 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Katalog Cecylia Waścińska Różne, Artykuły Rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży.
 Artykuł
Rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieżyZainteresowanie czytelnicze wyraża się w zapotrzebowaniu na określony typ lub temat literatury. Na ukształtowanie się gustów czytelniczych wywiera wpływ zakres kontaktów czytelniczych, możliwości korzystania z literatury. Im są one szersze - upodobania czytelnicze są bardziej dojrzałe. Analiza zainteresowań i gustów czytelniczych stanowi próbę pokazania postaw i zapotrzebowań ludzi, których oddziaływanie kulturowe obejmuje, jest więc relacją społeczną dokonywanych zabiegów organizacyjnych.1 Termin "zainteresowanie czytelnicze" wiąże się bezpośrednio z rozumieniem samego pojęcia "zainteresowanie". Książka może być traktowana jako przedmiot zainteresowań. Gromadzenie własnej biblioteki rozpoczyna się od "zaczytywania się książkami pod ławką", pożyczanie ich pocztą "pantoflową". Taka postawa może być uważana za wyraz upodobań czytelniczych, w których nie tyle treść doznanych przeżyć, ile sposób ich powstawania odgrywa decydującą rolę i wywołuje zadowolenie. Książka stanowi przedmiot rozwijających się zainteresowań, ale również formę ich realizacji. Jest ona elementem konfrontującym czytelnika z życiem (pogłębianie, uświadamianie nasuwanych problemów życiowych lub jako drogę ucieczki od nich). Powiązanie zainteresowań czytelniczych z fazami rozwoju psychicznego młodego czytelnika jest bardzo ważne. W czasie 1 i 2 roku życia dziecko zdobywa wiedzę istotną dla cywilizowanego człowieka, zdobywa ją za pośrednictwem dorosłych. Tak samo jest z użytkownikiem książki. Otrzymawszy ją do rąk pod koniec 1 roku życia dziecko powita ją z radością i potraktuje jako jeszcze jeden przedmiot do zabawy. Do poznania właściwej funkcji książki prowadzi długa droga. Około 3 roku życia dziecka, gdy formułuje zdania, powstaje szansa na pierwszy świadomy kontakt ze słowem drukowanym. Pojęcia i terminy przekazywane dziecku muszą wywodzić się z kręgu znanych i bliskich faktów. Świat wyobraźni dziecka powoli się rozszerza (od ogółu do szczegółu, od pojęć prostych do złożonych). W miarę jak dziecko poznaje i przyswaja sobie krąg otaczających rzeczy i pojęć lektura zaczyna zaspokajać nieco inne zapotrzebowania. Wprowadza dziecko w świat fantazji. Baśnie i bajki oparte o realistyczny, bliski dziecku sposób widzenia świata, uczą dostrzegać takie związki, których istnienie było do tej pory zupełnie nieznane. Dziecko 5-letnie z zapartym tchem słucha zarówno baśni literackiej jak legend i podań ludowych. Logika zachodzących w nich wydarzeń uczy prawidłowego wnioskowania. W czytelnictwie małych dzieci istotną rolę odgrywają ilustracje. Zanim dziecko nauczy się czytać, ilustracja staje się językiem przemawiającym wprost bez pośrednictwa dorosłych, pomaga zrozumieć nieznane słowa. Dzięki ilustracji dziecko wzrusza się, lęka, oczekuje, gniewa, cieszy się. W miarę dorastania zainteresowania czytelnicze przedszkolaka stają się coraz rozleglejsze. Zasadniczym przełomem w rozwoju czytelniczym jest zdobycie trudnej sztuki samodzielnego czytania. Umiejętność ta zmienia sytuację czytelniczą dziecka. Początkowo jest to zmiana niekorzystna, wpływająca na pojawienie się kryzysu czytelniczego. Osłabieniu czytelnictwa sprzyja nowa sytuacja społeczna (zapis do szkoły, klasa, koledzy, nauczyciele). Okres ten jednak nie trwa długo. 9 - 10-letni uczeń jest pełen energii życiowej, umie sobie radzić z trudnościami życia szkolnego, dobrze czuje się w grupie rówieśniczej. W ten sposób dziecko jest w pełni przygotowane do samodzielnego rozwijania i zaspokajania swoich zapotrzebowań poznawczych, jego zainteresowanie światem zwierzęcym, odległymi krajami jest coraz większe. Zrozumiałe staje się zapotrzebowanie na lekturę podróżniczą, przygodową i historyczną. Młody czytelnik bierze do ręki książki podróżnicze, bo interesuje go życie w dalekich krajach, a ponieważ czyta lekturę o tej tematyce rozwija swoje zainteresowania geograficzne (podobnie jest przy innych typach zainteresowań). Dziecko w wieku 10 lat może być narażone na kolejny kryzys czytelniczy, który wynika z pewnej rozbieżności między rozbudzonymi zainteresowaniami tymi treściami, które dostarcza dostępna i zrozumiała dla tego wieku lektura. W 11-13 roku życia coraz wyraźniej dają się zauważyć różnice związane z płcią. Grupy dzielą się na chłopięce i dziewczęce. Rozpierająca chłopców żądza przygód realizuje się w hałaśliwych zabawach, tajemniczych wyprawach czy podchodach, ale także w zamiłowaniu do lektury awanturniczej, przygodowej, wojennej. Dziewczęta wcześniej niż chłopcy zaczynają się interesować światem wewnętrznych przeżyć, rozwijające się w tym wieku z dużą intensywnością życie uczuciowe sprawia, że sięgają one po książki mówiące o przyjaźni i miłości. Około 14 - 15 roku życia rozwijają się zainteresowania powieścią psychologiczną i obyczajową. W tym okresie może znów pojawić się kryzys czytelniczy związany z okresem dojrzewania. Przede wszystkim uderza wśród młodzieży 10 - 15-letniej pogoń za fabularnością wrażeń czytelniczych. Obok zainteresowań odnoszących się do realiów świata, o wiele dłużej notujemy ciągle zainteresowanie baśniowością, której nie należy tutaj mylić z fantastyką naukową, chociaż niewątpliwie są to zainteresowania genetycznie pokrewne. Książka dla młodzieży powinna być wyposażona w pewne konwencje literackie by pozyskać czytelnika. Należą tu: przygodowość, niezwykłość sytuacji, tajemniczość, wartka akcja i wyrazista postać młodzieżowego bohatera. Jednak należy pamiętać, że obciążenie nadmiarem tła np. historycznego czy moralnego, nie sprzyja specjalnie atrakcyjności książki. W rozwoju osobowości każdego dziecka duży wpływ wywierają książki, dzięki którym poznaje ono otaczającą rzeczywistość, przenosi się w świat fantazji, uczy się odróżniania dobra od zła. Nie ulega więc wątpliwości, że trzeba dziecku dać książkę do ręki najpierw jak każdą inną zabawkę, następnie jako źródło wiedzy, informacji. ZałącznikRozwijanie zainteresowań czytelniczychW tym roku szkolnym, aby zachęcać uczniów do czytania, przeprowadziłam konkursy czytelnicze dla kl. I - III oraz IV - VI. Konkurs dla uczniów starszych "Czy znasz legendy warszawskie?" Odbył się w czterech etapach. Pytania konkursoweEtap I
Termin składania odpowiedzi upływa 17 stycznia 2001 r. Nie zapomnij się podpisać! Etap II
Termin składania odpowiedzi upływa 28 lutego 2001 r. Etap III
Termin składania odpowiedzi upływa 11 kwietnia 2001 r. Etap IV
Termin składania odpowiedzi upływa 28 maja 2001 r. "Czy znasz lektury?" - Konkurs czytelniczy dla kl. I - IIIKlasy typują swoich przedstawicieli (4 osoby z każdej kl.). Pytania dla grup zespołowych.
Należy zsumować zdobyte punkty przez drużyny i ogłosić zwycięzców. Przypisy1 Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania, praca zbiorowa pod redakcją A. Przecławskiej, Warszawa 1978, s. 224 Opracowanie: Cecylia Waścińska Wyświetleń: 1914
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |