Katalog

Mirosława Mamińska
Zajęcia zintegrowane, Referaty

Jak zachęcić dziecko do czytania?

- n +

Jak zachęcić dziecko do czytania?

Umiejętność czytania jest częścią składową ogólnego wykształcenia. Dzięki niej uzupełniamy i zdobywamy nowe wiadomości. Bez niej nie jest możliwe funkcjonowanie w dzisiejszym świecie. Prawidłowe czytanie polega nie tyle na opanowaniu techniki, ile na umiejętności rozumienia sensu czytanego tekstu.

Czytanie
jest syntezą działań fizycznych i umysłowych, polegających na koordynacji pracy oka z funkcją mózgu. Oko postrzega i przesyła odpowiednie sygnały do mózgu, który dokonuje wyboru w przyswajaniu i zapamiętywaniu informacji.

Potrzeba czytania i kontaktu z książką występuje u większości uczniów kształcenia zintegrowanego. Chcąc rozwinąć u nich umiejętność czytania,
konieczne jest budowanie już w okresie wczesnoszkolnym zdolności do samooceniania, gdyż:
- Samoocena wyzwala i pobudza motywację wewnętrzną. (W klasach trzecich zwiększa się świadomość, że nauczanie i uczenie się są środkiem do poznawania rzeczywistości.)
- Dostarcza bodźców do maksymalnego wysiłku.

Według Richarda Arendes, występuje ścisła zależność pomiędzy metodami wychowawczymi rodziców i poziomem motywacji dzieci.

Rodzice, którzy zachęcali swoje dzieci do działania i nagradzali je za pomyślne wyniki, rozwijali w nich potrzebę osiągnięć i chęć podejmowania ryzyka.

Natomiast rodzice nadopiekuńczy i zbyt surowi wychowywali dzieci, które miały niski poziom osiągnięć. W takiej sytuacji nauczyciele nie mieliby większego wpływu na zmianę przekonań swoich uczniów. [1]

Natomiast Bernard Weiner opracował teorię atrybucji, z której wynika, że wyznacznikiem motywacji osiągnięć jest sposób w jaki ludzie spostrzegają i interpretują przyczyny swoich sukcesów i porażek. [2]

Ludzie o silnej motywacji tłumaczą własne powodzenie zdolnościami, a porażki niedostateczną pracą.

Decydujące znaczenie dla podnoszenia motywacji mają:
1. wyraźnie określone cele nauczania, właściwa organizacja zajęć, ukazywanie korzyści z uczenia się,
2. stosowanie metod aktywizujących,
3. stwarzanie właściwej atmosfery w klasie,
4. wspieranie ucznia, stosowanie właściwych wymagań, docenianie jego osiągnięć, przyjazny stosunek nauczyciela.[3]

Na uczniowską motywację wpływa poczucie sukcesu. Nauczyciel może skutecznie wpływać na podniesienie motywacji ucznia. Chcąc motywować innych, sami musimy mieć motywację do pracy.

Aktywność czytelnicza uczniów klas młodszych przejawia się przede wszystkim w sięganiu po książkę.

Bogata treść utworów dla dzieci, ekspresyjny język, umiejętne stymulowanie emocji, zmienność nastrojów, szczęśliwe zakończenie, zaspokajają chłonność intelektualną i emocjonalną małych czytelników. Pozwalają w wizji literackiej znaleźć rozrywkę, zaspokoić tęsknotę wyobraźni i głód piękna.

Chcąc zachęcić dzieci w młodszym wieku szkolnym do czytania, trzeba stosować różne metody stymulujące zainteresowanie książką oraz wywołujące głębokie przeżycia intelektualne i emocjonalne, chociażby:
1. Opowiadanie oparte o treść książki.

Każde opowiadanie zaciekawia dziecko, a połączone z oglądaniem obrazków to już tylko krok do przeczytania książki, aby dokładniej poznać motywy działania bohaterów.
2. Głośne czytanie książek dzieciom przez dorosłych.

Do pierwszej grupy osób, które czytają dzieciom książki należą głównie rodzice. Później jest to nauczyciel. Głośne czytanie wywiera istotny wpływ na młodego czytelnika. Łączy się z czymś przyjemnym, wciąga dziecko w niepowtarzalny świat wyobrażeń.
3. Wystawy książek i prac plastycznych dzieci.

Kolorowe okładki i estetycznie wykonane prace plastyczne, przyciągają wzrok i zachęcają do zapoznania się z treścią.
4. Inscenizacje.

To zachęta do pracy z tekstem, lepszego zrozumienia i odbioru treści książki.
5. Improwizacje.

Improwizować można dopiero po przeczytaniu książki, gdyż ważna jest tu dobra znajomość treści. Wszystko tu może mieć charakter umowny, dopuszcza się wiele uproszczeń lub rozwinięć akcji. Wymaga od uczniów dużego zaangażowania.
6. Opowiadania twórcze.

Polegają na rozwijaniu akcji, komponowaniu innego zakończenia czy początku. Włączyć do niego można śpiew, zabawę lub wykonywanie ilustracji. Stosując tę metodę zachęcamy dziecko do dogłębnego zapoznania się z treścią utworu literackiego.
7. Zabawy twórcze i gry dydaktyczne.

Ich inspiracją może być treść książek, dzieci często utożsamiają się z bohaterami zdarzeń. Takie zabawy łatwo przeradzają się w gry. Dzieci chętnie grają w domino literackie, układają i odgadują zagadki, tworzą rebusy, wykreślanki, krzyżówki itp.
8. Komponowanie swobodnych tekstów.

W swobodnym tekście, opartym o lekturę, pozwala się uczniom na własną twórczą wypowiedź, może to być opowiadanie treści lektury, opis bohaterów czy zdarzeń, wiersz, a nawet list lub zaproszenie. Najciekawsze prace powinny być nagradzane. W tym wypadku nie należy ograniczać inwencji dzieci.
9. Zakładanie dzienniczków lektur.

To propozycja na dłuższy okres. Zachęcając dzieci do prowadzenia dzienniczków lektur, robimy to w taki sposób, aby poczuły potrzebę takiej działalności, wynikającej z ich własnej aktywności czytelniczej. Przywołują one w pamięci zdarzenia, podkreślają cechy bohaterów i dają uczniom inne spojrzenie na książkę oraz zachęcają do szerszego z nią kontaktu.
10. Próby prezentacji treści książek przez dzieci.

Do prezentowania książek dzieci powinny zgłaszać się samodzielnie. Należy wybierać tylko chętnych i pozwolić im na własny dobór słownictwa i sposobu prezentacji. Może to być piękne recytowanie fragmentu utworu, opowiadanie jednego zdarzenia lub ilustracji, zaproponowanie gry, czy zabawy. W ten sposób chętnych będzie przybywać
11. Tworzenie albumów i książeczek tematycznych.

Do albumów i książeczek dzieci mogą wykonywać ilustracje, podpisywać je, pisać komentarz.
12. Tworzenie kącika książki i biblioteczki klasowej.

Zawiera on wytwory dzieci. Są to najczęściej: rysunki, swobodne teksty,
wiersze, opowiadania twórcze, albumy,itp.

Ciekawych sposobów zachęcających dzieci do sięgnięcia po książkę jest wiele. Ich jakość zależy od pomysłowości dorosłych.

Wracając do punktu drugiego - Głośne czytanie książek dzieciom przez dorosłych, chciałabym pokazać jak ważne jest wyrabianie nawyku czytania i rozbudzanie zapału do książek w okresie dzieciństwa, właśnie przez czytanie dziecku na głos. O tym, że warto czytać dzieciom już od najmłodszych lat powinni być przekonani zarówno rodzice jak i nauczyciele.
Zalety takiego czytania:
- Sprawia, że w mózgu dziecka powstają miliony połączeń neuronowych stymulujących jego pracę i wpływających korzystnie na rozwój inteligencji.
- Ćwiczy uwagę, pamięć, wyobraźnię, rozwija myślenie i zainteresowania, pomaga wyrażać własne myśli, uczucia i doznania.
- Zaspokaja ciekawość poznawczą i potrzeby emocjonalne.
- Rozwija zasób słownictwa, kształci rozumienie poszczególnych zdań, a w końcu całego tekstu.
- Umożliwia zdobywanie wiedzy o współczesnym świecie, jak również o przeszłości, historii.
- Wzmacnia więź między rodzicami a dzieckiem.
- Jest alternatywą dla gier komputerowych i oglądania telewizji, w której jest tak dużo agresji i przemocy.

Czytanie to inwestycja w rozwój dziecka.
Czytajmy dzieciom codziennie!


Opracowała: M. Mamińska

Literatura:
R. Arendes, Uczymy się nauczać, Warszawa 1996
R. Arendes, Uczeń trudny. Jak skłonić go do nauki?, Warszawa 1998
A. Fortuna, Miejsce i rola literatury w wychowaniu estetycznym dzieci
w młodszym wieku szkolnym, Nauczanie początkowe, Kielce 2002, nr 2
J. Kucharska - Pucyk, Dlaczego warto czytać dzieciom? www.całapolska czytadzieciom. pl
S. Frycie, M. Ziółkowska - Sobecka, Kształcenie literackie w okresie
wczesnoszkolnym, Warszawa 1995.

Przypisy:
1. Richard Arendes, Uczymy się nauczać, Warszawa 1996, s.136
2. tamże, s. 137
3. Richard Arendes, Uczeń trudny. Jak skłonić go do nauki, Warszawa 1998
 

Opracowanie: Mirosława Mamińska

Wyświetleń: 7629


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.