Schizma Wschodnia i Reformacja. Ekumeniczne dążenie do jedności

KONSPEKT DO LEKCJI RELIGII W KL. I PONADGIMNAZJALNEJ


Cele:
- uczeń zna podstawowe fakty i pojęcia związane z podziałem Kościoła na Wschodni i Zachodni
- uczeń dostrzega znaczenie ekumenizmu w życiu chrześcijanina
- uczeń ma świadomość przyczyn rozłamów i kryzysów w Kościele i wie, jakie są drogi porozumienia

Metody: aktywizujące; pogadanka, "burza mózgów", praca z tekstem źródłowym, dyskusja, "pytania do ekspertów"

Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa

Pomoce dydaktyczne:
Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu, Encyklika Jana Pawła II: "Ut unum sint", Katechizm Kościoła Katolickiego, "Historia Powszechna: Wiek XVI-XVII", Warszawa1996,
"Marcin Luter", Warszawa 1985, "Być chrześcijaninem dziś". Teologia dla szkół średnich, Lublin 1992, "Jestem świadkiem Chrystusa w Kościele". Podręcznik do religii dla kl. I liceum i technikum, Kraków 2003.

Materiały: kartki A-3, pisaki

Plan katechezy:

1) Przypomnienie przyczyn rozłamu w Kościele Powszechnym
2) Zestawienie "słów- kluczy", niezbędnych dla wskazania różnic
między odłamami chrześcijaństwa
3) Formułowanie pytań do "ekspertów ds. prawosławia", luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu
4) Nauczanie Kościoła Katolickiego nt. jedności chrześcijan
- Sobór Watykański II
- Encyklika "Ut unum sint"
5) Sformułowanie katolickich zasad ekumenicznych (na podst. KKK)
6) Zapoznanie z zadaniami Wspólnoty z Taize

Przebieg lekcji:

I. Wspólna modlitwa "Ojcze nasz", nauczyciel odczytuje fragm. Ewangelii wg
Św. Jana 17, 20-23

II. Wprowadzenie
Chociaż wielkim pragnieniem Chrystusa było, aby Jego uczniowie "stanowili jedno", już od najwcześniejszych lat doświadczeniem Kościoła były podziały, schizmy i herezje. Przypomnimy znaczenie tych pojęć: "schizma" - zerwanie łączności z biskupem Rzymu- papieżem, który jest następcą św. Piotra "herezja" - błędne przekonanie polegające na odrzuceniu jakiejś prawdy wiary przez człowieka ochrzczonego "ekskomunika" - kara pozbawiająca wiernego praw uczestnictwa w życiu Kościoła

Dwa największe podziały miały miejsce w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa. W XI w. dokonał się rozłam, w wyniku którego powstał Kościół prawosławny, a w XVI w. na skutek Reformacji powstało na Zachodzie wiele wspólnot protestanckich. W obu przypadkach miliony chrześcijan zerwały łączność z Kościołem rzymskim i nadal pozostają od niego oddzielone.

Aby przypomnieć najważniejsze pojęcia, daty i wydarzenia związane ze schizmą wschodnią i zachodnią, uczniów- "ekspertów" poproszę o wystąpienie
(Uczniowie- eksperci podchodzą do tablicy, według porządku ustalonego zgodnie z kolejnością grup; I. katolicyzm, II. prawosławie, III. Reformacja i luteranizm IV. kalwinizm i anglikanizm)

Pojęcia, nazwiska, daty związane z kościołem katolickim: prymat papieża-następcy św. Piotra, jego nieomylność w kwestiach wiary i moralności, Pismo św., Tradycja i Urząd Nauczycielski Kościoła przekazicielami i depozytariuszami prawd wiary objawionych przez Chrystusa i Jego Apostołów, dogmaty wiary, Trójca Św., siedem sakramentów, usprawiedliwienie przez wiarę, łaskę i uczynki, Kościół konieczny do zbawienia, świętych obcowanie, czyściec jako miejsce czasowej pokuty.

Schizma wschodnia, np: Sobór Powszechny, ikonoklazm, ortodoksja, patriarcha Konstantynopola Cerulariusz, 1054r. "filioqve", Schizma zachodnia np., reformacja, protestanci, Jan Wiklif, Jan Hus, Marcin Luter, 1517r., "Sola fide, sola Scriptura, Sola gratia", dwa sakramenty (chrzest i Eucharystia), predestynacja, 10 artykułów wiary, rozwód w Kościele.
(czas ok. 10m.)

Kiedy już przypomnieliśmy podstawowe różnice między poszczególnymi odłamami chrześcijańskimi, proszę, aby uczniowie- "eksperci" reprezentujący wiarę katolicką, przygotowali przynajmniej jedno pytanie, dotyczące religii, dla uczniów- "ekspertów" z prawosławia, luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu
(czas ok. 5m.)

Nie będziemy oceniać, która z religii jest lepsza, naszym zadaniem będzie poszukiwanie wspólnych dróg porozumienia, tak, jak to czynił papież Jan Paweł II oraz jego poprzednicy Jan XXIII i Paweł VI. Przypomnijcie, jakie działania podjął papież Polak, by zjednoczyć chrześcijan?
(uczniowie wymieniają np., papieskie słowa przeprosin za krzywdy wyrządzone w historii przez ludzi Kościoła, pielgrzymki do krajów prawosławnych m.in. do Grecji, do byłej Jugosławii, do Bułgarii, na Ukrainę, spotkanie Jana Pawła II z Dimitriosem I., wizyty w anglikańskiej katedrze Canterbury, audiencje dla Światowej Federacji Luterańskiej, zorganizowanie Światowych Dni Modlitw o Pokój w Asyżu, Światowych Spotkań Młodzieży, prowadzenie kilkunastu międzykościelnych dialogów ekumenicznych, publikacje dokumentów kościelnych nt. jedności chrześcijan np., "Ut unum sint" itp.)

Na pewno słyszeliście, że te poglądy i postawy wyrażające dążenie do zjednoczenia chrześcijan w jednym Kościele Chrystusowym nazywamy ekumenizmem. Zapożyczony z języka greckiego przymiotnik "ekumeniczny" Wskazuje na uniwersalizm, powszechność, integralność. Może kształtować się wewnątrz Kościołów i może też rozwijać wzajemne odniesienia między Kościołami. Podczas obrad Soboru Watykańskiego II został utworzony Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan, który nawiązał współpracę ze Światową Radą Kościołów, mimo że Kościół rzymskokatolicki nie należy do Rady. Od 1968r. teologowie katoliccy uczestniczą w pracach Komisji "Wiara i Ustrój". W 1968r. papież Paweł VI po raz pierwszy przestąpił progi ŚRK w Genewie, a w1965r. spotkał się z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem I, dzieki czemu doszło do zniesienia obustronnych ekskomunik z 1054r. Sobór Watykański II sformułował teorię ekumenizmu w Konstytucji dogmatycznej o Kościele i w Dekrecie o ekumenizmie. Oto jaką definicję ruchu zaproponowano w tym ostatnim dokumencie: (uczeń odczytuje wskazany przez nauczyciela fragment)

Znając wartości, na których można budować pokój na świecie i wykorzystując fragmenty encykliki "Ut unum sint" oraz fragm. KKK 821, zaproponujcie warunki, które trzeba spełnić, aby zmierzać do pełniejszej jedności chrześcijan.

(uczniowie pracują w czterech grupach, po czym odczytują propozycje-(czas ok. 10 m) Najważniejsze z nich zostają zapisane do zeszytu np., odnowa Kościoła i wierność powołaniu, nawrócenie serca, wspólna modlitwa, wzajemne poznanie, dialog, formacja ekumeniczna, współpraca między chrześcijanami w różnych dziedzinach służby ludziom

Doskonałą okazją do wzajemnych rozmów, modlitw, a także przeżyć i duchowego wzrastania są Międzykontynentalne spotkania młodych w Taize we Francji. Jest to wspólnota ekumeniczna założona przez brata Rogera w 1944r Spotkania w Taize odbywają się przez cały rok; trwają tydzień: od niedzieli do niedzieli. Warunki życia są skromne, w centrum spotkań jest wspólna modlitwa, na którą wszyscy obecni gromadzą się trzy razy dziennie, aby wielbić Boga śpiewem i ciszą. Codziennie bracia ze wspólnoty wygłaszają wprowadzenia biblijne. Po nich jest czas na osobistą refleksję, a także na różne praktyczne zadania. Młodzi zastanawiają się, jak połączyć wiarę z realiami współczesności, poznają bogactwo chrześcijańskiej kultury i tradycji wielu narodów. Oprócz spotkań we Francji wspólnota organizuje też wyjazdy sylwestrowo-noworoczne.

Trzy lata temu miałam okazję być na takim spotkaniu w Budapeszcie, dlatego podzielę się z wami moimi wrażeniami i przeczytam fragment Listu z Taize, napisanego na tę okoliczność. Tytuł listu brzmi; "Kochaj i powiedz to swoim życiem".

(nauczyciel opowiada, czyta i pokazuje pamiątki z pobytu- czas ok. 8m)

III. Zakończenie

Na zakończenie dzisiejszych rozmów o jedności odczytamy fragment ww. listu.

katecheza została przygotowana według własnego pomysłu i zrealizowana
po raz pierwszy w marcu 2005 w kl. I licealnej

 

Opracowanie: mgr Anna Rzadkiewicz

Wyświetleń: 4010