Katalog

Elżbieta Wójcik
Pedagogika, Artykuły

Naczelna rola rodziny w wychowaniu młodego pokolenia

- n +

Naczelna rola rodziny w wychowaniu młodego pokolenia

Czynniki wspomagające.
Rozpocznę od cytatu z przemówienia Ojca Świętego wygłoszonego w siedzibie UNESCO w dniu 2 czerwca 1980r.

"W wychowaniu chodzi właśnie a (o, aby człowiek stawał się coraz bardziej czlowiekiem-o to, aby bardziej 'był', a nic tylko więcej 'miał' - aby więc poprzez wszystko co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być nie tylko z drugimi, ale także i dla drugich. Wychowanie ma podstawowe znaczenie dla kształtowania stosunków międzyludzkich i społecznych". Słowa te określają kierunek i cel wychowania. Człowieka, osobę poznajemy poprzez jego czyny, jego działanie. Dlatego w procesie wychowania człowiek musi być traktowany jako podmiot, jako cel i wartość. Człowiek od początku uczy się być człowiekiem. Musi nauczyć się wybierać, rozstrzygać i wówczas zawsze odpowiada za wartości. Wartości duchowe-wyższe ceni bardziej niż materialne. Ich realizacja stanowi o człowieku, o jego doskonałości. Szczególnym aspektem wychowania jest wychowanie do prawdy i wolności.

Pierwszym i najważniejszym środowiskiem, w którym kształtuje się wnętrze człowieka i istotne wartości życia ludzkiego, jest rodzina. W niej człowiek winien znaleźć konieczne elementy do pełnego rozwoju osobowego i zostać przygotowany do życia we wspólnocie rodzinnej. Cała praca wychowawcza rodziców polega na rozwijaniu wyobraźni i myślenia twórczego, uwrażliwianiu na dobro i na zło, odpowiedzialności za swoje słowa i za swoje postępowanie. W towarzyszeniu dziecku w tym procesie rodzice powinni być świadomi, że proces wychowawczy jest długi i bezpośredni kontakt z dzieckiem odgrywa zasadniczą rolę w jego rozwoju. "Nie ta matka, co urodziła, ale ta matka, która wychowała" -mówi polskie przysłowie. Rodzina jest wspólnotą opartą na zasadzie miłości. Pomiędzy członkami w rodzinie powinien istnieć wzajemny szacunek, troska, zaufanie (to, co miłość charakteryzuje).Rodzice są pierwszymi głównymi wychowawcami. Mają oni prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami moralnymi i religijnymi. Sobór Watykański II w "Deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim" podaje:
Rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, w najwyższym stopniu są zobowiązani do wychowania potomstwa i dlatego muszą być uznani za pierwszych i głównych jego wychowawców. Zasadę tę respektuje w pełni Zarządzenie nr 28 MEN z dnia 18 sierpnia 1993r. i w pełni uzależnia treści programów wychowania prorodzinnego oraz plan ich realizacji od opinii rodziców.

"Wychowawcy klas zobowiązani są do zapoznania rodziców uczniów z planem realizacji programu oraz wysłuchania ich uwag i opinii. W programach tych należy ściśle przestrzegać praw rodziców do wychowania zagwarantowanych w ustawodawstwie polskim oraz konwencjach międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę".

Priorytet w wychowaniu młodego człowieka ma dom rodzinny. W nim przede wszystkim kształtuje się jego charakter, przekazywany jest system wartości. Pierwszymi współpracownikami w dziele wychowania są nauczyciele, którzy wychowują zarówno poprzez własne postawy i codzienne zachowania, jak i celowe działania wychowawcze. Trzecim czynnikiem wychowawczym, tzw. instytucjonalnym jest kościół, wspierający wysiłki wychowawcze rodziców. Do innych czynników wpływających na kształtowanie postaw młodego człowieka należą grupy rówieśnicze i środowiskowe oraz różnego rodzaju nieformalne grupy młodzieżowe (wpływ tych ostatnich jest niezwykle silny i niebezpieczny w dzisiejszych czasach).

Efekty wychowawcze uzyskać można tylko wtedy, gdy realizowany będzie wspólny program wychowywania, spójny treściowo, oparty na tym samym systemie wartości. Naczelną wartość stanowi człowiek i jego godność. Z tej wartości płyną trzy kolejne: prawda, dobro i piękno. Z nich zaś można wypracować takie wartości, jak: życzliwość, sprawiedliwość, pokój, rodzina, przyjaźń itp.

System wartości stanowi podstawę budowania programu wychowawczego szkoły. W jego tworzeniu naczelna rola przypada wychowawcom. Efekt wychowawczy osiągany jest wówczas, gdy zaistnieje nić wzajemnego porozumienia między wychowawcą a wychowankiem. "Jesteś dla mnie kimś ważnym i ponieważ zależy mi na tobie, chciałbym, abyś miał udział w tych wartościach, które stały się moim udziałem, byś poznał i przyjął te prawdy, które wyznaczają sens i wartość swojego życia". Przed wychowawcą stoi zadanie budowania świata wartości, dawania świadectwa wartościom, kierowania się nimi w swoim życiu.

"Od wychowawcy wychowanek uczy się wierności prawdzie i dobru, ale tylko wtedy, gdy ten pierwszy jest wierny tym wartościom i godzien zaufania"

Podsumowując, pragnę jeszcze raz podkreślić, że naczelna rola w wychowaniu młodego pokolenia przypada rodzinie. W tym trudnym procesie rodziców wspiera szkoła i inne instytucje (kościół, poradnie, placówki specjalistyczne). "Obowiązek wychowania ciążący w pierwszym rzędzie na rodzinie potrzebuje pomocy całej społeczności. Oprócz więc rodziców i tych, którym oni powierzają część zadania wychowawczego, prawne obowiązki i prawa przysługują państwu, ponieważ do niego należy organizowanie tego, czego wymaga wspólne dobro doczesne" (Sobór Watykański II).

Bibliografia:
1. Dąbrowska T.E., Wojciechowska-Charlak B., Między praktyką a teorią wychowania, Lublin 1997 (Rozdział X-Rodzina jako środowisko wychowawcze).
2. Biblioteczka Reformy: Ministerstwo Edukacji Narodowej o wychowaniu w szkole, Warszawa 1999.
3. Wychowawca nr 12, Kraków 1996 (Stworzeni do twórczości, Krzywdząca "miłość").
 

Opracowanie: Elżbieta Wójcik

Wyświetleń: 1768


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.