Katalog

Teresa Jarzyńska-Koper
Edukacja europejska, Artykuły

Cele i założenia szkolnych klubów europejskich

- n +

Cele i założenia szkolnych klubów europejskich

Pomysłodawcą tworzenia Szkolnych klubów Europejskich jest Portugalia. W specjalnym programie Europejski wymiar w edukacji, wskazano różne metody propagowania idei proeuropejskich w szkolnictwie. Do najbardziej powszechnych sposobów rozwijania świadomości europejskiej wśród młodzieży należy z pewnością działalność Szkolnych Klubów Europejskich w szkołach podstawowych, średnich i gimnazjach. Są one niczym innym jak ośrodkami działalności na polu europejskim, w których uczniowie działają dobrowolnie, ucząc się reguł i mechanizmów jednoczącej się Europy, propagując jednocześnie zdobyte podczas działalności w klubie informacje w swoim otoczeniu. Tworząc program Europejski wymiar w edukacji jago autorzy, kierowali się przekonaniem, że młodzi Europejczycy coraz bardziej potrzebują wykształcenia mającego na celu rozwijanie europejskiej świadomości opartej na wspólnym dziedzictwie kulturowym, tradycji humanistycznej i wierze w wolność, które zawsze wpływały na historię Europy.

Idea tworzenia Szkolnych Klubów Europejskich trafiła do Polski w latach 90-tych. W ramach reformy systemu edukacji stworzono możliwość realizacji wymiaru europejskiego poprzez wprowadzenie międzyprzedmiotowej ścieżki edukacyjnej poświęconej integracji europejskiej. Na przykład problem uchodźców w Europie można poruszyć na lekcji historii, kontynuować go na geografii i wiedzy o społeczeństwie, wreszcie skończyć rozprawką pisaną na języku polskim. Sondaże wykazują, że polska młodzież jest generalnie prounijna. Większa w tym jednak zasługa zachodniej popkultury niż rzetelnej wiedzy, gdyż ograniczona liczba godzin w ramach międzyprzedmiotowej ścieżki nie jest w stanie zagwarantować im maksymalnej ilości informacji. Stąd też potrzeba wprowadzenia do szkół dodatkowych form propagowania wiedzy z zakresu integracji europejskiej, a do tych niewątpliwie zalicza się działalność Szkolnych Klubów Europejskich. Ich wymiar europejski polega nie tylko na propagowaniu wiedzy z zakresu integracji, ale przede wszystkim na promowaniu określonych postaw. Otwartość, tolerancja odpowiedzialność, szacunek dla tradycji - to słowa klucze w kanonie europeizmu. Co do praktycznych walorów tworzenia w szkołach Klubów Europejskich mówi się tu oczywiście o językach, korzystaniu z nowoczesnych technik komunikacji, pracy zespołowej i sztuce negocjacji.

Obecnie w Polsce działa ponad 2500 Szkolnych Klubów Europejskich.

Szkolny Klub Europejski jest formą współpracy nauczycieli i uczniów. Działa podobnie jak różnego rodzaju koła zainteresowań. Zajmuje się on upowszechnianiem wiedzy o Europie - państwach, historii, geografii, sztuce, nauce, sławnych ludziach, instytucjach i organizacjach, integracji europejskiej wśród członków klubu, innych uczniów szkoły, a także rodziny, znajomych, mieszkańców miejscowości czy regionu. Uczy młodych ludzi aktywności, tolerancji, szacunku dla różnic kulturowych i odmienności innych narodów, umiejętności poszukiwania informacji, współpracy w grupie, realizacji założonych celów. Zdobyta wiedza i doświadczenie mogą okazać się pomocne w kontynuowaniu nauki w szkole średniej, dostaniu się na interesujący kierunek na studia, a w przyszłości znalezieniu pracy.

Aby działalność klubu przyniosła jak najlepsze efekty, Szkolne Kluby Europejskie musza same poszukiwać instytucji i partnerów chętnych do współpracy.
Kluby europejskie działają we wszystkich rodzajach szkół - szkołach podstawowych, gimnazjach, liceach, technikach, szkołach zawodowych, a nawet przedszkolach, we wszystkich województwach - zarówno w wielkich miastach jak i wsiach.

Pomysł na powołanie klubu może wyjść od dyrektora szkoły, nauczyciela, a także uczniów. Na początku najważniejsze jest znalezienie grupy dzieci lub młodzieży zainteresowanych tematyką europejską oraz nauczyciela, który będzie się opiekował klubem. Oczywiście nauczycieli - opiekunów może być wielu. Organizacja klubu i jego pracy zależy wyłącznie od założycieli. To oni decydują o treści statutu, o tym w jaki sposób klub będzie funkcjonował, co będzie robił, kiedy będą odbywały się spotkania, czy klub będzie posiadał logo, motto czy nazwę.

Wspólne wszystkim klubom są cele ich działania, do których należą:
- kształtowanie poczucia jedności europejskiej poprzez propagowanie wiedzy o Europie - czujemy się Europejczykami, ale wiemy tez co nas odróżnia od innych narodów, co możemy wnieść do wspólnego dziedzictwa,
- przygotowanie młodzieży do życia i pracy w zjednoczonej Europie - wiemy jak wygląda życie w innych państwach, jak działają instytucje i prawo, łatwiej nam dokonywać wyborów, znaleźć ciekawą pracę, poznać nowych ludzi,
- informowanie o procesach integracyjnych w Europie - dzielimy się swoją wiedzą z innymi, aby każdy wiedział, jak funkcjonuje Unia Europejska czy Rada europy, co jest charakterystyczne dla danego kraju,
- zachęcanie innych do szerzenia informacji o integracji europejskiej.

Rozpoczynając funkcjonowanie Szkolne Kluby Europejskie niewątpliwie będą potrzebowały wsparcia merytorycznego i finansowego.

Istnieje dużo organizacji na szczeblu regionalnym i centralnym, do których opiekun klubu może się zgłosić po pomoc merytoryczną, materiały informacyjne, organizację szkolenia lub prelekcji dla siebie i członków.

Do najważniejszych instytucji należą:
1. Centrum Informacji Europejskiej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w Warszawie - prowadzi krajowy rejestr Szkolny Klubów Europejskich, i udostępnia bezpłatnie broszury i informatory o integracji europejskiej, kalendarze ucznia, materiały promocyjne.
2. Fundacja im. Robert Schumana - organizuje seminaria informacyjne, szkolenia dla nauczycieli, zajmuje się propagowaniem edukacji europejskiej.
3. Punkt Informacyjny Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Warszawie - udostępnia bezpłatnie informatory i broszury, filmy, gry i materiały promocyjne o integracji europejskiej.
4. Polska Rada Ruchu Europejskiego - prowadzi program ABC Europy, organizuje Okrągły Stół Klubów Europejskich, prowadzi szkolenia dla nauczycieli przybliżające zakres wymiaru europejskiego w nauczaniu oraz wydaje miesięcznik Europejczyk.
5. Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Pracownia Edukacji Obywatelskiej i Europejskiej - główne zadania to: organizowanie i prowadzenie szkoleń dla nauczycieli edukacji europejskiej, wydawanie materiałów edukacyjnych z tego zakresu.
6. Europejskie Centrum Wymiany Młodzieży - organizacja pozarządowa działająca na rzecz młodzieży, organizująca przedsięwzięcia międzynarodowe umożliwiające wymianę kulturalną, doskonaląca umiejętności osób pracujących w organizacjach nie działających dla zysku.

Poszukując materiałów informacyjnych i publikacji o integracji europejskiej warto również nawiązać kontakty z ministerstwami oraz urzędami centralnymi, w strukturach których znajdują się departamenty integracji europejskiej, bardzo często przekazujące nieodpłatnie swoje materiały.

O wiele bliżej opiekuna Szkolnego Klubu Europejskiego, na szczeblu lokalnym, znajdują się Regionalne Centra Informacji Europejskiej. Są to ośrodki informacyjne i edukacyjne działające w sieci Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w 37 byłych miastach wojewódzkich. Służą one bogatą bazą informacyjną, organizują seminaria informacyjne, prowadzą zajęcia i prelekcje w szkołach, realizują działania integrujące lokalnie działające kluby europejskie, prowadząc do tworzenia się struktur poziomych w środowisku i zacieśniania więzi i współpracy pomiędzy klubami.

O ile możliwość uzyskania wsparcia merytorycznego dla funkcjonowania Szkolnego Klubu Europejskiego jest dość szeroka, o tyle pozyskanie środków finansowych na działalność jest już bardziej problematyczne.

Żadna z powyższych instytucji nie dysponuje funduszami przeznaczonymi na wsparcie finansowe funkcjonowania Szkolnych Klubów Europejskich. Istnieją natomiast możliwości ubiegania się o środki w ramach ogłaszanych przez niektóre z nich konkursów. Niestety w wielu przypadkach warunkiem wymaganym przy składaniu projektu na dofinansowanie działań jest posiadanie przez podmiot (klub) osobowości prawnej, jak to się dzieje w przypadku datacji z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej lub wkładu własnych środków finansowych w przypadku Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Warszawie.

Dotacje UKIE są przyznawane w ramach Programu Informowanie Społeczeństwa o Integracji z Unią Europejską mediom i organizacjom pozarządowym. Złożone wnioski biorą udział w konkursie wyłaniającym najlepsze projekty. W roku 2001 można było się ubiegać o środki w wysokości 30000 zł na działania o charakterze proeuropejskim: organizację warsztatów, szkoleń, imprez promocyjnych, zlotów, dni europejskich, publikacje. Jedyną możliwością uczestnictwa Szkolnego Klubu Europejskiego w konkursie UKIE jest posiadanie osobowości prawnej, stąd też coraz częstsza praktyka zakładania przez szkoły różnego rodzaju stowarzyszeń, poprzez które można występować o środki.

Przy ubieganiu się granty w ramach Phare w Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej nie istnieją ograniczenia jeśli chodzi o formę prawną podmiotu. Do konkursu mogą stawać instytucje oświatowe, natomiast barierę może stanowić konieczność udokumentowania co najmniej 25% wkładu własnego w przedsięwzięcie.

O granty można też się ubiegać w siedzibach euroregionów, lecz tu oprócz wkładu własnego należy mieć partnera zagranicznego.

Wymienione wyżej źródła jak widać, są raczej trudno dostępne dla przeciętnego klubu europejskiego, działającego w charakterze zajęć pozalekcyjnych w szkołach w niewielkich miastach lub wsiach.

Nieco mniej skomplikowane i obwarowane różnego rodzaju ograniczeniami są konkursy organizowane przez Fundację im. Stefana Batorego w ramach Programu Europejskiego. W roku 2001 Fundacja ogłosiła konkurs Europa na cztery ręce adresowany między innymi do instytucji kulturalnych i oświatowych z miejscowości do 30 tysięcy mieszkańców oraz z terenów wiejskich skierowanych do młodego pokolenia, to znaczy gdzie realizatorem lub głównym odbiorcą była młodzież. Można było otrzymać dotację w wysokości 5000zł.

Również Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży ogłasza konkursy na dotacje na szeroko rozumiane przedsięwzięcia edukacyjne i kulturalne, w których można również umiejscowić działalność Szkolnych Klubów Europejskich.

Powyższe przykłady wykazują, że pomimo powszechnej pochwały i aprobaty działań Szkolnych Klubów Europejskich nie istnieje żaden zinstytucjonalizowany system wsparcia finansowego ich funkcjonowania. W praktyce działalność klubu i pozyskiwanie środków opiera się na inwencji opiekuna, ewentualnym wsparciu ze strony samorządu lokalnego lub sponsorów.

Gmina jest ważnym sojusznikiem dla nauczycieli - opiekunów Szkolnych Klubów Europejskich z kilku powodów. Samorząd terytorialny jest organem prowadzącym wszystkie szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, współpracuje często na zasadzie miast i gmin bliźniaczych z partnerami zagranicznymi. Istnieje więc możliwość poszukiwania środków finansowych w źródłach gminnych. W tych kwestiach można kontaktować się z wydziałami edukacji lub oświaty w urzędach miasta i gminy i zgłaszać swoje wnioski z projektami do budżetu. Należ y pamiętać, że gminy działają w ramach roku budżetowego. Na jesieni powstają zręby projektu budżetu na następny rok, dlatego też wnioski powinny wpłynąć odpowiednio wcześnie, najlepiej na początku roku szkolnego. Wniosek może być zrealizowany jeśli będzie odpowiadał określonym w budżecie założeniom i priorytetom. Można również starać się wpisać działania klubu we współpracę partnerską samorządu i zagraniczną wymianę młodzieżową. Dlatego też warto się zorientować czy w gminie są realizowane programy partnerskie, bądź to w ramach programów Unii Europejskiej Town Twinnig, bądź w ramach Phare Crossborder, o ile nasza gmina leży w obszarze działania euroregionu.

BIBLIOGRAFIA

I. POZYCJE ZWARTE


1. Dziewulak D., Systemy szkolne Unii Europejskiej, Warszawa 1997
2. Edukacja regionalna. Poradnik dla nauczyciela., praca zbiorowa, wyd. CODN, Warszawa 2002
3. Grochowska E., Unia bez tajemnic., Warszawa 2001
4. Praktyczny poradnik opiekuna Szkolnego Klubu Europejskiego., pod redakcją Szłapka K. I Skrzypek M., wyd. RCIE, Koszalin
5. Szkolny Klub Europejski. Poradnik., praca zbiorowa, wyd. CODN, Warszawa 2002
 

Opracowanie: Teresa Jarzyńska-Koper

Wyświetleń: 3990


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.