Pomoc w korygowaniu własnej osoby dzieci nieśmiałych

Źródłem inspiracji do podjęcia tematu "Pomoc w korygowaniu obrazu własnej osoby dzieci nieśmiałych" jest wieloletnia obserwacja zachowań dzieci w różnego rodzaju kontaktach społecznych.

Obok dzieci, które z łatwością i swobodą nawiązują i utrzymują kontakty społeczne
spotykamy również takie, których zachowanie w podobnych sytuacjach ulega widocznej dezorganizacji. Osoby te są niepewne swoich działań, często się peszą, funkcjonowanie
w grupie sprawia im trudności.

Moje dwudziestoletnie doświadczenie nauczyciela klas młodszych wskazuje, że to właśnie nauczyciel wychowawca, który towarzyszy uczniom przez pierwsze trzy lata nauki, może w dużej mierze kształtować zachowanie się dzieci, ich osobowość, a także budzić i rozwijać w nich to co w nich wartościowe. Tworząc odpowiedni klimat, atmosferę pogody, spokoju, zaufania, nauczyciel wzmacnia, stymuluje i rozwija w dziecku pozytywny obraz samego siebie.

Przekonanie, że obraz własnych cech psychicznych i fizycznych warunkuje zachowanie człowieka w wielu sytuacjach i że na podstawie znajomości obrazu siebie można przewidywać zachowanie człowieka, podziela dzisiaj wielu psychologów,
lekarzy i socjologów.

Czynnikami, które warunkują rozwój obrazu siebie, są doświadczenia dziecka,w których poznaje ono swoje możliwości działania i w wyniku których osiąga określoną pozycję w grupie społecznej, oraz opinie innych ludzi, z którymi się styka.Wielu badaczy (Niebrzydowski, Reykowski, Brzezińska, Łukaszewski) zajmujących się problemem obrazu własnej osoby podejmowało próbę ustalenia definicji problemu. Nie istnieje jednak pełna, dokładna i jedyna definicja obrazu własnej osoby. Na podstawie wielu definicji można jednak podjąć próbę podsumowania: obraz własnej osoby to zbiór wiedzy o własnych cechach
możliwościach i umiejętnościach.

Warunkiem powstania i rozwoju obrazu siebie jest odpowiedni stopień rozwoju samoświadomości, która kształtuje się w kontaktach interpersonalnych oraz umiejętność odróżnienia siebie od reszty świata.

Obraz własnej osoby formuje się na podstawowych danych pochodzących z dwóch źródeł: jednym są własne doświadczenia dziecka, drugim opinie innych ludzi, z którymi dziecko się zetknęło. Wszelkie różnice w wyglądzie fizycznym wpływają niekorzystnie na rozwój obrazu samego siebie. Dzieci stają się bojaźliwe, drażliwe, nieprzystępne, mają poczucie winy i uważają siebie za gorsze od innych. Czy dziecko jest lubiane i cenione

przez rówieśników, czy też izolowane i odrzucane ma wpływ na kształtowanie sądu o sobie samym. Otoczenie społeczne ma ogromny wpływ na rozbudowanie wiedzy o samym sobie.

Gdy dziecko nie docenia tego, co osiągnęło, przeżywa poczucie winy, poczucie krzywdy, ma do siebie pretensje i żal, żle myśli i mówi o sobie.Konsekwencją zaniżonej samooceny jest zmniejszenie własnej aktywności i ekspansywności i unikanie trudniejszych zadań.

Poznawanie różnych właściwości obrazu siebie i czynników warunkujących jego rozwój jest krokiem do rozpoczęcia pracy nad sobą, nad formowaniem pozytywnego ,akceptującego siebie i świat mniemania o sobie. Konkretność, zróżnicowanie, stabilność, zbieżność z ideałem, akceptacja siebie warunkują dobre przystosowanie, zadowolenie z życia, uczucie wewnętrznego spokoju, szczęścia, pogodzenie się z sobą samym. Dlatego powinniśmy je świadomie formować, pracować nad ich kształtowaniem.

Trudno jednoznacznie zdefiniować niśmiałość, gdyż jest to zjawisko złożone i obejmuje specyficzne zakłócenia w emocjach. Nieśmiałość manifestuje się przede wszystkim zmianami o charakterze emocjonalnym, intelektualnym i wolicjonalnym. Podstawową emocję stanowią przeżycia lękowe z obawy przed ośmieszeniem się, kompromitacją i narażeniem na krytykę innych ludzi.

Uczniowie nieśmiali nie zgłaszają się samodzielnie do odpowiedzi nawet, gdy mają wystarczający zasób wiedzy. Dzieci nieśmiałe są zazwyczaj spokojne, mało ruchliwe, zwykle stronią od kolegów, przyglądają się zabawom niż biorą w nich udział.

Należy więc zapobiegać nieśmiałości. Konieczna jest dbałość o to, aby wpajane dzieciom ideały osobowe były możliwe do osiągnięcia, a wynikające z nich zadania możliwe do wykonania. W postępowaniu z uczniem nieśmiałym nauczyciel winien wykazać zrozumienie, stwarzać poczucie bezpieczeństwa, udzielać pomocy oraz pomagać w przywracaniu uczniowi wiary we własne siły, możliwości i zdolności. Należy tak kierować dziećmi, by stwarzać im z jednej strony okazję do częstego występowania przed innymi, z drugiej tak tworzyć sytuacje, by dawać dzieciom możliwość realnego przeżycia sukcesu.

W tej trudnej pracy zwalczania nieśmiałości powinni brać udział również rodzice, ale także same dzieci, gdyż bez ich zaangażowania praca nauczyciela może nie przynieść oczekiwanych efektów

Jedną z form pomocy tym dzieciom są grupy socjoterapeutyczne, w których pod wpływem zdobywanych doświadczeń społecznych powinny nastąpić w zachowaniach dziecka określone zmiany. Chciałabym aby rodzice przekonali się do takich zajęć i z ochotą posyłali na nie swoje pociechy. Jednak na taką wolę współpracy można będzie liczyć tylko wtedy, gdy całkowicie przestanie pokutować w naszym społeczeństwie przekonanie, że dzieci uczestniczące w takich zajęciach czy innych terapeutycznych lub też wyrównawczych, są gorsze, mniej wartościowe.

Literatura:
K. Sawicka- "Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej"
M. Cieślicka- "Zajęcia socjoterapeutyczne jako pomoc w korygowaniu obrazu dzieci nieśmiałych"
J. Radziewicz- "Środowisko społeczno wychowawcze szkoły"
 

Opracowanie: Ewa Ciborska

Wyświetleń: 1813