Przemiany strukturalne w szkolnictwie zawodowym w okresie 1945 - 2002 w dzielnicy Częstochowa - Raków

SPIS TREŚCI

1) RYS HISTORYCZNY O DZIELNICY RAKÓW

2) KSZTAŁTOWANIE ZESPOŁU SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA

3) KSZTAŁTOWANIE ZESPOŁU SZKÓŁ ELEKTRONICZNO - MECHANICZNYCH IM. BOLESŁAWA PRUSA

4) POWSTANIE ZESPOŁU SZKÓŁ IM. BOLESŁAWA PRUSA

Od autora
Materiał do wykorzystania na lekcjach historii i WOS

RYS HISTORYCZNY O DZIELNICY RAKÓW

Dzielnica Raków należy do najstarszych dzielnic Częstochowy, a jej nazwa wywodzi się prawdopodobnie od "Raków" , czyli skorupiaków gnieżdżących się w rozlewiskach rzeki Warty. Raków sąsiaduje z takimi dzielnicami jak Błeszno, Ostatni Grosz, Kucelin.

O osadzie, która zawdzięcza swój rozwój hutnictwu, mówi się w dokumentach pochodzących z połowy XIV wieku. Jako miasto po raz pierwszy Częstochowę wymienia się w dokumencie z dnia 3.05.1377r. kiedy to książę opolski Władysław nadaje braciom Jaśkowi i Niczkowi, kuźnicę na terenie wsi Błeszno.

Od XIV wieku następuje intensywny wzrost jako ośrodka hutniczego. Przełomem dla dzielnicy jak i miasta był rok 1866 kiedy to Bernard Hantke założył fabrykę wyrobów metalowych i przystąpił do budowy huty. Jej uruchomienie nastąpiło w 1896 r. Nierozerwalnie z tym faktem związane było powstanie osady fabrycznej Raków. Jej faktyczne przyłączenie do miasta Częstochowy nastąpiło w 1928 r. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie granic miasta Częstochowy.

Rozbudowa dzielnicy Raków nastąpiła po drugiej wojnie światowej, kiedy to w 1949 r. zaczęto budować osiedle Raków I, a w latach 50 Raków II. Zamknięcie inwestycji mieszkaniowej nastąpiło w latach osiemdziesiątych wraz z ukończeniem budowy dzielnicy Raków-Zachód.

Przez cały okres swego istnienia dzielnica nierozerwalnie związana jest z hutą. Jak już wspomniano jej początki datują się na rok 1896. Wzniesiono wówczas wielki piec, a rok później uruchomiono stalownię z pięcioma piecami martenowskimi i walcownię. Zaczęły również funkcjonować oddziały pomocnicze jak: kotłownia, elektrownia, laboratorium. Proces inwestycyjny ukończono w 1902r. Koszt oszacowano wówczas na osiem milionów rubli. Huta rozwijała się aż do kryzysu gospodarczego na przełomie lat 1930/31 kiedy to poniosła największe straty. Przed wybuchem II wojny światowej częściowo zdemontowano urządzenia hutnicze. Niemcy po zajęciu huty w dniu 3.09. 1939 uzupełnili brakujące wyposażenie i uruchomili ją na początku 1940r.

Wyzwolenie huty nastąpiło wraz z wyzwoleniem miasta 16. 01.1945r. W okresie planu 6 - letniego wzniesiono dwa wielkie piece, oraz wydziały: aglomerownię, siłownię, obróbkę mechaniczną. Istotną datą w historii huty jest rok 1972 kiedy uruchomiono walcownię blach grubych. Ostatnim z powstałych wydziałów jest wydział ciągłego odlewania stali uruchomiony w 1994 r.

Jeśli chodzi o architektoniczne walory dzielnicy Raków, to na uwagę szczególnie zasługuje tzw. "Pałac Hantkego" , w którym obecnie mieści się Młodzieżowy Dom Kultury. W latach 1973-74 dobudowano obok krytą pływalnie i salę kinową. Drugim ważnym obiektem w architekturze Rakowa jest neobarokowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Józefa.

W okresie rozbudowy dzielnicy w obrębie Alei Pokoju w 1955 r dokonano odkrycia archeologicznego dokumentującego fakt iż tereny te zamieszkiwane były od około 2500 lat. Odkryto cmentarz kultury łużyckiej, który stał się podstawą budowy skansenu archeologicznego.

Ważnym elementem w funkcjonowaniu dzielnicy Raków jest stadion sportowy Robotniczego Klubu Sportowego "Raków" , który został ufundowany przez hutę w latach 20-tych.

Na tym tle należy zobrazować zmiany zachodzące w szkolnictwie zawodowym. Mamy tu do czynienia z dwoma silnymi ośrodkami tj. Zespołem Szkół Zawodowych nr 3 im. Stanisława Staszica, oraz Zespołem Szkół Elektroniczno-Mechanicznych im. Bolesława Prusa.

KSZTAŁTOWANIE ZESPOŁU SZKÓŁ ZAWODOWYCH IM. STANISŁAWA STASZICA

Początkiem funkcjonowania Zespołu Szkół Zawodowych Nr 3 im. Stanisława Staszica była otwarta 1 września 1958 Przyzakładowa Szkoła Zawodowa przy Hucie im. B.Bieruta w Częstochowie. Szkołę umieszczono na parterze Warsztatów Zespołu Szkół Mechanicznych przy ul.Łukasińskiego 32/38. Otwarto dwie klasy o specjalnościach: stalownik i wielkopiecownik, w których łącznie uczyło się 72 uczniów Pierwszym opiekunem szkoły został Pan Janusz Karski.

Z nowym rokiem szkolnym 1959/60 szkołę przeniesiono do budynku przy ul. Łukasińskiego 24, w którym szkoła funkcjonowała na stałe.

Istotną datą w historii szkoły jest rok 1962 kiedy to otwarto 3-letnie Technikum Mechaniczno-Hutnicze dla Pracujących. Utworzone technikum umożliwiło również kontynuowanie nauki absolwentom zasadniczej szkoły zawodowej. Szkoła ta funkcjonowała jako placówka oddzielna, a jej dyrektorem został Zdzisław Jasinkiewicz. Istniały dwie specjalności: metalurgia surówki i stali oraz budowy maszyn i urządzeń hutniczych. W każdej z klas naukę pobierało 40 słuchaczy, którzy otrzymali świadectwa dojrzałości w 1965r. Rok szkolny 1965/66 zapisał się podniosłą uroczystością. W dniu 25.IV.1966 nastąpiło wręczenie Zasadniczej Szkole Zawodowej sztandaru ufundowanego przez Komitet Rodzicielski. Od 1.IX 1970r. dyrektorem ZSZ zostaje Zdzisław Bruś. To za jego kadencji w roku szkolnym 1972/73 zostaje otwarta nowa szkoła - Liceum Zawodowe. Nauka trwa 4 lata w zawodzie mechanik budowy i naprawy maszyn. Ostateczny kształt szkoły wiąże się z dokumentem z dnia 7.II.1974r. Ministra Przemysłu Ciężkiego, który dekretem postanawia, że z dniem 1. IX.1974r. w budynku funkcjonować będą:
- Przyzakładowa Szkoła Zawodowa przy Hucie im.B.Bieruta
- Liceum Zawodowe przy Hucie im.B.Bieruta
- Technikum Mechaniczno-Hutnicze dla Pracujących na podbudowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej.

Szkoły te utworzyły wspólnie Zespół Szkół Zawodowych Huty im.B. Bieruta w Częstochowie.

Funkcję dyrektora od roku 1987 zaczął pełnić Zdzisław Wiśniewski.

Od 1.IX.1989r w skład zespołu wchodzi nowy typ szkoły 5-letnie Technikum Hutnicze dla młodzieży, a od 1.IX.1991r. Szkoła Przysposabiająca do zawodu.

Następuje również zmiana od 1993 r na Zespół Szkół Zawodowych. W ciągu 40-lat w okresie od 1958 do 1998 mury szkoły opuściło 5500 absolwentów.

Uroczystości 40-lecia szkoły dodatkowo zbiegły się z nadaniem szkole patrona Stanisława Staszica

W roku szkolnym 2001/2002 w Zespole Szkół Zawodowych nr 3 im.S.Staszica uczyło się 649 uczniów w 24 oddziałach i 12 zawodach
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa 4 oddziały
- Technikum Hutnicze 16 oddziałów
- Technikum Mechaniczno-Hutnicze 4 oddziały

KSZTAŁTOWANIE ZESPOŁU SZKÓŁ ELEKTRONICZNO MECHANICZNYCH IM.BOLESLAWA PRUSA

Początek szkoły wiąże się z datą 5.V. 1946r kiedy powstała Szkoła Przemysłowa Państwowej Huty "Częstochowa" . Szkoła mieściła się przy ulicy Okrzei 70 i liczyła 33 uczniów. Jej dyrektorem został Marian Skwara, którego zastąpił od. 1.IX 1946 r. Józef Gurgol.

W 1948 r. szkoła przenosi się do budynku przy ulicy Łukasińskiego48/50 i nosi nazwę Zasadniczej Szkoły Hutniczo-Elektrycznej. Rozwój huty wymusił również rozwój szkoły i budowę nowego obiektu przy ulicy Prusa 20. Oficjalne przeniesienie nastąpiło w roku 1950. Rok później przy szkole rozpoczęto budowę internatu, w którym pierwsi uczniowie zamieszkali w roku szkolnym 1953/54. Funkcję dyrektora obejmuje Stefan Stroiny.

W roku szkolnym 1958/59 następuje połączenie w jedną placówkę Technikum Hutniczego i Zasadniczej Szkoły Hutniczej. Dyrektorem pozostaje nadal Stefan Stroiny. Powstaje również szkoła dla absolwentów ZSZ, która otrzymuje nazwę Liceum Mechanicznego, a od 1960 Technikum Rzemieślniczego. O 1.IX.1961 r. do budynku przenosi się również Technikum dla Pracujących. Istotną datą w historii szkoły jest rok 1962 kiedy szkoła otrzymuje imię Walentego Obraniaka. Od 1972 r. kiedy dodatkowo wprowadzono Liceum Zawodowe mury szkoły opuściło 2209 absolwentów z tytułem technika, 1960 absolwentów Zasadniczej Szkoły Metalowej oraz 253 absolwentów Policealnego Studium Zawodowego.

W roku szkolnym 1973/74 kończy działalność Zasadnicza Szkoła Metalowa.

Od 1.IX.1980 r. szkoła funkcjonuje jako Zespół Szkół Mechanicznych Funkcja dyrektora zostaje powierzona mgr Lucjanowi Palutowi.

Ze względu na specyfikę kształcenia szczególnie na kierunki elektryczny i elektroniczny w 1990 roku szkołę przekształcono w Zespół Szkół Elektroniczno - Mechanicznych.

W 1991 r. stanowisko dyrektora szkoły obejmuje mgr Ryszard Gajda. W roku szkolnym 1995/96 w ZSEM kształciło się 1100 uczniów na 40 oddziałach, a szkoła zatrudniała 65 stałych nauczycieli. Rok ten jest również istotny, ponieważ otwarto nowy typ szkoły Liceum Techniczne. Szkoła dysponuje nowoczesnymi pracowniami, które wyposażono ze środków MEN w kwocie 900 mln zł.

Na uwagę zasługuje również fakt oddania do użytku 1992 roku nowej sali gimnastycznej. Jej budowę rozpoczęto w 1989 r.

W grudniu 1995 r. z udziałem władz wojewódzkich, miejskich i kuratoryjnych odbyła się uroczystość nadania szkole imienia Bolesława Prusa.

W szkole funkcjonują:
- Technikum 5-letnie ze specjalnościami: przeróbka plastyczna, aparatura kontrolno pomiarowa i mechaniczna automatyka przemysłowa, elektromechanika ogólna, elektryczna i elektroniczna automatyka przemysłowa, gospodarka odpadami
- Liceum Zawodowe ze specjalnościami: mechanik naprawy i eksploatacji urządzeń chłodniczych, elektromechanik urządzeń przemysłowych
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa z zawodami: elektromechanik, ślusarz- spawacz, mechanik automatyki przemysłowej
- Liceum Techniczne o profilach: mechanicznym, elektronicznym, elektryczno-energetycznym

POWSTANIE ZESPOŁU SZKÓŁ IM. BOLESLAWA PRUSA

Uchwałą Rady Miasta Częstochowy z dnia 31.stycznia 2002 roku z dniem 1. IX.2002 r. z połączenia Zespołu Szkół Zawodowych nr 3 im. Stanisława Staszica, oraz Zespołu Szkół Elektroniczno-Mechanicznych im.Bolesława Prusa utworzono Zespół Szkół z siedzibą przy ulicy Prusa 20.

Uchwałą Rady Miasta z dnia 30.01.2003 r. Zespołowi Szkół nadano imię Bolesława Prusa.

W skład zespołu wchodzą obecnie:
- VIII Liceum Profilowane
- Technikum nr 11
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 9

Dodatkowo funkcjonują szkoły ponadpodstawowe:
- Technikum Hutnicze
- Technikum Elektryczne
- Technikum Elektryczno-Mechaniczne po ZSZ
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa
oraz
- Technikum Zawodowe dla Dorosłych

Funkcję dyrektora w nowej placówce obejmuje mgr Artur Zacharski.
 

Opracowanie: Mgr inż. Romuald Goszczyński

Wyświetleń: 1161