Katalog

Ewa Garlicka-Dąbrowska
Zajęcia zintegrowane, Program nauczania

Program koła plastycznego

- n +

Program popołudniowych zajęć pozalekcyjnych

KOŁO PLASTYCZNE DLA DZIECI KLAS I - III SZKOŁY PODSTAWOWEJ

WARSZAWA, 2003R.

Spis treści:


1. Wstęp....................................................
2. Założenia programowe........................
3. Cele edukacyjne...................................
4. Sposób realizacji..................................
5. Forma oceny........................................
6. Przykładowa tematyka zajęć................
7. Przewidywane osiągnięcia..................
8. Proponowane techniki........................
9. Ewaluacja............................................

1. WSTĘP

Osobowość człowieka kształtuje się zarówno dzięki temu, że czyta, słucha, ogląda, jak też dzięki własnej aktywności - gdy maluje, śpiewa, pisze....

Dzięki działalności praktycznej zdobywa minimum doświadczenia potrzebnego do dalszego rozwoju. Własna twórczość plastyczna uczy patrzeć na dzieła wielkich artystów, ułatwia zrozumienie tych dziel. Ułatwia też obcowanie z naturą. Sprawia, że przyroda staje się bliższa, bardziej zrozumiała i bogatsza.

Kantor pisał "Niechaj każdy stanie się twórcą w tej dziedzinie, do której ma zamiłowanie a wówczas będzie zdolny głęboko przeżywać wszystko co piękne w otaczającej go rzeczywistości" 1)

W życiu dziecka twórczość zajmuje bardzo ważne miejsce. Dzieci lubią rysować, malować, jest to zgodne z ich rozwojem i zainteresowaniami. Chętnie pokazuje siebie samego czy swoich bliskich, akcentując uczucia niepokoju, nienawiści, miłości, lęku. Sam proces tworzenia jest dla dziecka przygodą, zabawą, swobodnym budowaniem. Nie pokazuje ono w sposób realistyczny rzeczywistości jedynie swoje wizje, myśli, uczucia czy wyobrażenia o rzeczywistości, o świecie. Mówi ono na własny sposób o przedmiotach, zjawiskach za pomocą form i barw.

W procesie twórczości zaangażowane są wszystkie funkcje motoryczne i zmysłowe jak również uczucia, wyobrażenia. Każda z form działalności dziecka ma swoją własną ewolucję. Ubóstwo wytworów może świadczyć tylko o braku odpowiednich ćwiczeń.

Twórczość plastyczna może wpłynąć na zmianę cech charakteru dziecka. Dziecko nieśmiałe, zamknięte w sobie może nabrać pewności siebie, stanie się odważne, czynne, pełne wytrwałości i inicjatywy. Tego rodzaju działalność mobilizuje dziecko, wzmacnia jego wolę, uwalnia niejednokrotnie od kompleksów, rozbudza zamiłowanie do piękna we wszelkich jego przejawach.

Najbardziej istotny jest oczywiście sam proces tworzenia a nie jego wynik. Twórczość jest bowiem zaspokojeniem wrodzonej potrzeby działania, ekspresji. Dzięki twórczości dziecko wypowiada się i wyzwala ze swoich problemów emocjonalnych. Każde, bez względu na swoje zdolności, kiedy tworzy jest szczęśliwe i radosne. Zajęcia koła plastycznego mają za zadanie umożliwić dzieciom tworzenie. To zajęcia podczas których mogą czuć się swobodnie, pozostając "sam na sam" ze swoim dziełem, bez lęku przed oceną i bez lęku, że czas zajęć się kończy.

Moje wieloletnie doświadczenia w pracy z dziećmi (szczególnie młodszymi), prowadzone przez wiele lat zajęcia plastyczne stały się podstawą do skonstruowania programu dla potrzeb zajęć pozalekcyjnych jakim jest koło plastyczne.

2. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

- Zajęcia koła plastycznego w swoim założeniu nie mogą być podobne do codziennych zajęć lekcyjnych. Jest to pewna forma spędzania wolnego czasu, a więc miejsce gdzie dzieci mogą wspólnie bawić się i tworzyć. Miejsce, w którym zaciera się granica między zabawą a pracą (tworzeniem).

- Nauczyciel jest w zasadzie organizatorem zajęć, pomaga w przygotowaniu warsztatu pracy. Może być doradcą. Ale przede wszystkim musi zadbać o stworzenie odpowiedniego klimatu, nastroju pomocnego w tworzeniu. Rozmowa, zabawa, opowiadanie, bajka może wprowadzić w inny świat, staje się źródłem inspiracji i sprawia, że ławki, klasa, dzwonek przestają być istotne. Stanowi moment emocjonalny, który powoduje narodziny różnego rodzaju uczuć. A przecież podłożem każdego aktu twórczego jest emocja.

- Odpowiednia atmosfera pracy jest możliwa dzięki zbliżeniu uczniów do opiekuna, zaufaniu, zaniechaniu formalnej lekcyjnej dyscypliny. Możliwość łatwego komunikowania się ze współuczestnikami, indywidualizacja tempa i poziomu pracy- to ważne zalety tego typu zajęć.

3. GŁÓWNE CELE ZAJĘĆ


- stworzenie możliwości swobodnego wypowiadania wrażeń i uczuć w różnych formach artystycznych, a więc - rozwój twórczej aktywności dziecka

- rozwijanie twórczej wyobraźni i wrażliwości estetycznej

- rozwijanie sprawności manualnej i percepcyjnej

- Rozwijanie umiejętności posługiwania się różnymi narzędziami (ołówek, piórko, patyk, pędzel, kredka, itp.)

- wzbogacanie doświadczeń dziecka

- wyposażanie w ogólną wiedzę o dziedzinach sztuk plastycznych

- umacnianie wiary we własne siły i możliwości

- wspomaganie rozwoju emocjonalnego i motywowanie do samodzielnych rozwiązań twórczych

- Rozwijanie samodzielności, odpowiedzialności, inwencji i umiejętności planowania działań

- Wspomaganie dziecka w zakresie jego funkcjonowania w zespole

4. SPOSÓB REALIZACJI


Spośród podstawowych problemów plastycznych, na zajęcia koła wybrałam te zagadnienia, które są najbliższe dzieciom i jednocześnie takie, które będą miały istotny wpływ na rozwój sprawności manualnej.
Działania będą więc skoncentrowane wokół następujących problemów:

- Linia

Linia jako podstawowy element budujący obraz.
/ linie proste, łamane, krzywe; pionowe, poziome, ukośne, przerywane o różnej grubości /
W zależności od umiejętności dzieci, wieku, będą wykorzystywane różne techniki .Będzie to rysunek ołówkiem, kredkami, rysunek patykiem, piórkiem i tuszem, rysunek nitką (naklejanie nitek, sznurka, włóczki)

- Plama

Plama- i co dalej? Zabawy twórcze (wykorzystanie przypadkowej plamy - kleksa- do tworzenia nowych kształtów poprzez skojarzenia, domalowywanie nowych fragmentów)
Plamy barwne jako element budujący obraz - w jaki sposób można wykorzystać kawałki kolorowych papierów, co można z nich zbudować? (praca koncepcyjna). Wykorzystywane będą takie techniki jak: wydzieranka z kolorowego papieru, kolaż ,malowanie farbami, kolorowymi tuszami.

- Faktura

Ćwiczenia wykorzystujące w budowaniu obrazu materiały o różnej fakturze mają przede wszystkim wzbogacić dziecięce doświadczenia dotykowe i rozwinąć umiejętność określania wrażeń wizualnych. W ćwiczeniach tych będą wykorzystywane różne materiały począwszy od zestawiania różnych powierzchni tkanin, papieru, do wykorzystania materiałów naturalnych - kasz o różnej grubości, piasku, żwiru, liści, patyczków, nasion, mchu, fragmentów szyszek. Wykorzystanie tych materiałów musi być zróżnicowane w zależności od wieku dzieci i ich sprawności manualnej.

- Bryła / formy przestrzenne /

Ćwiczenia w budowaniu form przestrzennych mają przede wszystkim rozwijać wyobraźnię przestrzenną i jednocześnie być tym działaniem, które wpływa na rozwój sprawności manualnej.
Stosowane będą takie techniki jak rzeźba w mydle, lepienie z plasteliny, ciasta, masy solnej. Formowanie bryły na bazie balonika, butelki przez oklejanie kawałkami papieru. Formowanie z drutu (zwierzątka, motyle, kwiaty).Składanie papieru - origami.

Poprzez zróżnicowanie technik, wprowadzenie muzyki, zabawy, opowiadania staram się rozbudzić w dzieciach chęć do wypowiadania się na papierze i uświadomić im fakt, że malować i rysować może każdy, że nie ma dziecka, które tego nie potrafi. W tym celu dobierane są odpowiednie techniki i tematy. Technika bowiem może stać się czynnikiem dopingującym do pracy (bo widzi się natychmiastowy i ciekawy efekt działania), eliminuje lęki, wzmacnia wiarę we własne siły.

Tematyka prac musi być bliska dziecku. Wywodzi się więc z życia codziennego ( rodzina, dom, koledzy, szkoła) jak i bajek, baśni czy legend. Dziecko przetwarzając treści w nich zawarte tworzy wyobrażenia, które pobudzają fantazję i jednocześnie bogacą życie emocjonalne dziecka.

Organizowane są również zajęcia w plenerze (w szkolnym ogrodzie). Mają one na celu doskonalić umiejętność obserwacji i zauważania piękna w przyrodzie i bogactwa barw w naturze.

Istotne w działalności koła są "spotkania z mistrzami pędzla".

Czyli takie fragmenty zajęć, które poświęcamy oglądaniu reprodukcji, słuchaniu opowieści o twórcach, o tym jak i co malowali. A uczestnicy zajęć mogą również wypowiedzieć swoje wrażenia, odczucia dotyczące dzieł.

Spotkania takie mają na celu dostarczenie przeżyć emocjonalnych, estetycznych i rozbudzanie twórczej wyobraźni.

5. FORMA OCENY


Żadne prace dzieci biorących udział w zajęciach nie podlegają ocenie. Uczestnicy mogą jedynie sami opowiedzieć o swojej pracy, o tym co chcieli pokazać, jakie były ich zamierzenia i ewentualnie czego jeszcze nie udało się im osiągnąć.

Podczas zajęć musi obowiązywać zasada "Nie krytykujemy, nie wyśmiewamy, nie ingerujemy w pracę innych"

Zajęcia kończą się wystawą prac, tak by rodzice przychodzący po dzieci mogli podziwiać efekty pracy. Część dzieci swoje prace zabiera do domu, inne pozostawiają. I te prace eksponowane są na szkolnym korytarzu.

6. PRZYKŁADOWA TEMATYKA ZAJĘĆ

Linia

- "Tańcowała igła z nitką"
- czytanie wiersza, zabawa ruchowa
(naśladowanie ruchem tańca nitki). Rysowanie ołówkiem tańczącej nitki. Wypełnianie wybranych pól kolorem. Kontrast barw.

- "Tańczące kwiaty na łące".
Zabawa ruchowa przy muzyce. Rysowanie piórkiem i kolorowymi tuszami na mokrym papierze. Wykorzystanie przypadkowo powstałych efektów plastycznych.

- "Czy sznurek potrafi rysować?"
Zabawa ruchowa kłębkiem sznurka lub wełny, układanie różnych wzorów na podłodze. Temat pracy dowolny. (np.: łąka, pejzaż, portret. Można wspólnie pooglądać reprodukcje obrazów, to dzieciom ułatwi znalezienie tematu.) Tworzenie kompozycji przez naklejanie na karton kolorowych włóczek, sznurków o różnej grubości.

- "Co potrafi narysować patyk?"
Rysunek patykiem i kolorowymi tuszami. Badanie możliwości technicznych patyka, obserwowanie pozostawionych przez patyk śladów w zależności od ułożenia jego końcówki. Stworzenie ilustracji do wysłuchanego utworu muzycznego.

- "Co można zobaczyć przez szkło powiększające?"
- oglądanie listka, źdźbła trawy, patyczków itp. Próba rysowania ołówkiem lub piórkiem i tuszem powiększonych fragmentów roślin.

Plama

- Plama i co dalej?
Plama, kleks - jako punkt wyjścia do budowy obrazu. Kształt przypadkowo powstałej plamy podpowie dalsze kroki. Rysowanie patykiem, piórkiem i kolorowymi tuszami lub pisakami.

- Plama i co dalej?
Niezwykłe postaci istot zamieszkujących inne planety. Oglądanie różnych plam, kleksów, zastanawianie się, co należy im dorysować, jak powinny wyglądać, jakie mogą mieć niezwykłe umiejętności. Nadawanie im imion.

- "Taniec liści"
. Zabawy przy muzyce. Obserwowanie opadających papierowych liści. Oglądanie liści, ich barw. Wydzieranka z kolorowego papieru. Wydzieranie kształtu całego liścia, drzewa, chmury, domku itp.. (lepiej wykorzystać papier z barwnych czasopism - ciekawsze kolory)

- "Co można robić jesienią, gdy pada deszcz?"
Malowanie farbami plakatowymi na dużym formacie (trzy sklejone arkusze papieru pakowego). Praca wspólna uczestników zajęć poprzedzona rozmową na temat. Dobieranie utworu muzycznego, który by pasował do tematu pracy.

- "Świat jest niezwykły i kolorowy"
- Rozmowa na temat, co możemy zrobić, żeby nasz świat był kolorowy i niezwykły? Zapisanie pomysłów. Malowanie pastelami tłustymi na dużym formacie (może być to praca w grupach).

Faktura

- "Podwodny świat"
- roślinność, ryby - różnorodność barw i kształtów. Oglądanie rysunków, fotografii przedstawiających życie w głębinach mórz i oceanów. Wyklejanka z kolorowego papieru, piasku, żwirku, muszelek, traw, tkanin.

- "Zamek na Szklanej Górze"
- czytanie bajki, wspólna rozmowa na jej temat. Wykonanie ilustracji z wykorzystaniem różnych materiałów o zróżnicowanej fakturze: folia metalowa, różnokolorowy tynk samoprzylepny, ścinki tkanin, włóczki, kawałki skór.

- "Idziemy na Stare Miasto"
- oglądanie ilustracji przedstawiających kamienice, wąskie uliczki Starego Miasta. Wykorzystanie w pracy różnorodnych materiałów ( domy - kolorowe tynki samoprzylepne, folie, papiery samoprzylepne), (drzewa - patyki, suszone liście), (ludzie - ścinki tkanin, papier kolorowy), (bruk - kasza, fasola).

- "Wyścigi koni" lub "Wyścigi psich zaprzęgów"
- praca grupowa na dużym formacie (arkusz brystolu) - wykorzystanie różnych materiałów: kawałków skór, futerek, tkanin, patyczki, suszone rośliny, ziarenka nasion, piach itp.

- "Papierowe talerze"
- (dwa etapy pracy) Wykonanie talerzy przez nakładanie na natłuszczony talerz ceramiczny kawałków gazety i warstwy klajstru z mąki ziemniaczanej. Po wyschnięciu talerzy papierowych zdejmujemy je, przycinamy brzegi i malujemy według wcześniej przygotowanych projektów. Naklejamy wzory, ozdoby wykorzystując kamyki, szkiełka, nasionka, różnej grubości kasze.

Bryła

- "Moje ulubione zwierzątko"
- Oglądanie fotografii i rysunków przedstawiających różne zwierzęta, rozmowa na ich temat. Wykonanie wybranego zwierzątka z masy solnej (dość twarda) na bazie buteleczki lub słoiczka. Po wyschnięciu - malowanie farbami.

- "Maski"
- Oglądanie ilustracji przedstawiających maski murzyńskie, japońskie, chińskie. Wykonanie masek na bazie balonika przez oklejanie drobnymi kawałkami papieru i klajstru z mąki ziemniaczanej. Formowanie wypukłości twarzy. Nadawanie im właściwego grymasu - radość, złość, śmiech, smutek. Po wyschnięciu - malowanie farbami.

- "Ozdoby choinkowe"
- wykonanie gwiazdek z pasków papieru (origami), bombki z bibułki, pajace z krepiny, smoki z krepiny.

- "Motyle"
- formowanie kształtu z drutu, obszywanie skrzydeł gazą, malowanie farbami.

- "Mieszkańcy innej planety"
- budowanie niezwykłych istot z wykorzystaniem ziemniaków, pietruszki, cebuli, natki itp. Łączenie elementów patyczkami.

- "Rzeźba w mydle"
- temat dowolny - zwierzątko, głowa.

7. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA

Uczeń:


- Swobodnie mówi o swoich pomysłach dotyczących sposobów rozwiązania problemu nie tylko plastycznego.

- Zdobywa różnorodne doświadczenia, w czasie wspólnych zabaw, dyskusji, pracy.

- Jest sprawny manualnie, swobodnie posługuje się nożyczkami, piórkiem, patykiem, pędzlem, potrafi dokładnie zamalować niewielkie płaszczyzny, lepi, modeluje, skleja.

- Wyzbywa się różnych zahamowań emocjonalnych, jest śmiały, potrafi pracować samodzielnie i w grupie.

- Potrafi zaplanować swoją pracę. Organizuje sobie miejsce pracy. Po skończonych zajęciach swoje miejsce pracy pozostawia w porządku.

- Jest bardziej spostrzegawczy.

- Ma rozbudzoną wyobraźnię. Swobodnie nią operuje.

- Jest aktywny i twórczy, chętnie wypowiada się w różnych formach.

- Rozwija swoje zainteresowania.

8. PROPONOWANE TECHNIKI

- Rysunek ołówkiem i kredkami ołówkowymi (do cyklu zajęć "Tańcowała igła z nitką"
- Rysunek nitką (przyklejanie kolorowych włóczek, sznurków)
- Rysunek piórkiem i tuszem
- Rysunek piórkiem i tuszem na mokrym papierze
- Rysunek patykiem (patyki o różnej grubości i różnie ściętej końcówce)
- Rysunek kolorową kredą
- Malowanie pastelami tłustymi na jasnym i ciemnym tle
- Malowanie farbami plakatowymi i akrylowymi na dużych formatach i na papierze o różnej fakturze
- Malowanie kolorowymi tuszami
- Odbijanie gazą
- Stemple z ziemniaka i płytek gipsowych
- Origami
- Wycinanki z kolorowego papieru (papier z kolorowych czasopism)
- Wycinanki z kawałków tkanin (o różnej grubości, wzorach i fakturze), skór, futerek
- Wycinanka z kolorowych, samoprzylepnych tynków i folii
- Wyklejanki z użyciem materiałów naturalnych: suszone kwiaty, liście, trawy, piasek, żwir, różnej grubości kasze, nasiona (pestki jabłek, dyni)
- Lepienie z plasteliny (na płaszczyźnie i bryły)
- Modelowanie z masy solnej
- Modelowanie z papieru i klajstru z mąki ziemniaczanej na bazie np. baloników ( maski, zwierzątka, głowy kukiełek)
- Budowanie kompozycji przestrzennych z oklejonych pudełek (zamek)
- Formowanie z drutu (motyle, kwiaty, zwierzątka)

9. EWALUACJA PROGRAMU


- Ankiety dla dzieci
- Ankiety dla rodziców
- Rozmowy z rodzicami
- Rozmowy z dziećmi
- Obserwacje uczestników zajęć

 

Opracowanie: EWA GARLICKA - DĄBROWSKA
Nauczycielka nauczania zintegrowanego
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 69
WARSZAWA

Wyświetleń: 10847


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.