Obiegowe motywy literackie literatury dziecięcej na przykładzie " Muminków" Tove Jansson

Muminki Tove Jansson to nieocenione odkrycie literackie "Naszej księgarni" lat sześćdziesiątych. Tym, który sprowadził Muminki do Polski, był Wojciech Żukrowski.

Nic dziwnego, że przypadły one do serca autorowi przepięknej, baśniowej opowieści "Porwanie w Tiutiurlistanie", która podobnie jak Muminki budzi zachwyt wśród czytelników. Trudu przetłumaczenia sagi o fińskich trollach podjęła się nieżyjąca już Irena Szuch-Wyszomirska. W 1964 r. ukazał się pierwszy tom pt. "W Dolinie Muminków". Kolejne edycje to: "Lato Muminków" (1967 r.), "Zima Muminków" (1969 r.), "Opowiadania z Doliny Muminków" (1970 r.). Najnowszy tom - "Tatuś Muminka i morze" (1994 r.) w tłumaczeniu Teresy Chłapowskiej, rozpoczynający drugą serię "muminkowych opowieści".

Tak oto Muminki rozbiegły się po niezliczonych polskich domach, stały się bliskie jak krasnale Marii Konopnickiej.

Muminki i ich przyjaciele to trolle - istoty fantastyczne, występujące w baśniach skandynawskich, żyjące przeważnie w lasach lub nad wodą. Cudowny świat Muminków jest czarodziejski, bo dzieją się w nim czary za sprawą Czarodziejskiego Kapelusza Czarnoksiężnika, i jest pełen ciepłego humoru. Wszystkie przygody, jakie te miłe stworzonka przeżywają, kończą się dobrze i prawie każdego wieczoru mogą one spokojnie zasypiać przykryte po uszy kocami przez Mamę Muminka.

Bohaterem jest mały Muminek oraz gromadka jego wesołych i psotnych przyjaciół, zamieszkujących domek w Dolinie Muminków. Dolina jest pięknym miejscem. Z jednej strony otacza ją morze, a z drugiej Góry Samotne. Jest tu dużo zieleni, drzew i dużo słońca. Przy brzegu stoi łódka "Przygoda", którą podróżuje cała rodzina.

Przedstawicielem wspaniałej rodziny, która może być przykładem dla wszystkich rodzin na całym świecie, jest Tata Muminek w czarnym, zgrabnym cylinderku. Oby wszyscy potrafili tak znakomicie dawać sobie radę z wszelkimi przeciwnościami losu, zachowywać pogodę ducha i darzyć życzliwością innych.

W domu Muminków bywa zazwyczaj dużo innych trolli, jako że wszyscy goście są mile widziani. Mama Muminka z torebką to osoba kochana i lubiana przez wszystkich. Nie ma ona zwyczaju krzyczeć na nikogo, stosuje pedagogikę opartą na dobroci i mądrości. Może oma być przykładem dla wszystkich mam chcących wychowywać dobrze swoje dzieci, nauczyć szacunku dla siebie, przyjaźni, miłości do wszystkich ludzi.

Świat Muminków urzeka poezją, humorem, niepowtarzalnym nastrojem. Czysty, nie skalany złem, okrucieństwem, bezmyślną głupotą. Świat harmonijny i pociągający, w którym każdy z nas choć na chwilę chciałby się znaleźć

Postacie trolli niosą w sobie wiele wiary w dobro, przyjaźń, piękno i marzenia. Opowieści o nich czytają dorośli dzieciom i sobie. Wydaje się bowiem, że zostały one napisane z myślą o dzieciach i tych dorosłych, którzy podobnie jak Piotruś Pan mimo upływu lat pozostali wciąż młodzi i których fantazji nie przytłumiło życie.

Czytając "Muminki" znajdujemy w nich wspomnienie dzieciństwa i marzeń dziecięcych oraz przyjemność, jaką daje obcowanie z postaciami uroczymi, zabawnymi i dobrymi.

Jakie są dowody na istnienie Muminków?

Muminki istnieją o wiele bardziej niż cokolwiek innego. Tak jak wszelkie twory ludzkiej myśli i wyobraźni istnieją prawdziwiej i trwalej od samego człowieka.

Tak jak prawda o nas samych istnieje bardziej i dłużej niż my sami z naszym kruchym bytem. Tak jak dzieciństwo istnieje w każdym z nas jako najgłębsza prawda o nas - i to wtedy nawet, gdy jest pozornie dalekie i zapomniane.

Książki o "Miminkach" zawierają pomysły do zabaw słowem, które warto podchwycić. Różne groźby i przekleństwa w rodzaju - "niech cię pchły zjedzą" - mogą pomóc w rozładowaniu nagromadzonej złości. Rzucamy hasło: Gryzilepki, Paszczaki czy

Hatifnatowie - a fantazja słowotwórcza dzieci na pewno podpowie im oryginalne imiona dla bohaterów ich własnych opowiadań.

Można się bawić tworząc języki tajemne na wzór języka Topika i Topci.

Książki te uczą nas, dorosłych, jak objaśniać dziecku rzetelnie, ale równocześnie dowcipnie i obrazowo, trudne pojęcia: np. "kometa to jest gwiazda, która straciła przytomność i lata we wszechświecie ciągnąc za sobą ogon". Zaczynamy porozumiewać się językiem Muminków, owym specyficznym kodem, który dobrze znają wielbiciele książek Tove Jansson. Mówimy "hej" na powitanie, cytujemy złote myśli, pragniemy mieć dom z werandą. Urzekają nas efektowne przygody Muminków, ale pociąga też leniwe werandowanie. Bujna, północna przyroda, ukazywana w różnych porach roku, dnia i nocy wabi i budzi różne tęsknoty. Zachwyceni bogactwem fantastycznego świata podejmujemy wyzwanie i próbujemy go sobie wyobrazić, w czym pomagają nam rysunki samej autorki, sugestywne i przekonywujące. Odnajdujemy mądre, filozoficzno-moralne sformułowania wprost, jak choćby to: "Od twórczości i samotności ważniejszy jest drugi człowiek" oraz inne, ukryte w bogatych podtekstach, aluzjach, metaforach, symbolach.

"Muminki" to wielkie dzieło literackie, które każde dziecko powinno poznać. My musimy mu pomóc w zrozumieniu i uporządkowaniu rozbudowanych wątków, w poruszaniu się po rozległym terenie akcji, wśród licznych, różnorodnych postaci, w odbiorze autorskiego przesłania.

Świat Muminków jest na pewno światem, za jakim każdy z nas w głębi duszy tęskni. Marzenia mamy wszyscy. Dzisiejszy świat mimo tylu udogodnień stwarza równocześnie wiele napięć i konfliktów międzyludzkich. Przeważnie są to zwykłe nieporozumienia. Może właśnie Muminki potrafią w nas rozładować takie "ciężkie chwile".

 

Opracowanie: Ewa Szyca

Wyświetleń: 2346