ ............................................. - wzniesioną przez króla Salomona na wzgórzu Moria (dziś pozostała po niej Ściana Płaczu),
-....................................... - świątynie żydowskie.

f) Cywilizacja chińska stworzyła:

-........................................................... - który miał strzec państwo przed najazdami barbarzyńców (jedyna budowla ziemska widoczna z orbity okołoziemskiej).

g) Cywilizacja indyjska stworzyła:

- posągi........................................ - założyciela buddyzmu,
-....................................... - kute w skale.

4. Medycyna.

a) Babilończycy: ............................................................................... ......................................................................................
b) Egipcjanie: .............................................................................. .....................................................................................
c) Chińczycy: .............................................................................. .....................................................................................

5. Matematyka i astronomia

a) Sumer:

- system............................................. i sześćdziesiętny,
- system............................ i........................... (łokieć i talent),
-.......................................... - oparty na cyklu księżycowym.

b) Babilonia:

-................................ kwadratowe i tablice pierwiastków ........................................... i ...........................................,
-......................................... ....................................... i podział doby na 24 godziny, z których każda ma po 60 minut, a ta z kolei po 60 sekund.

c) Egipt:

- obliczanie............................................................ (graniastosłupa, stożka, walca, prostopadłościanu),
-............................................................................ - dzielący dobę na 24 godziny (12 godzin dnia i 12 godzin nocy),
-...................................... .......................................... - oparty na wylewach Nilu.

d) Indie:

-......................................................... przywiezione do Europy przez Arabów

6. Wynalazki i osiągnięcia techniczne

a) Sumer:

-....................................... ................................................. - zwany nawadniającym,
-.................................. - którą wytwarzano z gliny,
-........................................................................... - mające zastosowanie w komunikacji,
-............................................................................. - służące do formowania różnych kształtów z gliny.

b) Asyria:

-............................................................................. - wpływająca na sztukę wojenną.

c) Egipt:

-................................... i................................ - materiały piśmiennicze,
-..................................................................... - z knotem.

d) Indie:

- wypalanie............................ - głównego materiału budulcowego,

e) Chiny:

-............................................... - którą wytwarzano z glinki zwanej kaolinem,
-....................................... - wytwarzany z kokonów jedwabnika,
-...................................... - mający zastosowanie w sztuce wojennej,
- żelazny......................... - znacznie podnoszący wydajność prac rolnych.
 

Opracowanie: Agnieszka Grzywacz

Wyświetleń: 49128


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.