Katalog

Anna Haczyk
Pedagogika, Artykuły

Stosowanie metod aktywizujących

- n +

Stosowanie metod aktywizujących

Metody aktywizujące są nieodzownym narzędziem pracy dydaktycznej z różnymi grupami i w różnych obszarach tematycznych.

Istotę metod aktywizujących dobrze ujmuje myśl Konfucjusza "powiedz mi, a zapomnę, pokaż, a zapamiętam, pozwól wziąć udział a zapamiętam". Metody te są impulsem wpływającym na cały system pracy dydaktycznej. Inaczej mówiąc, powodują całościową zmianę w myśleniu edukacyjnym Niosą ze sobą konsekwencje w strukturze zajęć, w rozumieniu roli prowadzącego, roli uczestnika, w zakresie możliwych do osiągnięcia celów.

Zajęcia z wykorzystaniem metod aktywizujących składają się z trzech charakterystycznych etapów pracy:
1. Organizacja pracy przez prowadzącego.
Pierwszym etapem pracy jest podział uczestników na małe grupy. Następnie prowadzący stawia przed nimi zadanie. Podaje instrukcję odnośnie sposobów pracy oraz określa orientacyjny czas pracy w grupach. Dostarcza grupom materiały pomocnicze.

2. Praca w małych grupach.
Samodzielna praca grupy ma zmierzać do konkretnego wytworu, który potem zostaje zaprezentowany na forum ogólnym. Mogą to być wypowiedzi słowne, pisemne, przedstawienia darmowe, plakaty itp.

3. Praca na forum ogólnym.
Na forum następuje prezentacja efektów pracy grup. Końcem pracy jest puenta prowadzącego, "postawienie kropki nad i". Ma ona wyraźnie zakończyć pracę, zamknąć pewien etap pracy, jednocześnie otwierając inny. Ma być impulsem do dalszych indywidualnych poszukiwań, do kontynuowania myślenia nad tematem.

Głównym zadaniem prowadzącego - nauczyciela, przestaje być przekazanie uczniom gotowej wiedzy w ostatecznej formie, a staje się zorganizowanie ich samodzielnej pracy nad proponowanymi zagadnieniami. Prowadzący ma zarządzać samodzielną pracą uczniów - indywidualną lub grupową a nie przelewać gotową wiedzę. Jego poszukiwania metodyczne koncentrują się więc na tym, co mają robić jego uczniowie, a to, co on ma robić jako nauczyciel, schodzi na drugi plan.

Stosowanie metod aktywizujących pozwala wydobyć dotychczasową wiedzę uczniów i uczynić z niej punkt wyjścia do dalszych poszukiwań. Rozwiązując postawiony problem, uczniowie poszukują przydatnej do tego celu wiedzy. Może ona pochodzić z różnych źródeł. Przy okazji rozwiązywania problemu uczniowie aktywnie organizują i porządkują wiedzę, pochodzącą z różnych źródeł. Stają się w ten sposób podmiotem aktywnym, poszukującym odpowiedzi na postawione pytania. Są w ten sposób prowokowani do rozwoju umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy, do samokształcenia. Metodyka aktywizująca zdecydowanie różni się od metodyki jednostronnego przekazu, gdzie rola ucznia sprowadza się do biernego przyswojenia podawanych treści.

Prowadzenie zajęć metodami aktywnymi wymaga stworzenia odpowiednich warunków, umożliwiających czynne uczestnictwo uczniów.

Konieczne działania to m.in.: właściwa organizacja przestrzeni, przygotowanie materiałów pomocniczych (papier, flamastry, ksero tekstów, klej, taśmy, itd.), zarezerwowanie odpowiedniej ilości czasu na przeprowadzenie danej metody i dokonania podsumowania, rezygnacja ze stosowania stopni (efekty pracy uczniów nie są w pierwszym rzędzie do oceny; jest to przede wszystkim zaproszenie do rozmowy).

Dzięki tym metodom można osiągnąć trzy rodzaje celów:

1. Zrozumienie tekstów - wniknięcie w temat.
Poznawanie tekstów dokonuje się zawsze w ramach rozwiązywania problemu, poszukiwania odpowiedzi na postawione pytania. Taka aktywna praca z tekstem umożliwia uczniom jego zrozumienie, pozwala zobaczyć rzeczywistość na jaką tekst wskazuje i przy okazji zapamiętać.

2. Rozwój indywidualny.
Uczestnicy poprzez aktywność są prowokowani do samodzielnego myślenia, do zaangażowania emocjonalnego, do podejmowania decyzji. Wszystko to jest bodźcem do indywidualnego rozwoju.

3. Rozwój więzi w grupie.
Zadania są stawiane małej grupie. Wspólne zadanie wymusza współpracę, rozmowy, wymianę poglądów, zaplanowanie wspólnego działania. Pomaga to w nawiązaniu i rozwijaniu więzi, czyli do budowania wspólnoty.

Dodatkowe korzyści wynikające z pracy w grupach:
Dla ucznia:

- Zapewnia większe poczucie bezpieczeństwa.
- Rozwija wiarę we własne możliwości.
- Sprzyja podejmowaniu nowych zadań.
- Daje więcej okazji do posługiwania się językiem jako instrumentem uczenia się (czytanie, mówienie, słuchanie, pisanie).
- Umożliwia wzajemne uczenie się uczniów.
- Daje możliwość dzielenia się pomysłami i doświadczeniami.
- Stwarza możliwość doskonalenia kompetencji komunikacyjnych.
- Kształci umiejętność współpracy i współdziałania.
- Uczy pełnienia ról.
- Uczy tolerancji, życzliwości, uwrażliwia na innych.
- Zwiększa odpowiedzialność za siebie i innych.
- Uczy przestrzegania przyjętych zasad.
Dla nauczyciela:

- Ułatwia aktywizację uczniów.
- Daje możliwość zaangażowania ucznia słabego.
- Pozwala dobrze zaplanować i wykorzystać czas na naukę uczniów.
- Pozwala zaspokoić i rozwijać wiele potrzeb edukacyjnych uczniów.
- Pozwala odpowiadać na zainteresowania uczniów lub rozwijać nowe.
- Daje możliwość lepszego poznania uczniów i nawiązania z nimi bliższego kontaktu.
- Wpływa na integrację zespołu klasowego.

Stosowanie metod aktywizujących ucznia jest podstawowym wymogiem nowoczesnej metodyki nauczania. Biorąc pod uwagę określone w podstawie programowej i formułowane w programach nauczania, szkoła powinna wyposażyć ucznia nie tylko w wiedzę, ale także w umiejętności. Zaś kształtowanie umiejętności musi opierać się na metodach interaktywnych, tj. wyzwalających współ aktywność wszystkich uczestniczących w procesie dydaktycznym, a więc zarówno uczniów jak i nauczycieli. nie oznacza to nawoływanie do całkowitej rezygnacji z metod tradycyjnych. Metody aktywizujące są użyteczne w nauczaniu szkolnym, ale nie zawsze mogą być stosowane.

 

Opracowanie: mgr Anna Haczyk

Wyświetleń: 770


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.