Wpływ gier i zabaw ruchowych na psychofizyczny rozwój dziecka

Niezwykle ważna jest nasza postawa wobec aktywności ruchowej i sportu, nawyków higieniczno- zdrowotnych oraz czynnego wypoczynku- zarówno fizycznego jak i psychicznego. Ruch, bowiem powinien stać się naszym nierozłącznym partnerem życiowym, mającym pozytywny, zbawienny wpływ na nasze życie.

W przypadku dzieci duże znaczenie ma częste organizowanie gier i zabaw ruchowych, ponieważ działają one wszechstronnie i równomiernie na organizm dziecka. Podnoszą jego wydolność, sprawność fizyczną i umysłową, sprzyjają odprężeniu nerwowemu oraz czynnemu wypoczynkowi.

W czasie wykonywania ćwiczeń ruchowych, udziału w grach i zabawach ruchowych rozwijają się wszystkie cechy motoryki, takie jak: siła, szybkość, zręczność, wytrzymałość oraz umiejętności ruchowe potrzebne w codziennym życiu.

Gry i zabawy ruchowe- dzięki swojej różnorodności swobodzie w dokonywaniu wyboru rozwiązań ruchowych dają okazję do wszechstronnego i nieograniczonego wpływu na człowieka. Zabawom i grom towarzyszy zwykle duże zaangażowanie uczuciowe i przeżywanie dużych emocji, co zbliża do sportu. Emocje te jednak zabarwione są uczuciem radości i zadowolenia, co sprzyja wypoczynkowi i odprężeniu, a zarazem skupieniu uwagi i zainteresowaniu.

Zdaniem P.A. Rudnika gry ruchowe są uboższe w swojej ruchowej treści od zabaw ruchowych. Zabawy ruchowe odznaczają się wielką różnorodnością i swobodą w stosowaniu ruchu, dużą możliwością przejawiania inicjatywy i twórczości w dziedzinie ruchów.

Mówiąc o korzystnym wpływie gier i zabaw ruchowych na kształtowanie i podnoszenie wydolności i sprawności fizycznej człowieka oraz wzbogacania jego umiejętności, należy również podkreślić, iż korzystnie wpływają na rozwój umysłowy dzieci oraz kształtowanie ich woli i charakteru.

Zabawy i gry ruchowe- obok zabaw manipulacyjnych, konstrukcyjnych, naśladowczych i gier dydaktycznych- stanowią jedną z najbardziej interesujących form zabawowych dzieci. Od wymienionych zabaw różnią się tym, że opierają się o różnorodne formy ruchu, który w nich dominuje, a także tym, że mają swoje prawidła oraz określone ramy. Każda, bowiem ma swój początek i zakończenie. Ma także fabułę, treść ruchową i swoistą organizację.

Zabawy ruchowe współdziałają w dużym stopniu z rozwojem wrażeń i spostrzeżeń- pozwalają spostrzegać otaczające przedmioty i zjawiska ze wszystkich stron i we wszystkich ich wzajemnych powiązaniach.

Wyrabiają umiejętność określenia odległości, ciężaru, wytrzymałości, dostarczają dzieciom wielu nowych wrażeń i wiadomości o otoczeniu, uczą spostrzegawczości a także logicznego myślenia.

Gry i zabawy ruchowe rozwijają także pamięć i twórczą wyobraźnię dzieci, doskonalą i podnoszą ich znaczenie, wszechstronnie wpływają na rozwój woli dzieci.

Wywierają one dobroczynny wpływ na takie cechy charakteru jak: samodzielność, pomysłowość, panowanie nad sobą, dokładność, zdyscyplinowanie.

Przypisując zabawom i grom ruchowym szeroką rolę i wielkie znaczenie w procesie wychowania musimy pamiętać, iż poszczególne ich odmiany wpływają na organizm w sposób swoisty i charakterystyczny dla danej grupy ćwiczeń.

Zabawy ze śpiewem - stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania dzieci w przedszkolu. Zabawy te wpływają szczególnie na umuzykalnienie dzieci, kształtowanie ich poczucia rytmu oraz koordynacji ruchowej. Wpływają korzystnie na poprawne "trzymanie się", co ma związek z kształtowaniem poprawnej postawy ciała. Sprzyjają także wyrobieniu nawyku prawidłowego oddychania. Ruch w ciągu tych zabaw powinien być umiarkowany i mało intensywny. Główna wartość polega na zharmonizowaniu ruchu z rytmem i tempem piosenki.

Przykładowe zabawy:
- "Wielkie pranie",
- "Szewczyk",
- "Ulijanko",
- "Śliweczki",
- "Po szerokim stawie".

Zabawy orientacyjno - porządkowe - umożliwiają opanowanie umówionych znaków i sygnałów, a dzięki temu porozumiewanie się z grupą bez sygnałów słownych. Celem tych zabaw jest z jednej strony ćwiczenie umiejętności skupienia uwagi podczas zabawowych czynności, a z drugiej strony opanowanie określonych umiejętności. Ich udział w kształtowaniu sprawności fizycznej jest stosunkowo niewielki, za to pomagają doskonalić zwinność, zręczność, szybkość.
- "Samochody",
- "Dzieci w domkach- dzieci na spacer",
- "Pająk i muchy",
- "Wiewiórki do dziupli",
- "Figurki".

Zabawy na czworakach - odpowiadają one psychice dziecka okresu przedszkolnego i sprzyjają prawidłowemu kształtowaniu fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Ma to duże znaczenie dla kształtowania postawy ciała, która w dużym stopniu zależy od ukształtowania kręgosłupa.

Zabawy te mają szczególne znaczenie w ogólnym usprawnieniu dzieci przez wzmocnienie aparatu kostno- stawowego. Zabawom z czworakowaniem towarzyszy zwykle dobry nastrój oraz psychiczne odprężenie.
- "Żabki na łące",
- "Kotki i pieski",
- "Niedźwiadki",
- "Mama i kocięta"

Zabawy i gry bieżne - stanowią najczęstszą postać aktywności ruchowej dzieci. Zabawy te wywołują korzystne zmiany w aparacie ruchowym ale także układzie krążenia, oddychania, przemianie materii oraz w podnoszeniu wydajności fizycznej organizmu.

Organizowane w postaci wyścigów "biegi na wesoło" sprzyjają nie tylko określaniu indywidualnych możliwości dziecka, lecz także zmierzeniu własnych sił z siłami rówieśników oraz wywołaniu dobrego nastroju w grupie.

Zabawy i gry bieżne w dużym stopniu sprzyjają kształtowaniu takich cech charakteru jak: ambicja i wytrwałość, umiejętność współdziałania w zespole oraz odpowiedniego zachowania się w toku współzawodnictwa i walki.

Stanowią one jedną z najcenniejszych form ruchu, stosowaną w czasie różnorodnych zajęć.
- "Wiewiórka w dziupli",
- "Jastrząb i kury",
- "Zawieś ręcznik",
- "Kto pierwszy"

Gry i zabawy rzutne - są najbardziej interesującą i atrakcyjną formą ruchu. Opierając się o tak naturalną formę ruchu jak rzut do celu lub na odległość wywołują duże zainteresowanie nie tylko wśród dzieci, ale i młodzieży. Wykorzystywanie rzutów podczas gier i zabaw ruchowych wymaga, poza umiejętnością rzucania i celowania także siły. Rzuty do celu sprzyjają kształtowaniu koordynacji wzrokowo- ruchowej oraz umiejętności skupiania uwagi i koncentracji.

Gry drużynowe, oparte w większości o wykonywanie rzutu odpowiednimi przyborami (np. piłką), stanowią wyśmienitą formę czynnego wypoczynku.
- "Poczta",
- "Dwa ognie",
- "Dętka",
- "Podaj dalej"

Zabawy i gry skoczne - sprzyjają kształtowaniu koordynacji nerwowo- ruchowej.

Cechą charakterystyczną tej odmiany zabaw jest wykonywanie ruchów, które pozwalają ćwiczącemu oderwać ciało od podłoża. Należą do nich: skoki, podskoki, wyskoki, zeskoki, przeskoki. Zabawy i gry skoczne rozwijają cechy charakteru takie jak: pewność siebie, wiarę we własne siły, odwagę- a ponadto takie cechy motoryki jak: zręczność, zwinność, moc i siłę. Zabawy te sprzyjają wzmacnianiu stawów kończyn dolnych, głównie skokowych i kolanowych.

Zabawy i gry ruchowe ze skokami przez przyrządy sprzyjają zachowaniu równowagi i odpowiedniej postawy w locie. Umożliwiają też opanowanie szeregu umiejętności, które mogą być przydatne w różnych życiowych sytuacjach (np. uskok przed nagłym niebezpieczeństwem).
- "Bocian i żabki",
- "Klasy",
- "Spłoszone wróbelki",
- "Zajączki"

Uwypuklając wartości wychowawcze i kształcące poszczególnych zabaw i gier ruchowych, łatwo uzasadnić konieczność ich stosowania w przedszkolu. Dobrane, bowiem odpowiednio umożliwiają wszechstronne i wielokierunkowe oddziaływanie na bawiących się, stanowiąc w procesie wychowania nie tylko najbardziej atrakcyjny, lecz zarazem najdostępniejszy i najbardziej uniwersalny środek wychowawczy.

Gry i zabawy ruchowe inspirowane przez nauczyciela powinny:
- Przyciągać,
- Bawić,
- Interesować,
- Wytwarzać pozytywne motywacje do podejmowania działań w przedszkolu, domu i środowisku.

Literatura:

J. Adach, Gry i zabawy ruchowe w upowszechnianiu kultury fizycznej,
J. Pęksa, Gry i zabawy, imprezy plenerowe,
P.A.Rudik, Rodzaje zabaw dziecięcych dziecięcych ich właściwości,
R.Trześniowski, Gry i zabawy ruchowe,
K.Wlaźnik, W.Gniewkowski, Wychowanie fizyczne.
 

Opracowanie: Violetta Buczma

Wyświetleń: 2892