Wpływ środowiska domowego na kształtowanie postaw dziecka - człowieka

"Odpowiedzialne wychowanie w rodzinie"

"Dziecko jest źródłem nadziei. Mówi rodzicom o celu ich życia, wskazuje owoc ich miłości, pozwala również myśleć o przyszłości.
Rodzice żyją dla dzieci: dla nich pracują i trudzą się".
Jan Paweł II

Rodzina - jest naturalnym środowiskiem dla wzrostu, rozwoju i dojrzewania każdej jednostki ludzkiej. Jest nie tylko grupą społeczną, która kształtuje postępowanie dziecka. W kształtowaniu tym biorą udział nie tylko rodzice, ale także inne osoby uczestniczące w życiu codziennym domu. Dlatego musimy pamiętać o odpowiedzialnym wychowaniu w rodzinie.

Podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesów wychowawczych jest stworzenie dzieciom klimatu bezpieczeństwa, zaufania i radości.

A to wszystko można osiągnąć jedynie w kontekście miłości.

Rodzice powinni pamiętać, że pierwszym sposobem wyrażenia miłości wobec dzieci jest wzajemna miłość małżonków. Gdy rodzice są ze sobą skłóceni, gdy wyrządzają sobie nawzajem krzywdę, gdy grożą sobie rozstaniem, wtedy ich dzieci będą coraz bardziej niespokojne, nadpobudliwe, nerwowe, zastraszone czy agresywne.

Nawet, jeśli każde z rodziców z osobna będzie starało się okazywać czułość
i zainteresowanie swoim dzieciom, to i tak ich sytuacja nie poprawi się w zasadniczy sposób.

Dzieci czują się kochane i bezpieczne jedynie w dojrzałej i wyraźnie dostrzegalnej miłości małżeńskiej ich rodziców, jakby wewnątrz tej miłości. Kochającą się rodzinę dzieci ocenią jako wielki skarb, jako coś najcenniejszego w życiu. Kiedy dorosną rodzina też będzie dla nich
najważniejsza.

1. Pierwszym, zatem warunkiem mądrego i owocnego wychowania jest wzajemna miłość oraz wzajemny szacunek i harmonijna współpraca między rodzicami jako pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami swoich dzieci.

2. Drugi warunek to dobór właściwych celów wychowania.
Odpowiedzialni rodzice pragną osiągnąć wiele celów.
Ich aspiracją jest na przykład to;
a) by ich dzieci umiały właściwie zachowywać się w towarzystwie innych ludzi
b) by osiągały dobre wyniki w nauce (szkole)
c) posługiwały się językami obcymi
d) dobrze przygotowały się do dorosłego życia

Dojrzali rodzice zdają sobie jednak sprawę, że między poszczególnymi celami musi istnieć hierarchia ważności.

Wybór najważniejszych celów wychowania nie może być kwestią przypadku czy modnej ideologii, powinno wynikać z realistycznego i całościowego rozumienia dziecka, jego możliwości i ograniczeń oraz zadań z jakimi będzie musiało się ono zmierzyć w swoim dorosłym życiu.

Istnieją 2 podstawowe cele w wychowaniu:
1) uczyć myśleć
2) uczyć kochać

Są to 2 najważniejsze cele, gdyż być człowiekiem dojrzałym, to być kimś świadomym oraz kimś, kto korzysta ze swojej wolności po to, by kochać.

Kształtowanie dojrzałego myślenia to trudne zadanie wychowawcze. W dzisiejszych czasach młodzież coraz lepiej rozumie świat, który ją otacza, a coraz mniej rozumie siebie oraz tajemnicę ludzkiego życia.

Uczyć myśleć to pomagać młodym, by nie oszukiwali siebie "usprawiedliwiać" własne błędy, by nie wmawiali sobie, że każdy sposób postępowania jest dobry, że istnieje łatwe szczęście, że człowiek poradzi sobie z samym bez kontaktu z Bogiem, bez pomocy rodziców i wychowawców, bez wyciągania wniosków z błędów własnych i innych ludzi, bez dyscypliny i czujności, bez wysiłku i korygowaniu popełnionych błędów.

Miłość - to najdojrzalszy i najtrudniejszy sposób korzystania z ludzkiej wolności (wolna wola).

Stawia największe wymagania.

Zadaniem rodziców jest po pierwsze:
- wyjaśnienie dzieciom istoty dojrzałej miłości po drugie:
- ukazanie takiej właśnie miłości we własnym postępowaniu

Miłość to coś znacznie więcej niż uczucie!

Miłości towarzyszą czasem skrajne uczucia. Gdy kogoś kochamy, to przeżywamy wtedy różnorodne uczucia i emocje:
od radości i entuzjazmu do lęku i rozgoryczenia.

Kochając nie przeżywamy zatem jedynie tzw. "pięknych uczuć" miłości. Gdy rodzice odkrywają, że dorastający syn czy córka sięgają po narkotyki lub wchodzą na drogę przestępstwa, to wtedy będą przeżywali dramatyczny lęk, gniew, rozczarowanie i wiele innych bolesnych uczuć, właśnie dlatego, że kochają.

Dojrzała miłość to decyzja troski o czyjeś dobro.

To umiejętność takiego dobierania słów i czynów, które pomagają drugiemu człowiekowi stać się najpiękniejszą wersją samego siebie.
Dojrzała miłość jest zawsze miłością wychowującą, czyli dostosowaną do potrzeb
i zachowań danej osoby.

Wychowanie
- to kształtowanie dojrzałych postaw, zachowań czy wyborów.

Zadaniem rodziców jest przypomnienie, że stawianie samemu sobie mądrych wymagań to najpewniejszy sprawdzian dojrzałości nastolatka.
Kto nie stawia sobie wymagań, ten lekceważy własny rozwój i popada w kryzys.

Kłamstwo, lenistwo, lekkomyślność, wielogodzinne patrzenie w telewizję, wagarowanie, sięganie po papierosy, alkohol, kontaktowanie się z podejrzanymi kolegami powinno natychmiast powodować określone reakcje rodziców np. utratę zaufania z ich strony, ograniczenie lub odebranie kieszonkowego, wzmożoną kontrolę!

Wychowywanie to, bowiem pokazywanie związku miedzy określonym zachowaniem a jego konsekwencjami

Dojrzały rodzic nie pozwoli łudzić się swojemu dziecku, że może ono być agresywne, może kłamać czy ulegał lenistwu, a mimo to może stać się kimś wartościowym i szczęśliwym.

Ponoszenie przez dzieci i młodzież naturalnych i oczywistych konsekwencji popełnionych przez siebie błędów wiąże się z przezywaniem stresu, nawet cierpienia.

Pojawia się niebezpieczeństwo, że naiwni rodzice będą próbowali "zaoszczędzić" swoim dzieciom tego typu niemiłych doświadczeń i w ten sposób niechcący mogą sugerować im fałszywe przekonanie, że można błądzić bezkarnie.

Tymczasem rozsądny rodzic zdaje sobie sprawę, że problem nie jest to, że syn czy córka cierpi, ale to, że błądzi.

Dojrzały rodzic nie dąży do tego, aby chronić swoje dzieci przed tymi stresami czy cierpieniami, które są naturalną konsekwencją ich własnych słabości, naiwności czy błędów.

Cierpienie mądrze wykorzystane wychowawczo otwiera oczy. Uczy odróżniania dobra od zła, prawdy czy kłamstwa, dojrzałości od słabości.

Dojrzale kochający rodzic zdaje sobie sprawę, że lepiej jest, by któreś z jego dzieci cierpiało, gdy błądzi, i by w ten sposób mobilizowało się do zmiany postępowania, niż by miało nadal błądzić.
Cierpienie młodego człowieka, który pobłądził w życiu, jest bolesną informacją, która może go przemienić i nauczyć mądrości na przyszłość.

Zadaniem rodzica jest trwać wtedy przy dziecku i nadal je kochać, ale w sposób mądry i wychowujący.

Trzeźwe myślenie i wyciąganie wniosków z codziennego życia to podstawowe warunki by być odpowiedzialnymi rodzicem i mądrym wychowawcą.

Odpowiedzialni rodzice muszą posiadać odwagę proponowania dzieciom optymalnej drogi życia. Także wtedy, gdy sami taka droga nie poszli we własnym życiu.

Kochający rodzice nie mają bowiem nic przeciw temu, by ich synowie i córki byli
w pewnych dziedzinach życia dojrzalsi i szczęśliwsi od nich samych.

Literatura:

T. Gordon: Wychowanie bez porażek.
Z. Olek-Redkarska: Edukacja moralna - szansą.
Życie szkoły nr 2/99
R. Więzkowski: Problemy pracy wychowawczej.
Życie szkoły nr 3/99
Ks. M.Z. Stepulak: Rodzice jako wzorzec osobowy dla dzieci.
Wychowawca nr 7/8 '97
Ks. M. Dziewiecki: Odpowiedzialne wychowanie w rodzinie.
Wychowawca nr 12/ 2002r.
 

Opracowanie: Anna Rzehak

Wyświetleń: 979