Katalog

Ilona Szerksznis
Język francuski, Artykuły

Metody niekonwencjonalne w nauczaniu języka obcego

- n +

Metody niekonwencjonalne w nauczaniu języka obcego

Każdy nauczyciel języka obcego zastanawia się nad wyborem odpowiedniej metody nauczania. W dydaktyce językowej jest ich wiele. Od lat znane są metody tradycyjne, czyli konwencjonalne, takie jak:

- metoda bezpośrednia
(czyli metoda konwersacyjna, w której najważniejszym aspektem jest prowadzenie rozmów w języku obcym poprzez naśladownictwo, kontekst, sytuację)
- metoda gramatyczno-tłumaczeniowa - nauka oparta na czytaniu, tłumaczeniu tekstów z języka obcego i analizowaniu zastosowanych struktur gramatycznych
- metoda audiolingwalna - celem tej metody jest opanowanie czterech sprawności językowych w następującej kolejności: słuchanie, mówienie, czytanie, pisanie. Nauka mechaniczna, oparta na zapamiętywaniu poprzez liczne powtórzenia przerabianego materiału.

Większości nauczycieli języków znane są powyższe metody z własnego doświadczenia. W latach 70-tych i 80-tych należały do najczęściej stosowanych. Uczyliśmy się języków obcych tymi metodami i o ile przyniosły one wymierny rezultat w postaci dobrej znajomości języka, o tyle godziny spędzone nad nauką języka nie należały do najprzyjemniejszych. Praca w atmosferze strachu przed nauczycielem, mozolne wkuwanie słówek na pamięć, utrwalanie odmian czasowników, tłumaczenia tekstów słowo po słowie, często fragmentów literackich oderwanych od rzeczywistości, owocowało przeżywaniem licznych frustracji i niepowodzeń szkolnych. A jakże często zniechęcało do nauki języka....

W dzisiejszych czasach coraz większą popularność zyskują tzw. metody niekonwencjonalne. Oparte są one na psychologii uczenia się, w centrum zainteresowania stawiają ucznia, jego zainteresowania, preferencje, style uczenia się. We wszystkich tych metodach istotną wagę przywiązuje się do stwarzania poczucia bezpieczeństwa i komfortu nauki. Chodzi o to, aby nauka języka przynosiła dobre rezultaty, dawała satysfakcję oraz ściśle wiązała się ze świadomością dokonywanych postępów i istniejących braków. Uczeń powinien być odpowiedzialnym za własną edukację językową. W dzisiejszej, codziennej praktyce językowej spośród metod niekonwencjonalnych najczęściej stosowane są:
metoda naturalna, metoda reagowania całym ciałem, metoda The Silent Way, metoda CLL, sugestopedia.

Metoda naturalna
powstała w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 70-tych. Jej twórcami byli Tracy Terrell, nauczyciel języka hiszpańskiego na uniwersytecie w Irvine (stan California) i Steven Krashen. Najważniejszym celem tej metody jest rozwijanie rozumienia i komunikacji poprzez faworyzowanie ćwiczeń polegających na słuchaniu wypowiedzi obcojęzycznych i ich rozumieniu w oparciu o kontekst sytuacyjny. Według autorów, rozumienie zawsze poprzedza wypowiedź ustną jak i pisemną; języka nie można się nauczyć poprzez pamięciowe opanowywanie listy słów. Kluczem jest słuchanie i rozumienie, natomiast najważniejszym celem nauki języka jest umiejętność porozumiewania się. Autorzy dużą wagę przywiązują do wyeliminowania stresu, istotne jest, aby uczeń nie bał się odpowiadać na pytania, by chciał spontanicznie zabierać głos. Stąd rola nauczyciela opiera się na dostarczaniu jasnych, prostych komunikatów w oparciu o kontekst sytuacyjny (stosowanie licznych gestów, odpowiedniej mimiki, eksponatów w celu ułatwienia interpretacji)) a z drugiej strony na stwarzaniu atmosfery bezpieczeństwa i zrozumienia. Etapy początkowe nauczania tą metoda to:
I etap: wysłuchiwanie wypowiedzi nauczyciele, reagowanie ciałem na polecenia np. "proszę usiąść, proszę wstać, pokaż obraz, pokaż kwiat itd."
II etap: odpowiadanie na proste pytania, stosowanie łatwych, uproszczonych wyrażeń
III etap:: udział w grach, symulacjach językowych, wyrażanie własnej opinii, udział w rozwiązywaniu problemów.

Metoda reagowania całym ciałem (TPR)
powstała w Stanach Zjednoczonych za sprawą Jamesa Ashera. Według autora języka uczymy się poprzez przysłuchiwanie się i ruch fizyczny adekwatny do przekazywanych treści. Uczeń wykonuje polecenia, pracuje całym ciałem stosownie do poleceń wydawanych przez nauczyciela. Chodzi o pobudzenie obu półkul mózgowych, nauka odbywa się bez podręcznika. Szczególne zastosowanie zyskała ta metoda w początkujących etapach nauczania małych dzieci.

Metoda The Silent Way
stworzona przez Caleba Gattengo, opiera się na ćwiczeniach sprzyjających pobudzeniu koncentracji za pomocą tzw. pałeczek Cuisenaire'a, tablic fonetycznych i leksykalnych, w których wykorzystywane są kolory. Proste zdania i wyrazy są demonstrowane, słownictwo stopniowo jest rozszerzane. Metoda ta najczęściej stosowana jest w pracy z dorosłymi, w pierwszym etapie nauki.

Metoda CLL
opracowana w Stanach Zjednoczonych, nauka języka odbywa się w oparciu o techniki terapeutyczne. Podstawą tej metody jest sformułowanie, że nauka języka ma służyć prawdziwej komunikacji tak wiec język to komunikowanie prawdziwych potrzeb i mówienie o sprawach, o których chcemy mówić. W związku z tym zajęcia językowe odbywają się w nielicznych grupach, nikt nie jest zmuszany do wypowiadania się, rozmowy maja charakter spontaniczny. Nauczyciel dba o odpowiednie warunki do nauki, stwarza przyjazną atmosferę, udziela językowego wsparcia.

Podsumowując warto zaznaczyć, że każda z opisanych pokrótce metod jest inspirująca. Wybór odpowiedniej metody zależeć będzie od analizy potrzeb naszych uczniów, ich wieku, możliwości, motywacji. Ważne są również cechy osobowościowe nauczyciela, liczy się jego autentyczność.
Sądzę, że ważne jest poznanie wielu metod, po to aby móc wybrane, najciekawsze elementy systematycznie wprowadzać do swej codziennej pracy.

Literatura:

H. Komorowska "Metodyka nauczania języków obcych" Warszawa 2003
W. Wilczyńska "Introduction à la didactique du FLE" Koszalin 1993
E. Bérard "L'approche communicative. Théorie et pratiques" CLE International 1991
 

Opracowanie: Ilona Szerksznis

Wyświetleń: 1076


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.