Katalog

Danuta Donczew
Inne języki obce, Scenariusze

Język nie zna granic - scenariusz lekcji otwartej

- n +

Język nie zna granic

SCENARIUSZ

Cel główny:
1. zapoznanie uczniów z istniejącymi w języku polskim zapożyczeniami z
innych języków oraz zwrócenie ich uwagi na ścisły związek rozwoju
języka z historią kraju.
2. ukazanie wpływu kultury europejskiej na tworzenie się kultury polskiej

Cele operacyjne:
1. uczeń ma świadomość jak rozwijał się i rozwija w dalszym ciągu język
ojczysty oraz jak ważna jest znajomość języków obcych.
2. uczeń nabywa samodzielności w dotarciu do potrzebnych informacji
(potrafi korzystać ze słownika wyrazów obcych i segregować informacje)
3. uczeń doskonali formy pracy w grupie

Metody i formy pracy:
1. twórcze działania praktyczne
2. praca w grupach
3. scenki dramowe

Przygotowania rozpoczęły się od podzielenia klasy na 4-osobowe zespoły i wylosowania języków obcych nad którymi będą pracować. Każdy zespół miał za zadanie wyszukać w różnych dostępnych źródłach około dwudziestu słów - zapożyczeń z konkretnych języków. Poza tym cała klasa dostała zadanie wyszukiwania we współczesnej polszczyźnie zapożyczeń z języka angielskiego. Po zebraniu potrzebnego materiału zespoły dokonały wyboru słów, które zostały zapisane na dużych arkuszach papieru. Utworzono w ten sposób słowniczki słów - zapożyczeń z wybranych języków (angielskiego, niemieckiego, francuskiego, włoskiego, czeskiego, rosyjskiego, tureckiego, węgierskiego i z mitologii greckiej) .

Następnie zaczęliśmy się wspólnie zastanawiać skąd w języku polskim taka różnorodność form językowych, uczniowie sami dochodzili do wniosku, że to na skutek naszej bardzo skomplikowanej historii. Zaczął powstawać dialog na temat wpływu wydarzeń historycznych na kształtowanie się języka ojczystego. Poza tym dwie chętne uczennice wystąpiły z propozycją napisania rozmowy o zaletach wynikających z uczenia się języków obcych.

Scenariusz;

Prowadzący I: Klasa 5a wita wszystkich obecnych bardzo serdecznie na prezentacji pt. 'Język nie zna granic'. Żyjemy w czasach, kiedy otwierają się przed nami, długo zamknięte przed naszymi dziadkami i rodzicami, granice. Już teraz można swobodnie podróżować do różnych krajów świata. Właściwie każdy chętny może uczestniczyć w wymianie międzynarodowej i wyjechać za granicę.

Prowadzący II: Do tego wszystkiego potrzeba jednej rzeczy - jest nią umiejętność posługiwania się przynajmniej jednym językiem obcym. Uniwersalnym językiem w dzisiejszych czasach stał się język angielski. Język polski, jak wiele innych mniej popularnych języków podlegał i podlega różnym wpływom zewnętrznym. Nie był to nigdy jeden zamknięty system, wprost przeciwnie, podlegał ciągłym zmianom, przyjmował wyrazy pochodzenia obcego, spolszczał je i powiększał tym samym swój zasób słów.
Język żył i żyje! 'Martwa jest tylko łacina.'

Prowadzący I: Posłuchajcie, jak to wszystko się zaczęło. Dlaczego na świecie ludzie mówią tyloma różnymi językami?
Prosimy Martę i Ewę, aby przedstawiły nam przypowieść biblijną o wieży Babel.


Historię tej budowli znamy z Biblii. Mieszkańcy pewnego miasta, które nazywało się Babel, postanowili wybudować wieżę, której szczyt sięgałby nieba. Ten pomysł nie spodobał się Bogu. Uznał to za przejaw ludzkiej pychy i postanowił ukarać ludzi. W jaki sposób? Pomieszał im języki, żeby nie mogli się porozumieć. Konsekwencją tego było, że nie dokończyli budowli.
Dziś wieża Babel jest symbolem braku porozumienia. Tłumaczy też, dlaczego ludzie mówią tak wieloma, różnymi językami.

Prowadzący I: A teraz bardzo skrótowa, ale mamy nadzieję, że przystępnie podana ponad 1000- letnia historia kształtowania się naszego ojczystego języka.

Uczeń 1: Piotrek, nie uwierzysz! Oglądałam w TV sondę wśród paryżan (to we Francji) na temat tego, co wiedzą o Polsce. Odpowiadali, że słyszeli o kiszonych ogórkach i polskiej wódce.

Uczeń 2: Niemożliwe! Tylko tyle? A o historii naszego kraju nic nie wiedzą?

Uczeń 1: Nie!!! Może starsi ludzie coś pamiętają, ale młodzi Francuzi, podejrzewam że, także Niemcy, Włosi, Anglicy, także niewiele wiedzą.

Uczeń 2: Szkoda. Historia naszego kraju, a także dzień dzisiejszy są przecież bardzo ciekawe. A czy zastanawiałaś się, jak dokładnie przeszłość kraju jest ukazana w jego języku. My - Polacy - nie powinniśmy zapominać o naszej bogatej historii i tak bardzo tragicznej przeszłości. Może tak się zdarzyć, że ktoś za granicą zada nam pytanie o naszą przeszłość. Czy umielibyśmy na nie odpowiedzieć ?
Zapytajmy się kolegów!

Uczeń 1: Magda, powiedz nam, ile lat liczy nasza historia?

Uczeń 3: Już ponad 1000 lat, od 966 roku - bardzo ważnej daty dla naszej ojczyzny - Polska została wówczas przyjęta do grona europejskich ,chrześcijańskich krajów. Ta wspólnota znaczyła w 10-tym wieku tyle, co obecnie Unia Europejska dla nas.

Uczeń 4:. W tych dawnych wiekach przeniknęło do języka polskiego wiele słów z łaciny.
Zadomowiły się u nas i używamy ich do dziś. Popatrzcie na przykład na te słowa!
(uczeń czyta kilka przykładowych zapożyczeń z języka łacińskiego np. akademia, apelacja, wirydarz, pacierz, sentencja, skrypt, akademik) .

Uczeń 1: Michał, a czy wiesz jakie były tragiczne momenty w przeszłości naszego kraju?

Uczeń 4: Oczywiście! Chyba najbardziej tragiczne były 123 lata niewoli. Polska zniknęła z map Europy w wyniku zagarnięcia i podziału jej ziem między trzy wielkie mocarstwa. Wtedy obcy władcy dyktowali nam jak żyć, co mówić, co czytać i w jakim języku.

Uczeń 1: Czy ktoś z was umie odpowiedzieć jak kształtował się przez wieki język polski?

Uczeń 5: Ja spróbuję. No, więc....... to nie jest takie proste pytanie. Najpierw , w początkach naszego państwa królowała w języku łacina. Potem zaczął się kształtować nasz język ojczysty. Czy wiecie, gdzie i kiedy zapisano pierwsze zdanie po polsku?

Uczeń 6: Tak!!! Było to w Księdze Henrykowskiej z 13 wieku. "Daj ja pobruszę a ty pocziwaj". To chłop - młynarz zwracał się do swojej żony "ja będę teraz mielił a ty odpocznij."

Uczeń 7: W 14 wieku powstał pierwszy polski hymn, "Bogurodzica". Ze słowami tej pieśni na ustach polscy rycerze szli do boju, między innymi w czasie bitwy pod Grunwaldem.

Uczeń 5: Potem w okresie zaborów silny wpływ na język polski wywarły języki niemiecki i rosyjski. W szkołach zabroniono mówić po polsku, nie wolno było czytać polskich książek, nie ukazywały się polskie gazety. Czy pamiętacie, które to dzieci wsławiły się bohaterską postawą w obronie języka ojczystego?

Uczeń 8: Tak, to dzieci z Wrześni, małego miasta w Wielkopolsce. Wywołały bunt w szkole, bo nie chciały się uczyć po niemiecku i w końcu przestały chodzić do szkoły. Ale zarówno ich rodzice jak i one zostały przez władze niemieckie surowo ukarane.
Ale i tak w naszym dzisiejszym języku jest bardzo dużo słów pochodzenia niemieckiego, popatrzcie tylko na tę planszę!
(cytowane zostają niektóre słowa-zapożyczenia np. kartofel, magiel, sztambuch, ratusz, fajny, kanister, rabat, kufer, jarmark, kiermasz, klejnot) .

Uczeń 6; A na tej planszy są słowa, których pochodzenie jest rosyjskie.
(uczeń cytuje kilka zapożyczeń z jęz. rosyjskiego np. czupurny, łakomy, czupryna, robotny, bałamucić, kufajka, car, chałtura).

Uczeń 1: A skąd w naszym języku jest tyle wyrazów pochodzenia francuskiego czy włoskiego?

Uczeń 9: Zadecydowała o tym moda wśród szlachty. Magnaci popisywali się znajomością języków obcych. Dużo podróżowali, dużo czasu spędzali za granicą, należało to do dobrego tonu, uczyli się francuskiego, włoskiego i często przeplatali obcymi słowami swoje wypowiedzi w języku ojczystym.

Uczeń 10: A wiecie, że o wyrazach pochodzenia włoskiego mówi się - makaronizmy -
Śmiesznie, prawda? To jak nawijanie makaronu -włoskiego przysmaku. A tu popatrzcie na niektóre słowa pochodzenia włoskiego i francuskiego.
(uczeń korzystając z plansz cytuje po kilka wyrazów z języków o których mówił wcześniej np. karoca, cukinia, bandyta, kalafior, bankiet, maszkara; oraz - dama, pasaż, antresola, afisz, apartament, garaż, farmaceuta, encyklopedia).

Uczeń 11: A ja chciałabym powiedzieć kilka słów o wpływie języka greckiego, a właściwie mitologii na język polski. Często używamy wyrażeń takich jak: 'pięta Achillesa', 'Narcyz', a nie zastanawiamy się, skąd one się wzięły w naszym języku. Zresztą, popatrzcie na słowniczek....
(syrena, syzyfowe prace, pegaz, nimfa, cerber, paniczny strach, cyklop)

Uczeń 1; Nie możemy pominąć dzisiejszych czasów i ogromnego wpływu języka angielskiego. Pomyślcie sami, ile słów angielskich zadomowiło się na dobre w naszym języku. Nawet ludzie, którzy wcale nie znają tego języka, zupełnie nieświadomie używają takich słów jak: supermarket, weekend, hot dog, sorry. Jest ich już dużo, dużo więcej, ale o angielskim jeszcze porozmawiamy.

Uczeń 2: Oprócz wymienionych już języków, które wywarły wpływ na nasz język ojczysty są też turecki i węgierski. Takie słowa jak np. jarmułka, jasyr, haracz, wataha, kołczan, szarańcza, dżuma, giaur; oraz - czekan, juhas, deresz, baca, dobosz pochodzą właśnie od nich.

Chcieliśmy wam pokazać, jak dużo prawdy zawiera się w stwierdzeniu, że język nie zna żadnych granic. Nic go nie powstrzyma, przechodzi swobodnie z jednego kraju do drugiego i w przeciwieństwie do nas, nie potrzebuje paszportu.

Prowadzący I: Każdy z nas na pewno zadaje sobie czasami pytanie: czy warto uczyć się z takim wysiłkiem języka obcego? Czy warto wkuwać na kolejne lekcje 'anglika' w szkole?
Posłuchajmy co mają na ten temat do powiedzenia dwie nasze koleżanki, Marta i Dominika.

M. - Cześć Dominika!
D. - Cześć.
M. - Wiesz, dostałam 6 z ostatniego sprawdzianu z 'anglika'! A tobie jak idzie ?
D. - Źle, bo nienawidzę się uczyć tego języka! Każdy ma swój język ojczysty i nie potrzeba uczyć się innych.
M. - Ale przecież jest tyle korzyści dla których warto uczyć się języków obcych.
D. - Ciekawe... podaj jakiś przykład.
M. - Pierwszym powodem jest to, że będziemy umieli porozumiewać się z ludźmi z innych krajów.
D. - A co jeszcze?
M. - W przyszłości ułatwi nam to znalezienie pracy, szczególnie jeżeli będziemy chcieli pracować w firmie lub instytucji międzynarodowej.
D. - A czy sądzisz, że znajomość języków obcych pomoże nam w naszym życiu prywatnym?
M. - Oczywiście! Na przykład jest ona pomocna przy wyborze i kupowaniu różnych produktów, gdy mamy do czynienia z zapożyczeniami nazw albo z instrukcjami obsługi w językach obcych.
Jest przydatna przy korzystaniu z Internetu, gdy robimy zakupy w sieci lub gdy wysyłamy 'e-maile' do ludzi z innych krajów.
D. - A co z telewizją i radiem?
M. - Znajomość języków obcych pomaga nam w rozumieniu obcojęzycznych piosenek i programów z zagranicznych stacji telewizyjnych.
D. - Ciekawe czy w przyszłości coś się zmieni za sprawą nauki języków obcych?
M. - Tak, ponieważ na wschodzie otwierają się rynki zbytu i stąd w handlu zagranicznym zapotrzebowanie na ludzi posługujących się przynajmniej dwoma lub trzema językami. Oprócz angielskiego warto będzie nauczyć się też rosyjskiego, a nawet chińskiego. I co??? Czy przekonałam cię, że warto uczyć się języków obcych?
D. - Pewnie! Od dziś będę bardzo pilną i ambitną uczennicą, zwłaszcza na angielskim! Rozumiem już, że nauka języków przyda się w życiu!

Prowadzący I: I jak to jest z tą nauką angielskiego? Sądzę, że każdy z nas musi sam znaleźć w sobie odpowiednią motywację. A może niektórych przekonały nasze argumenty?

Prowadzący II: 'Językowy kaleka' - o kim tak powiedzą za granicami Polski?

Prowadzący I: Nawet ci, co nie są zbyt zainteresowani poznaniem języka angielskiego czasami zupełnie nieświadomie posługują się słowami zapożyczonymi z niego.
Nie wierzycie - posłuchajcie!
Uczniowie 12 i 13 na zmianę wypowiadają słowa, które są pochodzenia angielskiego, ale zadomowiły się na dobre w języku polskim. Każdy uczeń podaje 10 takich wyrazów.
(np. kompakt, casting, make-up, mop, snowboard, serwer, boss, faks, tipsy, billboard, walkman itp.)

Prowadzący I:
Przed nami otwarta Europa - 1 maja 2004 roku staliśmy się członkami Unii Europejskiej, która znosi przed nami granice. Nie tylko język, ale i my możemy podróżować bez paszportu, gdzie się nam tylko zamarzy. Ale pamiętajcie! - by czuć się pewnie w innych krajach, musimy znać języki obce!

 

Opracowanie: Danuta Donczew

Wyświetleń: 5582


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.