Katalog

Elżbieta Lewniewska
Religia, Referaty

Wpływ gier komputerowych na psychikę dzieci i młodzieży - wyzwania wychowawcze dla nauczycieli

- n +

Wpływ gier komputerowych na psychikę dzieci i młodzieży - Wyzwania wychowawcze dla nauczycieli

Dzisiejszy świat jest nieprzyjazny w wychowywaniu młodego pokolenia. Pełen lęku i osamotnienia. Warto się zastanawiać co czuje współczesny młody człowiek, jak przeżywa rzeczywistość, w której wzrasta?. Czego oczekuje? Kolorowe czasopisma, filmy, głośna muzyka, teledyski, gry komputerowe. Nie jest to świat rzeczywisty ale jednak bardzo bliski młodemu pokoleniu. Żyje on życiem bohaterów ze swoich ulubionych seriali, gier komputerowych, idoli estrady. Kiedy jednak z tego wirtualnego świata wychodzi, może w nim pozostać tylko pustka. Nagromadzenie w psychice młodego człowieka silnych negatywnych wrażeń, doznań powoduje lęk przed światem rzeczywistym. A niekiedy budzi agresję lub otępienie i uległość. Niejednokrotnie po grze komputerowej młody człowiek czuje się samotny i opuszczony, nie wie co ze sobą zrobić - oczekuje wtedy obecności obok siebie, kogoś kto będzie przy nim czuwał, kto nie pozwoli aby stała się mu jakaś krzywda. Jest to wielki problem natury etycznej i wychowawczej.

Gry komputerowe obecnie są najczęstszym sposobem spędzania wolnego czasu. Z dotychczasowych badań i obserwacji wynika, że ze względu na dużą plastyczność i tempo rozwoju dzieci i młodzieży gry komputerowe i Internet mogą mieć znaczny wpływ na zachowanie pozytywne jak i negatywne. Jednak tych drugich jest o wiele więcej. Komputer zawładnął czas wolny młodzieży, wyparł inne sposoby wykorzystywania czasu. Atakując najważniejsze zmysły człowieka (wzrok, słuch), zaciera różnicę między wyobraźnią odbiorcy a rzeczywistością. Gry komputerowe przedstawiają osobie grającej pewnych modeli, wzorów, których postępowanie wywołuje w niej chęć naśladowania. Jest to szczególnie niepokojące, gdy modele te są agresywne. Jak to ma miejsce w niektórych filmach i grach komputerowych. Okazuje się, że dzieci i młodzież obserwująca agresywne modele, nie tylko naśladuje ich zachowanie lecz wymyśla także inne formy agresywnego zachowania. A jeśli agresywny model był nagradzany za agresywne zachowanie to te osoby stają się bardziej agresywne.

Oddziaływanie wychowawcze to wprowadzenie młodego człowieka w świat wartości, kształtowanie w nim określonych potrzeb i upodobań, pobudzanie do poszukiwania prawdy. Umiejętność odróżnienia rzeczy dobrych od złych oraz rozwijanie wrażliwości i dyspozycji twórczych. Rozwijanie wzoru osobowego, kształtowanie postawy aksjologicznej, która polega na umiejętności wyboru między wartościami w oparciu o przyjęty system wartości. Wzór osobowy będący jednocześnie autorytetem moralnym jest nosicielem wartości, który pragnie nieustannie rozwoju wychowanka, kształtowanie jego osobowości, ukazywanie mu świata wartości z których tworzyć można treści, cele i ideały wychowania. W ciągu życia człowiek tworzy realny i idealny obraz siebie. Obraz realny dotyczy cech, które osoba posiada; natomiast obraz idealny odnosi się do tego jaką chciałby być, ujmuje cechy stanowiące dla niej najwyższą wartość. Tym samym skłania do ciągłego przekraczania samego siebie, sprzyja rozwojowi. Nieprawidłowo ukształtowany obraz siebie prowadzi do różnych zaburzeń, głównie natury emocjonalnej. Korzystanie z gier komputerowych, zwłaszcza tych, które zawierają agresję i przemoc, może w znacznym stopniu wpłynąć na postrzeganie siebie, a w konsekwencji również na zachowanie graczy.

Wiedzę o oddziaływaniu mediów i właściwym z nich korzystaniu powinno się przekazywać w szkole. Młodzież powinna uczyć się w szkole ograniczania czasu poświęconego mediom, dokonywania wyboru między programami, krytycznej jej oceny a jednocześnie poznawać twórczość medialną, i jej środki wyrazu. Powinna uczyć się rozpoznawać manipulację i odróżniać prawdę od fikcji, co szczególnie dla młodego człowieka jest bardzo trudne.

Zarówno twórcom programów, jak i nauczycielom potrzebna jest wiedza o twórczości w środkach masowego przekazu i o psychologicznych mechanizmach oddziaływania mediów. Wiedza ta jest potrzebna także odbiorcom, czyli praktycznie wszystkim, aby mogli z mediów korzystać bez szkody a z pożytkiem. Aby krytycznie oglądać programy telewizyjne i korzystać z gier komputerowych, trzeba mieć przynajmniej podstawową wiedzę z dziedziny ich tworzenia.

Wszystko to wskazuje na potrzebę wprowadzenia do szkół przedmiotu, który można by nazwać: "edukacja medialna", który pozwoliłby na przynajmniej podstawowe zapoznanie się z językiem mediów, z właściwym sposobem korzystania z nich, oraz przygotowałby dzieci i młodzież do korzystania z nowych środków przekazu(telewizja, gry komputerowe, Internet).

Jeśli chodzi o komputery, to szkoły coraz częściej uczą techniki posługiwania się nimi, nie biorą jednak pod uwagę psychologicznego i wychowawczego aspektu zagadnienia.

Edukacja medialna stanowiłaby przygotowanie do życia w świecie mediów współcześnie nas otaczającym i takim w jakim przyjdzie żyć młodzieży w bardzo niedalekiej przyszłości.

Wszystkie instytucje powołane do wychowania dzieci i młodzieży(szkoły, organizacje młodzieżowe, stowarzyszenia religijne itp.) powinny promować alternatywne do gier i telewizji sposoby spędzania czasu. "Zawsze takie Rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie".

Młodzież w obliczu tych antywartości czuje się coraz bardziej zagubiona, oziębiają się relacje dzieci z rodzicami i nauczycielami. Odczuwa brak oparcia w kryteriach pozwalających odróżnić dobro od zła. Potrzebuje i poszukuje oparcia, jasnych prawd, wiarygodnych autorytetów, jednoznacznych kryteriów dobra i zła. Stąd niezwykle był gorący stosunek młodych ludzi do Ojca Świętego, mimo stawianych przez niego bardzo wysokich wymagań moralnych. Wymagań tak sprzecznych z lansowanym szeroko poglądem, że dla uniknięcia cierpienia i trudu wolno jest wszystko dokonać.

Dlatego w tych szczególnych warunkach potrzeba szkoły wyrażającej: prawdę, zasady i wartości chrześcijańskie. Szkoły szeroko otwartej na świat, zdolnej do dialogu z młodzieżą, uwzględniającą w swej pracy wychowawczej zmiany zachodzące w otoczeniu zewnętrznym. Pozwalającą znaleźć sens życia, własną tożsamość, grupującą wychowawców służących tym samym ideałom i starających się realizować je w swoim życiu. Nauczyciel powinien podejmować systematyczny wysiłek wrastania w świat kultury. W płaszczyźnie intelektualnej powinien imponować świeżością oraz głębią swoich horyzontów myślowych. Horyzonty te wyznacza nie tylko jego specjalność, ale także cały kontekst kulturowo - społeczny, w którym żyje. Powinien być profesjonalistą. Z jednej strony zakorzenionym w zdrowej tradycji pedagogicznej, z drugiej - otwartym na edukację kreatywną. Powinien zatem zgłębiać wartości uniwersalne (prawdę, dobro, piękno), a równocześnie otwierać się na pluralizm poglądów i postaw, na tolerancję wobec postaw odmiennych, a nawet przeciwstawnych. Powinien także świadczyć swoim życiem o konsekwencji wobec przyjętych przekonań, ale jest zobowiązany szanować odmienne przekonanie swoich uczniów. Nie może zagubić swojej tożsamości wobec wielości i różnorodności poglądów, z którymi się styka na co dzień. Jest otwarty na dialog z wszystkimi. Biorąc odpowiedzialność za swoich uczniów i wychowanków, nie może jednak dopuścić do ich zagubienia się. Nauczyciel ma być przede wszystkim człowiekiem, wolnym od nałogów i racjonalnych schematów, nastawień czy lęków. Powinien zaimponować uczniom odwagą, inicjatywą, zaradnością życiową, wysoką kompetencją zawodową, efektywnością pracy, jasno określonymi i w pełni realizowanymi we własnym życiu zasadami moralnymi oraz wartościami szczególnie oczekiwanymi przez dzieci i młodzież. Powinien także być dla młodzieży przyjacielem. Wykazywać się wielorakimi sprawnościami i umiejętnościami, co bez systematycznej samokontroli i samorealizacji jest nie możliwe. Intensywne ćwiczenie stałej koncentracji własnej i pomaganie uczniom w jej zdobywaniu stanowi pilną potrzebę naszych czasów, aby obronić człowieka przed "myśleniem stadnym", a w konsekwencji przed manipulacją, zwłaszcza w masmediach i grach komputerowych.

Nauczyciele wezwani są aby rozwijać wśród uczniów zainteresowania, umiejętności intelektualne, artystyczne i sportowe. Angażować młodych ludzi w działanie na rzecz środowiska lokalnego, organizowanie spotkań z ciekawymi ludźmi, konkursów, wspólnych wystaw, zajęć terenowych. Uczeń we współczesnej szkole powinien kształtować umiejętności ponadprzedmiotowe, takie jak: planowanie, organizowanie, ocenianie własnego uczenia się i postępowania, rozwiązywanie problemów, komunikowanie się, współpracy w grupie. Powinien nabywać umiejętności racjonalnego wykorzystywania swojego wolnego czasu, rozwoju zainteresowań, uzdolnień i umiejętności artystycznych, intelektualnych i sportowych. Umiejętności współpracy, podejmowania decyzji, dokonywania trafnych wyborów z ponoszeniem za nie odpowiedzialności. Współczesny dobry i skuteczny nauczyciel powinien być otwarty na potrzeby i problemy uczniów, a także autorytetem dla młodzieży i społeczności lokalnej. Wszechstronnie przygotowywać młodego człowieka do dorosłego życia. Uczyć umiejętności najbardziej przydatnych w życiu, oraz rozbudzać dalsze aspiracje edukacyjne.

 

Opracowanie: Elżbieta Lewniewska

Wyświetleń: 2629


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.