Katalog

Grażyna Chomicz-Kilar
Różne, Referaty

Jak pomóc dziecku głucho niewidomemu

- n +

Jak pomóc głuchoniewidomemu

O tym jak duże znaczenie dla każdego człowieka ma wzrok i słuch, nie trzeba nikogo przekonywać. Tylko dzięki tym dwóm zmysłom odbieramy ponad 90% informacji z otaczającego nas świata, możemy swobodnie poruszać się, czytać, rozmawiać z innymi ludźmi, czy wykrywać i lokalizować grożące nam niebezpieczeństwa. Przyzwyczailiśmy się traktować taki stan jako normalny, naturalny i większość ludzi nie zdaje sobie na ogół sprawy z tego, że żyją wśród nas i tacy, którzy wskutek jednoczesnego uszkodzenia wzroku i słuchu, są częściowo lub całkowicie pozbawieni tych możliwości. Tacy ludzie to głuchoniewidomi. Głucho niewidomy, to człowiek nic nie widzący i nic nie słyszący, ale też człowiek, który zachował pewne resztki wzroku czy słuchu lub obu tych zmysłów.

Kontakt i postępowanie z głucho niewidomym wymaga szczególnej uwagi, ostrożności, cierpliwości i taktu. Przede wszystkim przed nawiązaniem kontaktu należy, o ile to możliwe, ustalić z kim mamy do czynienia i przyjąć stosownie do tego właściwy sposób postępowania. Pozwoli to uniknąć wielu nieporozumień, a samemu głuchoniewidomemu oszczędzi niepotrzebnych stresów. W kontaktach z osobą pozbawioną wzroku i słuchu obowiązują pewne zasady postępowania.

I tak po pierwsze nie należy zbliżać się do niej gwałtownie lecz powoli, aby nie spowodować u niej stresu, który mógłby z kolei wywołać nerwową reakcję. Po drugie podchodząc do osoby głucho niewidomej należy podać swoje imię /nazwisko/, ewentualnie przedstawić się za pomocą umownego znaku /np. przez dwa uściśnięcia ręki lub pokazanie charakterystycznego drobiazgu - pierścionka, broszki itp./. Należy także uważnie słuchać tego, co mówi głucho niewidomy, a nie zakładać z góry, że jego mowa będzie niezrozumiała. Konieczne tu jest okazywanie cierpliwości dla wytworzenia wzajemnego zaufania, przyjaźni czy choćby współpracy. Trzeba zachęcać taką osobę, mówiącą nawet niezbyt zrozumiale, do używania mowy, aby w miarę upływu czasu jej artykulacja nie stawała się coraz bardziej niezrozumiała. Należy zawsze informować ją o najbliższym otoczeniu oraz o obecności innych osób. Bardzo ważne również jest upewnienie głucho niewidomego, że może być użyteczny dla swojego otoczenia.

Poruszając się z głucho niewidomym należy pozwolić mu ująć się pod rękę, a w wąskich przejściach /np. w drzwiach, przy wsiadaniu do autobusu, tramwaju itp./ iść zawsze przed nim. Przy wsiadaniu do samochodu osobowego jego jedną rękę dobrze jest położyć na dachu nad otwartymi drzwiami, drugą - na otwartych drzwiach. Wskazując natomiast miejsce siedzące przy stole najlepiej położyć rękę głucho niewidomego na oparciu krzesła. Bardzo ważne przy poruszaniu się z człowiekiem głuchoniewidomym jest aby ustalić z nim proste sygnały umowne, oznaczające podstawowe pojęcia potrzebne nam w danej sytuacji /np. chodnik, schody, przeszkoda itp./. Nigdy też nie należy zostawiać takiej osoby samej, szczególnie w nie znanym otoczeniu, a jeśli jest taka potrzeba koniecznie trzeba poinformować ją o tym.

Jeżeli głucho niewidomy znajduje się w nowym otoczeniu czy pomieszczeniu typu szpital, szkoła, internat:
- najlepiej jeśli towarzyszy mu /przynajmniej na początku/ jego dotychczasowy opiekun, co ułatwi mu adaptację do nowych warunków i nawiązanie kontaktów z nowymi ludźmi,
- należy upewnić go, że śmiało zawsze może prosić o wszystko, czego potrzebuje,
- koniecznie trzeba zadbać o to, by mógł samodzielnie trafić do toalety,
- powinien dokładnie wiedzieć, gdzie leżą jego rzeczy osobiste - przy czym zadbać należy, żeby nikt ich nie przenosił w inne miejsce,
- musi on koniecznie wiedzieć, gdzie znajduje się dzwonek alarmowy i jak z niego skorzystać - w przypadku szpitala lub gdzie i w jaki sposób może uzyskać natychmiastową pomoc - w przypadku szkoły, internatu,
- trzeba też dokładnie mu wyjaśnić wszystkie zabiegi, zajęcia i czynności tak, by je zrozumiał.

Aby skutecznie porozumieć się z głucho niewidomym:
1. należy kontaktować się z nim osobiście, aby uniknąć nieporozumień,
2. nie można okazywać zniecierpliwienia podczas rozmowy i zakładać, że nie zrozumiemy o co mu chodzi,
3. treści wyrażane za pomocą systemu znaków powinny mieć formę myśli skończonych,
4. nie wolno zmieniać tematu rozmowy bez zasygnalizowania mu tego,
5. nie wolno też udawać, że rozumiemy o co chodzi jeśli tak nie jest.

Ponieważ podstawowym zmysłem umożliwiającym głucho niewidomym kontakt ze światem pozostaje dotyk, dlatego bardzo ważny jest dobór najodpowiedniejszych metod porozumiewania się opartych na dotyku. I tak z osobami pozbawionymi wzroku i słuchu możemy porozumiewać się za pomocą kilku takich metod.

I METODA kreślenia na dłoni liter łacińskich jest odpowiednia dla osób, które przed utratą wzroku posługiwały się zwykłym pismem. Polega ona na kreśleniu dużych drukowanych liter na lewej dłoni głucho niewidomego. Posługujemy się palcem wskazującym swej prawej dłoni. Po każdej literze należy zrobić krótką przerwę, a koniec wyrazu zasygnalizować uderzeniem otwartą dłonią o dłoń głucho niewidomego.

II METODA bazuje na piśmie Braille'a i opiera się na układzie sześciu wypukłych punktów, ułożonych i ponumerowanych w odpowiedni sposób /rys.1/. Alfabetem Braille'a czyta się i pisze na specjalnym papierze, a dla potrzeb głucho niewidomych można stosować następujące jego warianty:
Obie dłonie głucho niewidomego i ich palce /wskazujący, środkowy i serdeczny/ traktowane są jak klawiatura maszyny brailowskiej - każdy palec odpowiada jednemu punktowi sześciu punktu brailowskiego. Osoba przekazująca głucho niewidomemu informacje kładzie na jego palcach /w okolicach paznokci/ swoje palce /rys.5/.

Przekazując kolejne litery naciska lekko te palce głucho niewidomego, które odpowiadają punktom składającym się na przekazywane litery, jak przy pisaniu na maszynie brailowskiej. Odstęp między wyrazami sygnalizowany jest przez dotknięcie całej dłoni. Przy tego rodzaju przekazie można również dłonie głucho niewidomego nakryć swoimi, stojąc za nim lub siedząc obok /rys.6/.

III METODA alfabetu palcowego do dłoni służy do porozumiewania się z głucho niewidomym znającym zwykłe pismo czarnodrukowe. Polega ona na posługiwaniu się, przy przekazywaniu informacji, wskazującym palcem prawej dłoni i dotykaniu nim tych miejsc na lewej, które odpowiadają poszczególnym literom, cyfrom i znakom. Litery i znaki interpunkcyjne znajdują się na wewnętrznej stronie lewej dłoni. Cyfry oraz znaki działań matematycznych są na zewnętrznej stronie lewej dłoni /rys.7/.

IV METODA pozwala porozumiewać się językiem migowym dostosowanym do odbioru dotykiem, a w polskim języku migowym istnieją jej dwa warianty:
a/ daktylograficzny, inaczej zwany alfabetem palcowym, tzn. posługujący się znakami przedstawiającymi poszczególne litery alfabetu, liczby, działania arytmetyczne i skróty /rys.8/.

b/ ideograficzny, tzn. operujący znakami pojęciowymi, oznaczającymi określone słowa i zwroty /rys.9/.

Prawidłowy przekaz w języku migowym powinien odbywać się równocześnie za pomocą mowy i migania. Jednak w wypadku głucho niewidomego najwygodniej jest położyć jego dłonie na rękach osoby przekazującej informacje.

LITERATURA

1. Baran J. Rozwijanie mowy uczniów głuchych w procesie dydaktycznym kl. V - VIII, WSiP, Warszawa 1981r.
2. Kaczyńska A. Helena Kelner powieść biograficzna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1998r.
3. Sękowska Z. /red./ Tyflopedagogika, PWN, Warszawa 1981r.
4. Sowa J. Pedagogika specjalna w zarysie, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1997r.
5. Spionek H. Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, PWN, Warszawa1969r.

 

Opracowanie: mgr Grażyna Chomicz - Kilar

Wyświetleń: 3554


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.