Rodzinne i przedszkolne uwarunkowania rozwoju dziecka a start szkolny

Dzieci nie rodzą się dobre czy złe, od nas zależy jakie będą w przyszłości. Proces kształtowanie się człowieka jest żmudny i długotrwały. Zapewnienie powodzenia każdemu dziecku, rozwinięcie jego pełnej osobowości na miarę jego możliwości, wymaga nie tylko wiele wysiłku, uczuciowego zaangażowania, a przede wszystkim wiedzy i umiejętności oraz zespolenia i konsolidacji wszystkich tych, których prawem i obowiązkiem jest wychowanie przyszłych, dojrzałych, twórczych i zaangażowanych współuczestników naszego społeczeństwa.

Rozwój dziecka jest uwarunkowany przez cztery grupy czynników, które oddziałują we wzajemnych powiązaniach i współzależnościach:
1. Wyposażenie biologiczne - z którym dziecko przychodzi na świat, a więc zarówno przekazane genetyczne, jak i wrodzone cechy indywidualne - będące podłożem, na którym formować się będą funkcje psychiczne i fizyczne.
2. Własna aktywność dziecka, która jest uwarunkowana przez czynniki biologiczne (układ nerwowy czy stan psychiczny dziecka) . Aktywność dziecka jest uzależniona od możliwości, jakie stwarza otoczenie (brak lub ograniczenie bodźców przez dziecko zmniejsza jego aktywność) .
3. Środowisko rozumiane w szerokim znaczeniu jako cały świat, który otacza dziecko, począwszy od środowiska geograficznego aż do środowiska wytyczonego warunkami życia rodzinnego czy grupy przedszkolnej.
4. Wychowanie i nauczanie są procesami nierozdzielnymi rozpoczynającymi się w momencie urodzenia dziecka. Od pierwszej chwili uczy się ono otaczającego świata przy pomocy i za pośrednictwem dorosłych. Wychowanie i nauczanie instytucjonalne (w żłobkach, przedszkolach i szkołach) jest procesem zaplanowanym zgodnie ze znajomością praw rozwoju i zgodnie z wymogami współczesnego świata. W rodzinie proces ten jest często intuicyjny i ma charakter praktyczny "żeby dziecku było dobrze i żeby z dzieckiem było dobrze" .

Pierwsze lata życia człowieka mają decydujące znaczenie dla kształtowania się jego przyszłej sylwetki, dla dalszego rozwoju osobowości. Wiek przedszkolny jest okresem charakteryzującym się plastycznością psychiki. Małe dziecko przejawia szczególną wrażliwość, sugestywność i skłonność do naśladowania, nie występującą już później w takim stopniu ani w wieku szkolnym, ani w okresie młodzieżowym. Jest to wielka szansa wychowania, ale równocześnie fakt ten narzuca na dorosłych wychowawców małego dziecka ogromną odpowiedzialność, zwiększając wagę niebezpieczeństwa związanego z popełnionymi błędami.

Wychowywać, to znaczy zaspakajać podstawowe potrzeby dziecka kształtować jego charakter, rozwijać jego funkcje fizyczne i psychiczne, a także wprowadzać je w otaczający krąg życia społecznego i kultury.

Małe dziecko wychowuje się poprzez uczestnictwo w życiu rodzinnym i najbliższego otoczenia, z którym styka się na co dzień.

W wielu dyscyplinach w różny sposób zainteresowanych rozwojem i wychowaniem młodego pokolenia, podkreśla się, że najlepszym dla dzieci środowiskiem wychowawczym jest rodzina.

Wpływ rodziców na potomstwo ma rozległy zasięg i oddziałuje na między innymi na rozwój funkcji poznawczych, a później na osiągnięcia w szkole, na ustalenie się jego równowagi uczuciowej i dojrzałości społecznej, na formowanie się obrazu samego siebie oraz na stosunek do siebie i stosunek do grupy rówieśniczej.

Ziemska zwraca uwagę, że rodzina ma do spełnienia określone funkcje. Pierwsza z nich to funkcja prokreacyjna, poprzez którą zapewniona jest ciągłość rozwoju biologicznego gatunku ludzkiego.

Kolejna to funkcja produkcyjna, polegająca na tym, że rodzina jest komórką dostarczającą państwu siły roboczej.

Następna funkcja usługowo - opiekuńcza, dotyczy zaspakajania potrzeb fizycznych swych członków.

Szczególnie ważne znaczenie mają funkcję: socjalizacyjna oraz psychohigieniczna. Wskazują bowiem, że rola rodziny nie polega tylko na szeroko pojętej opiece, ale również na decydującym udziale w kształtowaniu się osobowości dziecka, jego świata, myśli, uczuć, dążeń oraz tworzeniu obrazu siebie samego, poczucia własnego "ja" .

Funkcje te dotyczą potrzeb psychicznych dziecka, będących istotnym czynnikiem jego rozwoju.

W ramach socjalizacji dziecka w rodzinie odbywa się przekazywanie wiedzy o świecie przyrody i społecznym, przekazywanie umiejętności instrumentalnych, wprowadzenie go w świat kultury społeczeństwa (zapoznanie z wytworami sztuki, nauki, techniki, religii) .

Z socjalizacją młodego pokolenia związane jest również wdrażanie określonego systemu wartości moralnych: co to jest dobro, zło, jakie postępowanie i czyny ludzi są wartościowe, a jakie potępiane. W rodzinie dokonuje się stała kontrola i ocena zachowania się dzieci, tu formułowane są opinie o różnych sprawach, wydarzeniach społecznych itp.

Funkcja socjalizacyjna rodziny ma duże znaczenie dla człowieka. Osobiste losy dziecka, jego droga życiowa, sukces zależą w dużej mierze od tego, jak zostało ono ukształtowane i przygotowane do życia przez rodzinę, od tego w jakiej mierze rodzina troszczyła się o jego przyszłość.

Aby dziecko mogło się rozwijać prawidłowo musi mieć zaspokojone potrzeby uczuciowe: bezpieczeństwa, kontaktu emocjonalnego, przynależności i akceptacji.

Z zaspokajaniem tych potrzeb psychicznych dziecka związana jest funkcja psychohigieniczna rodziny. Zasadniczym warunkiem zaspokajania tych potrzeb jest nastawienie rodziców do dziecka czyli postawa rodzicielska.

W zależności od swoich postaw wobec dziecka, rodzice przejawiają określone formy zachowania, które wpływają na kształtowanie zgodnych z tymi formami cech charakteru i osobowości dziecka, a w przyszłości człowieka dorosłego

Rodzina kształtuje podstawowe zręby osobowości dziecka, między innymi system jego postaw i potrzeb, sposoby ich zaspokajania oraz niezwykle ważny w osobowości - mechanizm samooceny. Obraz własnej oceny dziecka zależy od tego jak oceniają je inni i jakie postawy stosunku do niego przybierają. Dla dziecka do lat siedmiu najważniejsze są oceny i postawy rodziców oraz rodzeństwa.

Za sprzyjające właściwemu rozwojowi dziecka uznaje się postawy:
- akceptacji,
- uznawania praw dziecka w rodzinie,
- współdziałanie z dzieckiem,
- dawanie rozumnej swobody.
Są to postawy zapewniające odpowiedni kontakt uczuciowy z dzieckiem, płaszczyzną porozumienia wyzwalającą aktywność młodego człowieka i rozbudzającą poczucie odpowiedzialności za swe postępowanie.

Nie są natomiast z wychowawczego punktu widzenia pożądane te postawy ( odtrącająca, nadmiernie wymagająca, nadmiernie troskliwa) , które nie uwzględniają zaspokajania tego rodzaju podstawowych potrzeb jak: potrzeby doznawania życzliwości i miłości, aktywności i samorealizacji oraz szacunku dla własnej godności, poczucia własnej wartości.

Zaspokajanie potrzeb dziecka jest związane również z atmosferą jaka panuje w środowisku rodzinnym.

W każdej rodzinie istnieje pewien wachlarz prądów emocjonalnych i przeciwprądów, które określają jedyną w swoim rodzaju atmosferę rodzinną. Ta właśnie atmosfera rzutuje w dużym stopniu na rozwój osobowości dziecka i kształtowanie się społecznych reakcji na otaczający go świat, a w najbliższej przyszłości na środowisko szkolne.

Na atmosferę tą oprócz więzi emocjonalnych składa się również układ pozycji społecznych i struktura władzy panująca w rodzinie. Za najbardziej pozytywny uważa się model stosunków demokratycznych, który opiera się na tym wszystkim co łączy bliskich ludzi: na miłości, szacunku, wspólnych zainteresowaniach, wspólnym systemie wartości, dążeniu do realizacji marzeń i aspiracji. Styl demokratyczny to również określony stosunek do dziecka, nacechowany dużym marginesem cierpliwości, zrównoważonym, serdecznym i przyjacielskim odnoszeniu się do niego, dający warunki do przejawiania inicjatywy, pobudzający ambicję i samokontrolę potomstwa.

Rodzice otaczający dziecko uczuciem, sami silnie ze sobą uczuciowo zespoleni, dają gwarancję spokojnego, szczęśliwego jutra, tworzą w domu klimat, którego nie da się stworzyć w żadnym innym środowisku, bowiem w żadnym nie łączą ludzi więzi tak bliskie, intymne, serdeczne.

Ważnym czynnikiem mającym wpływ na rozwój dziecka jest autorytet rodziców. Rodzice w rodzinie zajmują najwyższą pozycję, dzieci, zwłaszcza młodsze są od nich zależne. Zaspokajają bowiem ich potrzeby biologiczne i psychiczne. Małe dziecko jest istotą bezradną, niemal całkowicie zależną od dorosłych, dlatego ich autorytet w tym okresie jest na ogół nie zachwiany. Rodzice są uznawani za wyrocznię, osoby bezwzględnie mądre, dobre, wszechstronne.

Jednak rodzice korzystając ze swojej władzy rodzicielskiej nie powinni nadużywać dyrektyw (w postaci nakazów i zakazów) , prowadząc do ograniczenia samodzielności, ale pozostawiali dziecku nieco swobody, warunki do działania, tworzenia własnej indywidualności. Kontrola i ocena zachowań dziecka przez rodziców ma wpływ z kolei, na poczucie własnej wartości, tworzenia obrazu własnego "ja" . Sposób w jaki człowiek sam siebie postrzega ma głęboki wpływ na wszystkie sfery naszego życia.

Dom rodzinny jest miejscem zaspokojenia potrzeby miłości i przynależności. Bez fundamentu miłości rodzice nie są w stanie zrozumieć dziecka, motywów jego postępowania, rozpoznać jego potrzeb.

Zaspokojenie potrzeby miłości zapewnia dziecku pełny i nieskrępowany rozwój. Nie można miłości uzależniać od wyglądu, czy ułomności dziecka, zalet i skłonności, a tym bardziej od zachowania, dziecko musi wiedzieć, że jest szczerze kochane, zwłaszcza w momentach, kiedy rodzice nie aprobują jego postępowania.

Jeżeli dziecko jest odrzucane, niekochane, to wpływa to negatywnie na rozwój jego osobowości, w szczególności sfery uczuciowej, ale także na rozwój mowy, na sposoby zachowania, na zdolność porozumiewania się z otoczeniem, na efekty uczenia.

Dążąc do tego, by dziecko zaakceptowało siebie takim jakim jest, rodzice powinni starać się zrozumieć jego problemy, ułatwiać mu naukę życia w trudnym świecie, popierając jego próby działania, zachęcając je do tego, by stało się kimś szczególnym. Powinni mieć na uwadze i to, że im poczucie własnej wartości jest większe, tym bardziej jesteśmy otwarci na innych, bardziej wobec nich tolerancyjni.

Należy dodać, że to w jakim stopniu rodzice stymulują rozwój dziecka zależy od ich kultury życia codziennego, na którą składają się: wartości cenione przez dorosłych i przekazywane dzieciom, typy kontaktów wewnątrzrodzinnych, styl życia rodziny, umiejętność tworzenia domu, stan wiedzy rodziców na temat potrzeb rozwojowych dziecka.

Rodzina jest przede wszystkim domeną swoistej, nie dającej się niczym zastąpić intymności uczuciowej, owym związkiem zamykającym w sobie wspólnie przeżywane doświadczenia, radości i smutki.

Dzieci w kręgu rodzinnym formują swe postawy, kształtują sposób bycia, ustalają normy moralne. Pozostaje ona silnym ośrodkiem wpływów, mogących niweczyć wysiłki publicznych instytucji wychowawczych lub użyczać im poparcia, często decydującego o skuteczności tych wysiłków. Tę doniosłą rolę rodziny wzmacnia nasilenie domocentryzmu, który wyraża się w poczuciu, iż własne mieszkanie jest najdonioślejszą potrzebą rodziny, a w mieszkaniu - własny, intymny "kąt" dla każdego członka rodziny.

Wzorzec rodziny zintegrowanej eksponuje dobrą atmosferę emocjonalną, wyraźną tendencję do wzajemnych kontaktów, ustalone zwyczaje opieki wychowawczej, wrażliwość na potrzeby i możliwości dziecka, umiarkowane kłopoty wychowawcze.

Istotną rolę w rodzinie spełniają warunki mieszkaniowe, a mianowicie dostateczna wielkość mieszkania oraz takie urządzenie, które by dało każdemu członkowi własny "kąt" , w którym czułby się bezpiecznie i spokojnie.

Według Dmochowskiej i Dunin - Wąsowicz dom rodzinny musi również zapewnić dziecku warunki, które sprzyjałyby jego rozwojowi.

Tutaj można postawić kilka pytań. Jak wygląda miejsce dziecka w jego domu rodzinnym? Gdzie śpi? Gdzie je? Gdzie się myje? Gdzie jest jego ubranie? Gdzie się bawi? Biorąc pod uwagę bardzo różne warunki mieszkaniowe, bardzo trudno jest o określenie szczegółowe dotyczące umeblowania przeznaczonego specjalnie dla dziecka. Jednak muszą być spełnione pewne wymagania:
- dziecko w wieku przedszkolnym musi mieć zapewnione oddzielne posłanie i to nie tylko ze względów higienicznych, ale dla wyrobienia samodzielności emocjonalnej,
- zarówno miska do mycia i miska klozetowa powinny być tak usytuowane, aby dziecko samo mogło z nich korzystać. Podobnie powinny być położone przybory do mycia, a ręcznik zawieszony w zasięgu ręki,
- spożywanie posiłków odbywać się będzie niekiedy przy wspólnym stole, np. " niedzielnym" lub też przy oddzielnym dziecięcym stoliku. Zawsze jednak ogromną sprawą jest właściwe dopasowanie płaszczyzny stołu do wysokości siedzenia,
- rodzice powinni dziecku poświęcić jak najwięcej uwagi, powinni stymulować jego rozwój poprzez wspólne zabawy, gry,
- dziecko powinno mieć swój "kąt" , aby mogło swobodnie działać z korzyścią dla siebie, rodzice powinni urządzić i zagospodarować taki domowy warsztat zabawy.

Całokształt oddziaływań, jakim podlega dziecko w domu rodzinnym w dużym stopniu determinuje prawidłowy rozwój dziecka, a w konsekwencji pozytywny stosunek dziecka do szkoły, jego adaptację do środowiska szkolnego oraz dobry start szkolny.

Proces wychowania i kształtowania dziecka jest procesem długotrwałym, wieloletnim i nade wszystko wymaga systematyczności i konsekwencji kierowania dzieckiem w sposób jednolity nie tylko w domu ale i w przedszkolu.

Poznanie możliwości rozwojowych dzieci ma szczególne znaczenie w planowaniu całokształtu pracy pedagogicznej w przedszkolu. Każde bowiem dziecko to indywidualność, do każdego więc trzeba podchodzić inaczej.

Z funkcji jaką pełni przedszkole wynika, że to właśnie ono decyduje w pełnym stopniu o rozwoju psycho - fizycznym dziecka.

Przedszkole bierze na siebie odpowiedzialność za opiekę i wychowanie dziecka w czasie jego pobytu w placówce. Równocześnie dzieli się odpowiedzialnością z rodzicami i opiekunami dziecka. Z tego też powodu niezbędne jest wspólne uzgodnienie wychowawczego oddziaływania na dziecko i konsekwentne przestrzeganie ustalonych zasad, praw i obowiązków. W przeciwnym wypadku, jeżeli oddziaływania rodziców i nauczyciela nie są uzgodnione lub sprzeczne ze sobą nawet najbardziej słuszne zabiegi wychowawcze nie będą odnosić rezultatów.

Funkcją przedszkola jest przede wszystkim zapobieganie wszelkim nieprawidłowościom rozwoju dzieci, czyli szeroko pojęta profilaktyka, chronienie wychowanków przed zagrożeniem fizycznym i psychicznym, czuwanie nad prawidłowym ich rozwojem, bezpieczeństwem i zdrowiem. Ochronie rozwoju dzieci służy cała organizacja życia w przedszkolu, porządek dnia, zaspokajania potrzeby ruchu i zabawy, i różnorodnych rodzajów działalności dzieci. Zapobieganiu nieprawidłowościom wszelkiego rodzaju podporządkowany jest również cały system poznawania dzieci przez nauczyciela i wychowawcę. Dobra orientacja, dotycząca warunków życia dziecka w domu rodzinnym i najbliższym otoczeniu, w jego dotychczasowym rozwoju jest niezbędna nauczycielowi.

Drugą podstawową funkcją przedszkola jest pobudzanie rozwoju dzieci zgodnie z ich możliwościami. Za pośrednictwem warunków, jakie przedszkole stwarza wychowankom (sale zabaw wyposażone w zabawki, pomoce, narzędzia, książki, otwarty teren, sprzęty i urządzenia sanitarne) nauczyciel planuje, organizuje swoją działalność pedagogiczną wobec grupy dzieci i wobec każdego dziecka w grupie. Jego zadaniem jest stwarzanie takich sytuacji i takiej atmosfery w grupie, która sprzyjać będzie wyzwalaniu aktywności wychowanków w zabawie, pracy, nauce, we wszelkich rodzajach działania dzieci w przedszkolu i w domu rodzinnym. Nauczyciel wzbudza i ukierunkowuje umysłową, społeczną i estetyczną aktywność dzieci, stwarza warunki dla inicjatywy i czynienia samodzielnych doświadczeń oraz wyposaża je w określony zasób umiejętności i wiadomości, uczy określonych nawyków i sposobów zachowania się, i postępowania.

Do zadań przedszkola pod tym względem należy również przygotowanie dziecka do nauki w szkole, a więc wzbudzanie w nim pozytywnego stosunku uczuciowego do nauki i szkoły, ciekawości i aktywności w zdobywaniu wiedzy, żywego zainteresowania dla swej przyszłej roli ucznia.

W bogatym oddziaływaniu na emocjonalne przeżycia 6 - latka uwzględnia się kwestię budzenia i rozwijania zainteresowania przyszłą nauką szkolną.

Ma to związek z opanowaniem określonych nawyków i umiejętności, a mianowicie: czytania, liczenia, przygotowania do nauki pisania.

Przygotowanie do nauki szkolnej polega w przedszkolu na rozwijaniu, kształceniu określonych funkcji i dyspozycji, które zapewniają dziecku możliwość uczenia się w klasie pierwszej z pozytywnymi wynikami. Należy do nich umiejętność wzrokowego spostrzegania, odróżnienia i porównywania przedmiotów i zjawisk w najbliższym otoczeniu, duża wrażliwość słuchu, który pozwoli odróżniać, rozpoznawać i odtwarzać dźwięki słów i głosek. Dobre spostrzeganie wzrokowe i słuchowe umożliwi dzieciom kojarzenie wyglądu liter i wyrazów z ich brzmieniem dźwiękowym. Początki umiejętności czytania łatwych słów i kilkuwyrazowych tekstów (pismem drukowanym). W zakresie przygotowania dzieci do nauki pisania, przedszkole pracuje nad wszechstronnym rozwijaniem sprawności rąk dzieci w ścisłym powiązaniu z kształtowaniem dobrej orientacji w przestrzeni, ze spostrzeganiem i myśleniem.

W zakresie kształcenia pojęć matematycznych przedszkole wprowadza dzieci w tajniki praktycznego rozumienia w czasie zabawy, ucząc rozróżniania kierunków, wielkości ciężaru, położenia i czasu, równocześnie zapoznając z liczbą, cyfrą i podstawowymi działaniami w zakresie do 10.

Zaznajamianie dzieci z otoczeniem społecznym, życiem ludzi, ich pracą i rezultatami, poznawanie otaczającej dziecko przyrody, doświadczenia i wiadomości gromadzone przez dzieci w działaniu, podczas wycieczek, spacerów, pokazów i rozmów dopełniają przygotowania ich do rozpoczęcia systematycznej nauki w klasie pierwszej.

Przedszkole, obok umysłowego przygotowania dzieci do podjęcia obowiązków szkolnych, uczy społecznego współżycia w grupie, wzajemnej życzliwości i uczynności, umiejętności współdziałania, tak w dowolnej zabawie jak i w zorganizowanym zespole wykonującym określone przez nauczyciela zadania. Dzieci przyzwyczajają się słuchać, rozumieć i wykonywać polecenia nauczyciela, wymieniać myśli i spostrzeżenia, zachowywać podstawowe zasady karności i dyscypliny. Zdyscyplinowanie sprzyja dobremu samopoczuciu dzieci w zespole, zabezpiecza warunki dla ich działalności i zapobiega wzajemnym konfliktom.

Zespołowe zajęcia, prace i zabawy wcześniej pozwalają odczuć przyjemność otrzymywania konkretnych rezultatów własnego działania i pomysłowości. Wytwory własnej pracy pozwalają dzieciom odczuć całą radość sukcesu i przyjemność twórczego działania. Przedszkole kształci samodzielność dzieci, zaradność i umiejętność obsłużenia własnej osoby, udzielania pomocy innym - młodszym lub mniej sprawnym, a także uczy wykonywania wielu prostych, użytecznych czynności potrzebnych w domu i w szkole.

Ważnym zadaniem przedszkola jest wytworzenie u przedszkolaka pozytywnego nastawienia psychicznego do szkoły poprzez wcześniejsze wprowadzenie dziecka do instytucji szkolnej. Kontakty placówki przedszkolnej ze szkołą poprzez udział w różnych uroczystościach są okazją do poznania środowiska szkolnego i oswajania się z nim.

Jedną z najbardziej zasadniczych spraw w procesie przygotowania dziecka do szkoły jest wzbudzenie w nim prawidłowej motywacji do pójścia do szkoły. Bardzo ważną rolę pełni tu styl wychowawczy reprezentowany przez nauczycielkę. Dziecko o wiele częściej niż dorosły zostaje poddawane ocenie pod różnymi względami, dlatego oceny należy stosować z dużym wyczuciem i zrozumieniem. Dzieciom odczuwającym trudność i zahamowania nie powinno stawiać się zbyt trudnych zadań. Należy natomiast budzić w nich wiarę we własne możliwości przez podkreślanie choćby najmniejszych osiągnięć, jeśli widać w nich wkład pracy, wysiłek i staranie. Taki życzliwy, przyjazny stosunek do dzieci osłabia napięcie i poczucie zagrożenia powodując lęk przed nową, nieznaną sytuacją, jaką stwarza dzieciom szkoła.

Trzecia, ważna funkcja przedszkolnego wychowania, to wyrównywanie pewnych określonych opóźnień w rozwoju dziecka oraz likwidowanie lub zmniejszanie niektórych wad rozwoju psychicznego, gdyż nie korygowane będą wpływać ujemnie i obniżać możliwości dobrego startu w wieku szkolnym.

Dla pracy wyrównawczej w przedszkolu przeznacza się określony czas, przygotowuje różnorodne formy zabaw dydaktycznych, zajęć, rozmów i ćwiczeń, w których zawarte są specjalne zadania do rozwiązania. Za ich pośrednictwem usprawnia się spostrzeganie i orientację w przestrzeni, rozwija mowę i kształci wymowę ( jeżeli okaże się wadliwa) , doprowadza się dzieci do osiągnięcia łatwych sukcesów, rezultatów - jeśli są nieśmiałe i brak im wiary we własne siły - usprawnia się ruchy poprzez liczne i różnorodne zadania sprawnościowe. Praca wyrównawcza jest zawsze pracą z indywidualnym dzieckiem.

Każde dziecko jest inne, ma indywidualne tempo uczenia się i w żadnym wypadku nie należy go zmuszać do ćwiczeń przygotowawczych.

W wieku przedszkolnym wszelka nauka winna być wpleciona w zabawę i powodować powinna u dziecka zainteresowania. Dziecko znudzone i zmęczone ćwiczeniami może zniechęcić się do nauki, a nawet znienawidzić ją i na pójście do szkoły oczekiwać z lękiem, co oznaczałoby osiągnięcie zupełnie przeciwnych rezultatów niż byśmy chcieli osiągnąć.

Podstawowym zadaniem wychowania w przedszkolu jest wszechstronny rozwój dzieci, zapewniający pełny rozwój całej osobowości każdego dziecka, to znaczy rozwijanie zdrowia, umysłu i uczuć w warunkach bezpieczeństwa i atmosfery spokoju i ładu. Zadanie to wypełnia przedszkole poprzez wychowanie w zespole, wyrabianie umiejętności i sprawności, stopniowe poszerzanie zasobu wiedzy, budzenie zainteresowań, kształtowanie przekonań i zamiłowań.

Zadaniem przedszkola jest również organizacja i kierowanie uczeniem się dzieci w różnych sytuacjach i okolicznościach, z uwzględnieniem ukierunkowanej pracy nad przygotowaniem wychowanków do podjęcia systematycznej nauki w szkole.

Wielostronne zadania programowe realizuje przedszkole w ścisłym kontakcie z domem rodzinnym i środowiskiem, wprowadzając dziecko poprzez zabawę, pracę i naukę w coraz szerzej pojmowaną rzeczywistość społeczną.

Przedszkole kształtuje osobowość dziecka przez wychowanie go w najbliższym kręgu środowiskowym - w rodzinie i w grupie przedszkolnej rozszerzając stopniowo kontakty z otoczeniem o elementy społeczne, które dostępne są doświadczeniu małych dzieci i poziomowi ich pojmowania. Dziecko nie stanowi tu jedynie przedmiotu, który podlega kształtowaniu. Poprzez swoją własną aktywność przyswaja sobie otaczający świat i dostosowuje się do niego. Nauczyciel kieruje działalnością dziecka poprzez tworzenie sytuacji wychowawczych, przez dostarczanie treści, przez stosowanie różnorodnych metod i form pracy oraz przez organizowanie środowiska wychowującego.

Zadaniem przedszkola nie jest zastąpienie, przejęcie roli rodziców, ale przyjście im z pomocą - ułatwienie właściwego wychowania młodego dziecka, a efektywność tego oddziaływania w ogromnej mierze zależy od systematycznej współpracy obu stron, przebiegające w atmosferze dobrej woli i zaufania. Jednoznacznym celem tej współpracy jest dobro dziecka - możliwie wszechstronny i pełny rozwój jego osobowości.

Oddziaływania przedszkola winny zmierzać do tego, aby oczekująca dziecko szkoła była dla niego naturalną konsekwencją dotychczasowego rozwoju.

Życie szkolne powinno być dla dziecka kontynuacją życia w domu i w przedszkolu, ciągłym procesem poszerzania, wzbogacania i pogłębiania przeżyć, doświadczeń i wiedzy.

Literatura

1. Dmochowska M.: Zanim dziecko zacznie pisać. Warszawa 1991, WS i P.
2. Dmochowska M., Dunin - Wąsowicz M.: Wychowanie w rodzinie i w przedszkolu. Warszawa 1978, WS i P.
3. Dudzińska I. (red.): Metodyka wychowania w przedszkolu. Warszawa 1981, WS i P.
4. Kowalska E.: Jak się bawić w przedszkolu. Poznań 1989, TKN.
5. Landy A., Kwiatkowska M., Topińska Z.: Rozwój i wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa 1970, Nasza Księgarnia.
6. Okoń W.: Słownik pedagogiczny. Warszawa 1984, PWN.
7. Przetacznik - Gieromska M., Makiełło - Jarża G.: Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Warszawa 1985, WS i P.
8. Rembowski J.: Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa 1972, PWN
9. Sawa B.: Jeżeli dziecko źle czyta i pisze. Warszawa 1997, WS i P..
10. Siemek D.: Przedszkolak będzie uczniem. Warszawa 1975, Nasza księgarnia.
11. Wilgocka - Okoń B.: Dojrzałość szkolna a środowisko. Warszawa 1972, PWN.
12. Wilgocka - Okoń B. (red.): Rozwój i wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym "Studia Pedagogiczne" . Wrocław 1985, WPAN.
13. Ziemska M.:(red): Rodzina i dziecko. Warszawa 1980, PWN.
14. Ziemska M.: Rodzina a osobowość. Warszawa 1979, PWN.
 

Opracowanie: Grażyna Migdalska

Wyświetleń: 5081