Katalog

Marzena Kowalska
Pedagogika, Artykuły

Zaspokajanie potrzeb dziecka przez rodzinę

- n +

Zaspokajanie potrzeb dziecka przez rodzinę

Jednym z istotnych zada rodziny jest zaspokajanie potrzeb biologicznych i psychicznych jej członków - zwłaszcza dzieci. Pojecie potrzeb jest definiowane przez psychologów i pedagogów niejednolicie. Różnorodne są również klasyfikacje potrzeb szczególnie istotnych dla człowieka.

Najprostszą klasyfikacje potrzeb przedstawia T. Mądrzycki, który dzieli je na podstawowe, czyli pierwotne i wyższe, czyli pochodne.

M. Ziemska wymienia cztery podstawowe potrzeby psychospołeczne, których zaspokojenie gwarantuje harmonijny rozwój dziecka. Są to: potrzeba życzliwości, troski i miłości, potrzeba kontaktu z rodzicami i ich czynności oraz współdziałanie, potrzeba samo urzeczywistnienia, potrzeba szacunku dla rozwijającej się odrębnej jednostki i wzoru.

Rodzina jest pierwszym w życiu dziecka środowiskiem wychowawczym i odgrywa decydującą rolę w rozwoju i zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Rozwój dziecka możliwy jest tylko wówczas, gdy wszystkie jego potrzeby są zaspakajane, a procesy rozwijają się równolegle. Kierowanie rozwojem i zaspokajaniem potrzeb dziecka wymaga stałego, wszechstronnego i całościowego poznawania tych potrzeb. Nie jest to sprawa łatwa dla rodziców, wychowawców i opiekunów.

Wydaje się, że najbardziej przydatne ze względów praktycznych jest analiza potrzeb dziecka wg głównych sfer rozwoju przedstawiona przez A. Kelma. Są to:
- potrzeby związane z rozwojem fizycznym;
- potrzeby związane z rozwojem psychicznym;
- potrzeby związane z rozwojem kulturalnym
- potrzeby związane z rozwojem społecznym.

Złożony charakter zjawiska potrzeb oraz znaczenie ich zaspokajania w życiu dziecka wymaga odpowiedniego sterowania rozwojem i zaspokajania potrzeb dziecka.

Potrzeby związane z rozwojem fizycznym

Starania związane z rozwojem fizycznym zmierzają do zapewnienia dziecku zdrowia fizycznego rozumianego jako maksymalne, sprawne funkcjonowanie organizmu dziecka we wszystkich układach: ruchowym, oddechowym, krwionośnym, przemiany materii, wydalania, nerwowym, zmysłowym. Rozwiązanie wielu problemów wymaga zaspokajania tych potrzeb. Należą do nich:
- prawidłowe odżywianie, w tym higiena przygotowywania i spożywania posiłków;
- przestrzeganie zasad higieny osobistej dziecka oraz higiena otoczenia zwłaszcza mieszkania;
- racjonalny tryb życia czyli właściwe dla wieku proporcje zabawy, pracy, nauki i wypoczynku dziecdka z uwzględnieniem aktywności ruchowej;
- ochrona przed chorobami, wypoadkami i innymi czynnikami zagrożenia życia, a w razie choroby opieka nad dzieckiem oraz pomoc w przezwyciężaniu skutków chorób lub zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu;
- stworzenie warunków do rekreacji fizycznej i zachęcanie dzieci do udziału w formach aktywnego wypoczynku.

Potrzeby związane z rozwojem psychicznym

Starania związane z rozwojem psychicznym zmierzają do zapewnienia dziecku zdrowia psychicznego, które wyraża się w normalnym przebiegu procesów psychicznych (poznania, uczuć, woli) i prawidłowym kształtowaniu dyspozycji psychicznych (zdolności, temperamentu, motywacji, charakteru) określających osobowość i decydujących o sprawach działania człowieka. Zapewnienie zdrowia psychicznego stawia przed rodziną szereg problemów do rozwiązania m.in.:
- stwarzanie sprzyjających warunków rozwoju mowy i myślenia dziecka;
- rozwijanie wyobraźni i pamięci dziecka;
- organizowanie doświadczeń poznawczych dziecka, sprzyjających doskonaleniu spostrzegania i ćwiczenia uwagi;
- kształtowanie wrażliwości uczuciowej, umiejętności okazywania o odwzajemniania uczuć;
- stwarzanie warunków umożliwiających poznanie przez dziecko swoich mocnych i słabych stron (przejawianie uznania za zachowanie i czyny pożądane oraz dezaprobata w przypadku zachowań nagannych);ćwiczenie i kształtowanie woli dziecka, nie uleganie trudnościom;
- ochrona dziecka przed wstrząsami psychicznymi, zakłócającymi przebieg procesów psychicznych;
- stwarzanie klimatu życzliwości i zaufania, wzmacniającego poczucie bezpieczeństwa dziecka i jego więzi uczuciowej z rodzina.

Potrzeby związane z rozwojem kulturalnym

Dążenia związane z rozwojem kulturalnym mają na celu wzbogacenie życia dziecka poprzez kontakt z dobrami kultury. Umożliwienie dziecku poznania i korzystania z tych dóbr - to główne zadania rodziny. Może się to odbywać w różny sposób:
- bierne spożytkowanie dóbr kultury już wytworzonych w różnych dziedzinach jak: literatura, film, teatr, muzyka, fotografika, plastyka, taniec itd.;
- czynne uczestniczenie w działalności zespołów artystycznych, sportowych oraz w pracach różnych kół zainteresowań;
- współudział w tworzeniu dóbr kultury w różnych dziedzinach np. plastyka, muzyka, modelarstwo, inscenizacje, przedstawienia.

Rodzice powinni budzić aspiracje i zainteresowania intelektualne i estetyczne dziecka, wprowadzać w krąg wartości kulturowych. Ważne dla społecznego funkcjonowania dziecka jest także opanowanie zasad kultury życia codziennego, poznawanie i przestrzeganie zasad kultury życia codziennego, poznawanie i przestrzeganie zwyczajów i obyczajów przyjętych w społeczeństwie.

Potrzeby związane z rozwojem społecznym

Do prawidłowego funkcjonowania dziecka w różnych rolach i grupach społecznych, zmierzają starania związane z rozwojem społecznym. Proces włączania dziecka do życia w społeczeństwie rozpoczyna się od funkcjonowania dziecka w rodzinie. Rodzina wdraża dziecko w ten proces przez:
- rozwijanie umiejętności współdziałania oraz gotowości niesienia pomocy innym;
- kształtowanie pozytywnej motywacji i pozytywnego stosunku do pracy, czuwając nad bezpośrednim udziałem dziecka w podejmowaniu i rzetelnym wypełnianiu zadań w rodzinie, w przedszkolu;
- wdrażanie dziecka do społecznej dyscypliny i odpowiedzialności za przestrzeganie obowiązujących praw;
- zaszczepienie wzorów życia rodzinnego zgodnych z potrzebami rodziny, w tym również udziału dziewcząt i chłopców w pracach domowych
- ćwiczenia w dokonywaniu obiektywnej i krytycznej oceny postępowania własnego i innych.
Zakres wsparcia udzielanego dziecku przez rodziców ulega zmianie w miarę rozwoju dziecka.


BIBLIOGRAFIA;
Filipczak H. (1981) - Rodzina a rozwój psychiczny dziecka, Warszawa, NK
Kelm A. (1983) - Formy opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Warszawa, WsziP
Rembowski J. (1986) - Rodzina i dziecko, Warszawa, PWN
Zaborowski Z. (1969) - O rodzinie. Rodzina jako grupa społeczno - wychowawcza, Warszawa IWNK
Ziemska M. (red.) (1986) - Rodzina i dziecko, Warszawa, PWN
Żebrowska M. (red.) (1980) - Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, Warszawa, WSziP
 

Opracowanie: mgr Marzena Kowalska

Wyświetleń: 10712


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.