Lekcja prowadzona
w pracowni internetowej
z wykorzystaniem internetu,
zdjęć satelitarnych
I Wstęp:
W lekcji wykorzystano zasoby portalu edukacyjnego Eduseek.
Nauczyciel przygotowuje komputery do pracy przed lekcją.
Lekcje taką poprowadziłam w klasach I technikum hotelarskiego, liceum ekonomiczno - administracyjnego oraz technikum samochodowego.
1. Lekcja prowadzona w pracowni internetowej.
2. Uczniowie korzystają z:
a) portal Eduseek - geografia - zdjęcia z kosmosu - zdjęcia
http://www.eduseek.Ids.pl/przedmiot/geografia
http://meteo.ids.pl/nasa/
http://meteo.ids.pl/nasa/zdjecia.htm
b) mapy fizycznej ściennej
c) slajdów
3.Przygotowanie komputerów do lekcji wykonuje nauczyciel.
II Tok lekcji:
1. Podanie tematu:
Główne formy ukształtowania powierzchni lądów.
2. Wprowadzenie:
1. Zdjęcie satelitarne Ziemi uczniowie "ściągają" z portalu
http:// www.eduseek.Ids.pl/przedmiot/geografia ,
http://meteo.ids.pl/nasa/zdjecia.htm
Pytania poznawcze:
a) Co kształtuje powierzchnię Ziemi?
- efektem jakich procesów jest ukształtowanie powierzchni naszej planety
b) Jakie procesy biorą udział w tworzeniu wyglądu Ziemi?
- siły zewnętrzne - niszczące
- siły wewnętrzne - budujące
c) Jakie są główne formy ukształtowania lądów -nizin i wyżyny gór.
3. Niziny (informacje ogólne)
- zajmują 33 % powierzchni lądów
- obszar od 0-300m npm.
- obszar płaski, falisty pagórkowaty (wysokość względna do30m)
- przykłady nizin na Ziemi
Nizina Indu.
- uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne Niziny Indu z listy alfabetycznej
- analizują położenie geograficzne Niziny Indu na mapie fizycznej świata
- porównują krajobraz niziny ze slajdów ze zdjęciem satelitarnym Niziny Indu
- analiza zdjęcia satelitarnego dotyczy: (sposób zasilania rzeki - lodowiec, odszukania na mapie i na zdjęciu pustynia Thar, meandrów, delty)
- geneza Niziny Indu:
Nizina ta powstała na skutek akumulacji rzecznej, wypełnienia osadami przynoszonymi z gór cieśniny morskiej, która tutaj istniała
Nizina Brahmaputry i Gangesu
- uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne STSO 75-705-057
- sprawdzają położenie geograficzne niziny na mapie fizycznej świata
- slajdy niziny Gangesu porównują ze zdjęciem satelitarnym,
- analiza zdjęcia Brahmaputry i Gangesu: działalność akumulacyjną rzek - łachy, mielizny, delta, sposób zasilania - lodowcowo - monsunowy
- rodzaj ujścia tych rzek, akumulacja rzeczna mielizny i łach, lasy namorzynowe
- geneza -zasypanie cieśniny morskiej osadami transportowanymi przez wody rzeki spływające z gór
Nizina Irawati
Na obszarach delty znajdują się rozległe uprawy ryżu, kauczukowca, roślin oleistych i strączkowych.
- uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne
- określają położenie geograficzne niziny na mapie fizycznej świata
- przeprowadzają analizę zdjęcia nizina wykorzystując materiał
- zasilanie deszczowo-monsunowe
- delta (akumulacja rzeki)
- lasy namorzynowe
- geneza niziny -nizina akumulacyjna
Nizina La Platy
Estuarium odkrył 1516 żeglarz hiszp. J.D. de Solis. W zatoce jasne osady rzeczne.
- Uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne
- sprawdzają położenie geograficzne Niziny La Plata na mapie fizycznej świata
- porównują slajdy z obszaru Niziny
- analizują zdjęcie, rodzaj ujścia - estuarium
- geneza niziny -akumulacja rzeczna osadów pochodzących z wietrzenia
Nizina Mezopotamii - delta
W wodach Zatoki Perskiej widoczne smugi jasnych osadów.
- uczniowie "ściągają" zdjęcie satelitarne Tygrysa
- sprawdzanie położenia geograficznego Mezopotami na mapie fizycznej świata,
- analiza zdjęcia (akumulacja rzeczna, stożki napływowe, delta)
- erozja boczna - meandry
Nizina Turańska
- uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne Aral Sea- Jeziora Aralskiego
- analizują położenie geograficzne Niziny Turańskiej- jeziora Aralskiegho na mapie fizycznej świata,
- porównują slajdy z obszaru Jeziora Aralskiego ze zdjęciem satelitarnym
- geneza Niziny Turańskiej związana jest z dawnym dnem morskim
Wnioski:
- nizina to obszar położony do 300 m. n.p.m.
- mogą występować nawet wysokościach kilku tysięcy metrów
- powstały wskutek akumulacji rzecznej, wypełniania materiałem przynoszonym z gór pochodzącymi z wietrzenia, zatok morskich lub cieśnin morskich
- geneza nizin łączy się również z intensywnym niszczeniem,wietrzeniem
- do nizin zalicza się depresje - obszary położone poniżej poziomu morza
4. Wyżyny
- obszary wzniesione powyżej 300 m n. p. m .
Wyżyna Ordos
W Wyżynie Ordos znajduje się część Wielkiego Muru Chińskiego.
- uczniowie "ściągają" zdjęcia satelitarne w STS068162120 Ordos i Huang He
- analizują położenie geograficzne Wyżyny Ordos na mapie fizycznej śiata
- porównują slajdy Wyżyny Ordos
- pustynna wyżyna
- w zakolu rzeki Huang He
- graniczy z pustynią Ałszan i Wyżyną Lessową
- geneza Wyżyny Ordos - powstała wskutek epeirogenicznego podniesienia obszarów zrównania czyli bardzo powolnych ruchów pionowych wypiętrzających, proces taki nazywamy odmłodzeniem rzeźby powierzchni, Wyżyna Ordos została podniesiona do wysokości 1000 m
Wyżyna Tybetańska
- uczniowie "ściągają" zdjęcie satelitarne Wyżyny Tybetańskiej
- analiza położenia geograficznego Wyżyny Tybetańskiej na mapie fizycznej świata
- slajdy Wyżyny Tybetańskiej
- analiza zdjęć satelitarnych- powierzchnia 2,5 mln km2
- wysokość wyżyny 4630 m
- liczne słone jezioraŽ dlaczego słone
(cyrkulacja powietrza - wpływ ukształtowania powierzchni zmiany sucho i wilgotno adiabatyczne)
- geneza wyżyny Tybetańskiej - odmłodzenie powierzchni zrównania - podniesienie obszarów płytowych
Wyżyna Armeńska
- ściągnięcie zdjęcia satelitarnego Wyżyny Armeńskiej z widocznym szczytem Ararat, stożkiem wulkanicznym
- położenie geograficzne Wyżyny Armeńskiej analiza na podstawie mapy fizycznej świata
- geneza Wyżyny Armeńskiej związana jest z odmłodzeniem powierzchni zrównania czyli epejrogenicznym podniesieniem obszarów znajdujących się w obrębie tarcz i platform oraz starych i młodych gór fałdowych
- analiza zdjęcia satelitarnego, Ararat wulkan,
Wnioski:
- wyżyny to obszary leżące nawet na wysokości kilku tysięcy metrów
- geneza ich związana jest z powolnym wypiętrzaniem powierzchni zrównanej lub wietrzeniem i obniżaniem powierzchni wcześniej sfałdowanych
5. Góry
- formy ukształtowania powierzchni sięgające powyżej 500 m npm
Alpy Wogezy Schwarzwald
- uczniowie otwierają zdjęcie satelitarne Alp
- odszukują na mapie fizycznej świata położenie tych gór
- analizują zdjęcie satelitarne: szukają Alp, Wogez, Schwarzwaldu, Gór Jura
- szukanie doliny Renu,
- przypomnienie genezy gór-fałdowanie Alpejskie Alpy, Góry Jura, fałdowanie hercyńskie góry Wogezy i Schwarzwald
- góry zrębowe o płaskich szczytach i stromych zboczach - fałdowanie hercyńskie
Himalaje Mount Everest
- wczytywanie zdjęcia satelitarnego
- analiza mapy fizycznej świata, położenie geograficzne Mont Everest
- analiza zdjęcia odszukanie szczytu, lodowce górskie
- geneza gór, fałdowanie alpejskie,
KUNULUM
Na fotografii góry Kunlun. Położone w Chinach. U góry widoczna jest pustynia Takla Makan, kiedyś była ona zamieszkana przez rolników. Stoki są silnie pocięte przez spływające rzeki, które nawadniają oazy. Na szczycie utrzymuje się śnieg i lód. Góry Kunlun ciągną sie na dł. ok. 25000 km., najwyższy szczyt Ulug Muz-tag wznosi się na wysokość 7723 m . Wysokość lini wiecznego śniegu 3900-4700 m na pn. zboczach i 5000-5200 m na zboczach pd., ku wsch. linia wiecznych śniegów wznosi się wyżej, a ilość lodowców zmienia się. Góry Kunlun na wsch. składają się z 3 pasm górskich, pomiędzy którymi leżą rozległe kotliny i wysokie wyżyny. Klimat kontynentalny, bardzo suchy. Na stokach są łąki górskie i lasy iglaste.
- wczytanie zdjęcia satelitarnego
- analiza położenia geograficznego na mapie fizycznej świata
- analiza zdjęcia-góry fałdowe Kunulum i granice Kotliny Kaszgarskiej (zapadlisko tektoniczne ) z pustynią Takla Makan
- geneza gór fałdowanie Alpejskie
TIEN SZAN
- wczytanie zdjęcia satelitarnego
- analiza położenia geograficznego na mapie fizycznej świata Kotliny fergańskiej i Pasma Ten sznu
- analiza zdjęć
- góry na zachodzie fałdowe Tien Szan
- na wschodzie kotlina Fergańska
- zapadlisko tektoniczne
Sierra Madre
- wczytanie zdjęcia satelitarnego
- analiza położenia geograficznego na mapie fizycznej świata
- analiza zdjęcia satelitarnego
- góry fałdowe
- góry wulkaniczne Agua, Fuego
- przybrzeżne Niziny
- orogeneza Alpejska
AŁTAJ
- góry fałdowania kaledońskiego
- wczytanie zdjęcia satelitarnego
- analiza położenia geograficznego Ałtaju na mapie fizycznej świata
- widoczne słone jeziora
Góry wulkaniczne
Wyspa położona blisko północnego krańca Wysp Kurylskich, (środek fotografii). Obszar aktywny wulkanicznie. Woda wypełnia krater wulkanu. Najwyższe wzniesienie na wyspie pokoło 1330 m leży w granicach południowego krateru. Dwie inne wyspy to Makanrushi Island i Kharimkotan Island.
- wczytywanie zdjęcia wulkanu Onekotan
- wczytywanie zdjęcia Araratu
- Wulkan na wyspach Kuryskich
- Ararat- wulkan na wyżynie Armeńskiej
- geneza erupcji wulkanicznej
Wnioski:
Góry to formy ukształtowania terenu, powstałe w wyniku:
- fałdowania - góry fałdowe
- odmłodzenia rzeźby zrównania
- z orogenezy Hercyńskiej - budowa zrębowa i zapadliska tektoniczne
- procesów wulkanicznych
6. Podsumowanie lekcji
Odpowiedzi na pytania poznawcze:
1. Jakie są główne formy ukształtowania powierzchni
- góry
- wyżyny
- niziny
2. W wyniku jakich procesów powstają
- niziny - akumulacja i podnoszenie się dna morskiego, peneplenizacja - zrównanie powierzchni
- wyżyny - zrównanie powierzchni
- góry - fałdowanie, wulkanizm, odmłodzenie rzeźby
3. W wyniku jakich procesów kształtuje się powierzchnia Ziemi:
W wyniku procesów niszczących z jednej strony powodujących obniżenie powierzchni Ziemi i budujących z drugiej strony
Opracowanie: Magdalena Matuszak
Zespół Szkół Zawodowych
Im. M. Kopernika
w Koninie
